خاطره‌سازی به‌سبک گفتارگردانی

راهروهای اصلی ساختمان دوبله، چند پله از ورودی فاصله دارند و اگر گشتی در میان آن بزنی، صداهای آشنایی به گوش‌ات می‌خورد. هر‌کدام از این صداها یک دنیا خاطره را برای مخاطب خلق کرده‌اند و حالا دور هم جمع شده‌اند تا آثاری به‌روز، کیفی و مخاطب‌پسند را برای ایام نوروز آماده کنند. کار دوبله یک فرآیند زمان‌بر و طولانی است که از انتخاب فیلم آغاز و بعد از ترجمه، ویراستاری، سینک‌زدن، دوبله و افکت، برای پخش آماده می‌شود. چالش زمانی بیشتر می‌شود که طول جملات ترجمه و دوبله‌شده، باید با زمان حرکت دهان بازیگر اصلی یکسان باشد و همین مسأله گاهی دوبله را زمان‌بر می‌کند. 
 
سختی دوبله آثار کره‌ای 
در یکی از استودیوها، اثری کره‌ای در حال دوبله است که احتمالا هواداران جومونگ منتظر آن باشند. علی‌همت مومیوند، دوبلور پیشکسوت، در حال دوبله بخشی از این اثر است. او درباره این اثر به جام‌جم می‌گوید: «کاری که دوبله می‌کنیم، فرمانروا ته‌جویونگ است که با مدیریت مهسا عرفانی در حال انجام است. من هم نقش سولینکوی را دارم. این سریال، یک مجموعه بلند کره‌ای است که امیدوارم مردم دوست داشته باشند.» استودیوهای زیادی در واحد دوبلاژ در حال فعالیت هستند تا برای نوروز آثار متنوعی را روانه آنتن کنند. 
وی به سختی‌های کار دوبله آثار کره‌ای اشاره کرده و می‌گوید: «به‌هر‌حال دوبله این آثار سخت است، به‌خصوص اسامی کره‌ای که تلفظ‌شان سخت است؛ با این حال عادت کرده‌ایم.» مومیوند آثار بسیاری را در تلویزیون دوبله کرده اما وقتی از او می‌پرسیم کدام را بیشتر دوست داشته، می‌گوید: «قصه‌های جزیره با نقش دایی الک را خیلی دوست داشتم.»
مومیوند بعد از صحبت‌هایش دوباره مشغول دوبله می‌شود و چند دقیقه‌ای اجازه داریم کارهایش را نگاه کنیم. اینجا فراتر از سکوت حاکم است و انگار کل هوای موجود بلعیده شده تا صدای دوبلورها به بهترین و کیفی‌ترین شکل ضبط شود. 
 
دوبله فیلم‌های روز 
بهمن هاشمی که مخاطبان با چهره و صدای او در قاب تلویزیون آشنا هستند، در استودیوی دیگری، مشغول دوبله فیلم نقشه پانداست‌؛ فیلمی که جکی‌چان در آن بازی می‌کند و قرار است در ایام نوروز روی آنتن برود. قدری توقف می‌کند تا بتوانیم جزئیاتی از اثر جدیدی بپرسیم که در حال دوبله است. او در این رابطه به جام‌جم می‌گوید: من از حدود ۳۵۰ فیلم دوبله‌شده، در ۳۵فیلم فعالیت داشتم که یا دوبله کردم یا مدیریت دوبلاژ آن را در دست داشتم. امسال ژانرهای مختلفی از کشورهای مختلف دوبله شد که فکر می‌کنم حدود ۱۵۰ فیلم، از جمله فیلم‌های ‌روز آمریکایی بود.» 
وی به فشار کار ماه‌های پایانی سال و تلاش برای دوبله فیلم‌های روز جهان اشاره کرده و می‌گوید: «من فیلم‌های به‌روز زیادی را برای نوروز دوبله کردم. از جمله ۴۲ با بازی هریسون فورد، فرمان با بازی جود لا و دیگر فیلم‌ها مثل نابودگران با بازی آنتونیو باندراس. الان هم مشغول پاندا با بازی جکی چان هستم.» 
هاشمی ادامه می‌دهد: «تلاش بر این بوده که فیلم‌های خوب را انتخاب و دوبله کنیم. این فیلم‌ها از کشورهایی مثل چین، کره، ژاپن، فرانسه، آلمان، آمریکا و دیگر کشورها بوده که انتخاب شد تا با صداهای ماندگار و آشنا برای مخاطبان، کارهای صداپیشگی آن انجام شود.»  هر کجای استودیوی واحد دوبلاژ، صداهای آشنایی به گوش می‌رسد که یک ژانر متفاوت را برای پخش آماده می‌کنند. برخی مشغول دوبله مستند و برخی مشغول آماده‌کردن سریال‌های خاطره‌ساز هستند.» 
 
