سرگیجه اروپا با ناتوبازی ترامپ

مارک روته، دبیر‌کل ناتو در سخنرانی آغازین این اجلاس گفت: «امروز قصد داریم بر سر مجموعه‌ای از اهداف جدید و بلند‌پروازانه برای حفظ بازدارندگی و تقویت دفاعی خود، به‌منظور حفاظت از امنیت یک میلیارد از شهروندان‌مان، توافق کنیم.» دبیر کل ناتو افزود: «ما به منابع، نیروها و قابلیت‌های بیشتری نیاز داریم تا برای رویارویی با هرگونه تهدیدی آماده باشیم و برنامه‌های دفاع جمعی خود را به طور کامل اجرا کنیم.» روته با تاکید بر این‌که افزایش هزینه‌های دفاعی زیر‌بنای همه‌چیز است، تصریح کرد که تصمیم‌گیری نهایی درباره معیار جدید برای مخارج دفاعی به نشست سران در تاریخ ۲۴ تا ۲۵ ژوئن (۳ الی ۴ تیر) در لاهه موکول شده است. 
 
ناتو در تنگنای اجابت درخواست ترامپ
رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ که روحیه‌ای کاسبکارانه دارد و همه موضوعات را با متر و معیار سود و هزینه‌های مادی اندازه‌‌گیری می‌کند، مدتی است که اعضای سازمان پیمان آتلانتیک شمالی را تحت فشار قرار داده که هزینه‌های دفاعی خود را تا سطح ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی بالا ببرند. درخواست ترامپ برای افزایش بودجه نظامی، توسط بسیاری از متحدان به‌عنوان شرطی برای حفظ حمایت ایالات متحده از امنیت اروپا تلقی می‌شود. خواسته رئیس‌جمهور آمریکا در حالی است که برخی از اعضا اختصاص ۵‌درصد از تولید ناخالص داخلی به امور نظامی را غیر‌واقع‌بینانه می‌دانند. به گزارش «اکونو تایمز»، دبیر کل ناتو در این رابطه پیشنهاد مصالحه‌جویانه‌ای ارائه داده است: به این ترتیب که ۳.۵درصد از تولید ناخالص داخلی به دفاع و۱.۵درصد اضافی برای هزینه‌های امنیتی گسترده‌تر ازجمله حوزه‌هایی مانند امنیت سایبری و زیرساخت‌ها اختصاص یابد. با این حال این پیشنهادها، بحث‌هایی را در میان اعضا در مورد امکانپذیری و جدول زمانی ایجاد کرده است. به‌طوری‌که بوریس پیستوریوس، وزیر دفاع آلمان، با توجه به محدودیت‌های بودجه ملی و ظرفیت‌های صنعتی، بر لزوم یک «مصالحه واقع‌بینانه» تاکید کرد. در همین حال، کشورهای اروپای شرقی، از جمله لیتوانی، استدلال می‌کنند که مهلت پیشنهادی سال ۲۰۳۲ برای رسیدن به ۵‌درصد، بسیار دور از دسترس است. 
   
تکیه بر آمریکا دیگر کافی نیست
وزیر دفاع آمریکا پیش از آغاز نشست روز پنجشنبه ناتو، به اعضای این پیمان نظامی هشدار داد که تکیه بر آمریکا دیگر کافی نیست.پیت هگست، که به دنبال توافقی است که بتواند رضایت رئیس‌جمهور ایالات متحده را جلب کند، به خبرنگاران گفت: «تعهد ناتو برای هزینه ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی در حوزه دفاعی، عملی خواهد شد. برای عضو بودن در یک اتحاد، باید آمادگی جنگی داشت». او افزود: «ما اینجاییم تا کار آغازشده توسط رئیس‌جمهور ترامپ را ادامه دهیم‌؛ یعنی تعهد به هزینه ۵ درصدی در دفاع برای کل این اتحاد، که اعتقاد داریم عملی خواهد شد. این کار باید تا نشست لاهه در اواخر این ماه انجام شود.» هگست که پیشتر مجری تلویزیونی بوده، در سفر قبلی‌‌اش در ماه فوریه (بهمن) با لحنی هشدار‌گونه به اعضای ناتو اعلام کرد که ممکن است واشنگتن بخواهد برای تمرکز بر چین، حضور نظامی‌‌اش در اروپا را کاهش دهد. او همچنین در نشست روز پنجشنبه تاکید کرد که ایالات متحده قصد دارد استقرار نیروهای خود در سراسر جهان را بازنگری و بازدارندگی را در منطقه هند و اقیانوس آرام تقویت کند. 
   