چالش‌های یک مجری -دوبلور 
دانیال الیاسی دوبلور دیگری است که می‌توان در فواصل کارهایش، سراغی از دوبله‌های جدیدش گرفت. او که اجرای مسابقه رمز سلامتی شبکه سلامت را نیز در دست دارد، درباره دوبله آثار نوروزی به جام‌جم می‌گوید: «الان مشغول دوبله کارهای نوروزی هستیم و به‌شدت کارها پرتراکم است. شبانه‌روز در تلاش هستیم تا در نوروز، فیلم‌ها به پخش برسد و مردم لذت ببرند. در حال حاضر مشغول دوبله مستندی به‌نام «علوم الهی» هستم که در ۳۰ قسمت روی آنتن خواهد رفت. من راوی این مستند ۳۰ قسمتی هستم که بخشی از کارهای این روزهای من است. بیشتر دوبلورها این روزها چندین کار را در دست دارند تا به شب عید برسانند. خیلی وقت‌ها از ۹ صبح تا آخر شب مشغول دوبله هستیم.» 
وی ادامه می‌دهد: «الان اجرای مسابقه رمز سلامتی را در شبکه سلامت دارم که تلاش می‌کنم همزمانی دوبله و اجرا را با برنامه‌ریزی مدیریت کنم. مسابقه رمز سلامتی هم خوب دیده شده و از این بابت خوشحال هستم.» 
الیاسی در خصوص چالش‌های اجرای یک کار تخصصی هم بیان می‌کند: «انتخاب من برای اجرا در شبکه سلامت، به‌دلیل تحصیلاتم بود که دانش‌آموخته دکترای تخصصی روانشناسی هستم و حوزه سلامت به کارم مرتبط بود. برنامه‌ای هم که داریم، جدولی است که دانش عمومی را می‌سنجیم. به طور کلی، کار دوبله با اجرا متفاوت است اما خیلی هم بی‌ارتباط نیستند. پشتوانه دوبله به من در اجرا خیلی کمک کرد؛ چون دوبله کمکم کرد به مولفه‌های لازم برای اجرا نزدیک شوم. چون دوبله پایداری و پشتکار را به من آموخت.» 
 
از نوار قصه تا دوبله 
در بخش دیگری از راهروهای واحد دوبلاژ، سریال ناتیلوس به مدیریت دوبلاژ شیلا آژیر در حال دوبله است. آژیر در فواصل کار، قدری به جزئیات این اثر اشاره کرده و به جام‌جم می‌گوید: «در حال حاضر سریال ناتیلوس را دوبله می‌کنیم که برای پخش نوروز آماده می‌شود. این یک سریال۱۰قسمتی است که با هنرمندی اکبر منانی، تورج مهرزادیان، خانم شهشهانی، آقای قطعه‌ای، آقای زنده‌دل، آقای حکیمی و دیگر صداپیشگان دوبله می‌شود. در مجموع برای این اثر، حدود ۴۰ گوینده فعالیت می‌کنند.» 
آژیر که به‌گفته خودش از سال ۶۹ به‌دلیل علاقه به صداپیشگی برای کودکان نوار قصه پر می‌کرده، از سال ۷۷ وارد انجمن گویندگان و سازمان صداوسیما شده. او درباره تفاوت دوبله آثار قبل و بعد از کرونا، این‌طور بیان می‌کند: «واقعیتش این است که قبل از کرونا، همه در کنار هم دوبله می‌کردیم و دوبلورها، حس و حال هم را بیشتر متوجه می‌شدند؛ یعنی حس و حال دوبله بهتر به مردم منتقل می‌شد. بعد از کرونا چون دوبله به‌صورت فردی انجام می‌شود با برخی چالش‌ها همراه است. در واقع خیلی از گویندگان ممکن است جملات قبل و بعد را متوجه نشوند و بپرسند. در مجموع من حال و هوای قبل را بیشتر دوست داشتم. الان قدری همه‌چیز تابع فناوری شده و با‌سرعت جلو می‌رود. با این حال، همه همکاران ما با‌استعداد هستند و هنوز هم می‌توانند کار را جلو ببرند. این را هم باید بگویم که هیچ‌کس جای بزرگان دوبله را نمی‌گیرد اما قطعا ما جوانان با استعدادی داریم که می‌توانند وارد این حوزه شوند و پا جای پای بزرگان بگذارند و حرکت کنند.» 