بودجه دفاعی ناتو 
بررسی بودجه دفاعی ۱.۳تریلیون (۱۰۰۰میلیارد) دلاری ناتو در۲۰۲۴، حکایت از آن دارد که ایالات متحده به تنهایی ۶۸ درصد از بودجه این پیمان نظامی را در این سال پرداخت کرده است. در حالی که۳۲درصد باقی‌مانده توسط ۳۱کشور عضو دیگر، تأمین شده است. آمریکا با پرداخت ۸۶۰ میلیارد دلار در رده نخست وسپس آلمان با۶۸.۰۸میلیارد، بریتانیا با ۶۵.۷، فرانسه ۵۶.۶ و ایتالیا با ۳۱.۵میلیارد به ترتیب رده‌های دوم تا پنجم را به خود اختصاص داده‌اند. 
   
درخواست ناتو از آلمان برای افزایش نیروی نظامی
در پی برنامه‌های بلند‌پروازانه ناتو، سه منبع آگاه به رویترز گفتند که این پیمان دفاعی از آلمان خواهد خواست هفت تیپ دیگر یا حدود ۴۰ هزار نیرو برای تقویت این ائتلاف نظامی فراهم کند. از زمان شروع جنگ اوکراین در سال ۲۰۲۲، ناتو روسیه را تهدیدی بسیار بزرگ برای خود ارزیابی کرده و درصدد است به طور قابل توجهی توانایی دفاعی خود را افزایش دهد. یک مقام ارشد نظامی مانند سایر منابع به شرط ناشناس ماندن به رویترز گفت که هدف تعداد کل تیپ‌هایی که متحدان ناتو باید در آینده تأمین کنند، به ۱۲۰ تا ۱۳۰ افزایش خواهد یافت. در سال ۲۰۲۱، آلمان موافقت کرد که تا سال ۲۰۳۰، ده تیپ، (واحدهایی که معمولا شامل حدود ۵۰۰۰ سرباز هستند) را برای ناتو فراهم کند. این کشور در حال حاضر هشت تیپ در سازمان پیمان آتلانیتک شمالی مستقر کرده است. با این حال، تأمین ۴۰ هزار نیروی فعال دیگر، چالشی بزرگ برای برلین خواهد بود. طبق داده‌های وزارت دفاع آلمان، ارتش این کشور هنوز به هدف ۲۰۳ هزار سرباز تعیین شده برای سال ۲۰۱۸ نرسیده است و در حال حاضر با کمبود حدود ۲۰ هزار نیروی منظم و حرفه‌ای روبه‌رو است.

چالش‌های پیش ‌روی ناتو
بنیاد دفاع از دموکراسی‌ها، FD (Foundation for Defense of Democracies) یک ارزیابی جامع از چالش‌هایی که پیش‌ رو‌ی ناتو قرار گرفته، ارائه کرده است. در‌صدر این چالش‌ها، نام روسیه و چین به چشم می‌خورد اما صرفنظر از مسکو و پکن، مارک مونتگومری، نویسنده مقاله نوک پیکان انتقادات خود را به سمت برخی از اعضای اروپایی ناتو از جمله آلمان، فرانسه و بریتانیا یا به اصطلاح رهبران اروپا که صاحبان اقتصاد بزرگ هستند، نشانه رفته و آنها را به دلیل تأمین‌نکردن کافی هزینه‌های دفاعی، سرزنش و حتی به سهل‌انگاری متهم می‌کند. همچنین در ادامه نوشتار خود، چگونگی تأمین انرژی اروپا را مورد پرسش قرار می‌دهد که چگونه وابستگی بیش از حد قاره سبز به گاز روسیه یک شکست سیاسی بود که باعث آسیب‌پذیری‌های امنیت ملی شد و ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با دقت بسیار از آن بهره‌‌برداری کرد. همچنین مونتگومری در ادامه، ایالات متحده را ستون فقرات راهبردی ناتو دانسته و معتقد است که هیچ کشور دیگر عضو ناتو چنین توانمندی‌هایی مانند قابلیت‌های سایبری، بازدارندگی هسته‌ای و دسترسی جهانی ندارد. اگرچه عضویت آمریکا در ناتو لازم است اما ناتو نیز برای واشنگتن ضروری است، به‌طوریکه این مشارکت امنیتی است که پربارترین مشارکت تجاری آمریکا را تکمیل می‌کند. تنها در سال ۲۰۲۴، کشورهای ناتو بیش از ۳۵ درصد از حجم تجارت ایالات متحده را تشکیل داده‌اند. این در حالی است که سیاستگذارانی که طرفدار ایده «واگذاری اروپا به اروپایی‌ها» هستند، به راحتی آینده اقتصادی آمریکا را در معرض خطر قرار می‌دهند. همچنین تهدیدات به‌نسبت نوظهور مانند امنیت سایبری و روند رو‌به‌رشد هوش مصنوعی ازجمله موضوعاتی است که کشورهای عضو ناتو رادرمعرض حملات مستقیم قرار می‌دهد.