تلاش برای توسعه دوبلاژ تلویزیون 
بخشی از رونقی که این‌روزها می‌توان در واحد دوبلاژ دید، مرهون حضور فرشید شکیبا در قامت مدیریت دوبلاژ تلویزیون است. با بسیاری از دوبلورها که صحبت می‌کنیم، این مسأله را به صراحت می‌گویند که وضعیت معیشتی خودشان و کیفیت آثار، بعد از آمدن شکیبا، رونق بیشتری گرفته است.شکیبا درهمین رابطه ودرخصوص رونقی که همکارانش از آن گفته‌اند، به جام‌جم می‌گوید: «دوبلاژ تلویزیون یکی از قدیمی‌ترین و حرفه‌ای‌ترین بخش‌هایی است که در کشور فعالیت می‌کند. بخش زیادی از مجموعه‌های پخش‌شده در تلویزیون، با همکاری ۳۰۰ نفر از هنرمندانی است که در این واحد فعالیت می‌کنند. ما در سال ۱۴۰۳ حدود ۱۰۷عنوان سریال جدید و بیش از ۳۵۰ فیلم جدید را دوبله کردیم که بخش عمده‌ای از این آثار مربوط به نوروز ۱۴۰۴ است و از شبکه‌های مختلف سیما پخش خواهد شد. حدود ۱۵۰ فیلم‌ نوروزی از ۲۱ کشور انتخاب شده و امیدوارم مردم این آثار را ببینند و دوست داشته باشند. در تمامی فیلم و سریال‌های نوروزی، تلاش شده از هنرمندان مختلف یعنی از پیشکسوتان و گویندگانی استفاده شود که سال‌هاست فعالیت می‌کنند و در دوبلاژ کیفیت به‌شدت مورد توجه دوستان است و ما هم در سال گذشته تلاش کردیم علاوه بر این‌که به کمیت فکر می‌کنیم، کیفیت را هم درنظر داشته باشیم. از همین رو، تلاش کردیم حضور پیشکسوتان را پررنگ‌تر کنیم. یعنی از مدیران دوبله با‌سابقه‌ای استفاده کنیم که سال‌ها کار کرده‌اند. قصدمان این بود که کیفیت آثار نسبت به سال گذشته تفاوت داشته باشد.» 
وی ادامه می‌دهد: «یکی از مهم‌ترین نکاتی که کمتر به آن توجه می‌شود، توسعه دوبله در تلویزیون است که در سال جاری به این موضوع توجه جدی داشتیم و دو استودیوی جدید به مجموعه دوبلاژ اضافه شد. این مسأله از اتفاقات خوب امسال بود چرا که شبکه‌های مختلف، طی سال‌ها توسعه پیدا کرده‌اند اما دوبله این اتفاق را نداشت. بخش دیگری که مهم است، هنرمندان جدیدی هستند که به دوبله اضافه می‌شوند. در سال ۱۴۰۳، حدود ۴ هزار نفر برای فعالیت در دوبله ثبت‌نام کرده بودند و دو هزار نفر شرایط لازم را داشتند که در تست‌های اولیه دوبله حضور داشتند. از این افراد، در سه مرحله تست گرفته شد که در نهایت ۲۰ نفر از آنها انتخاب شدند. دوبلاژ تلویزیون اساسا استانداردهایی دارد که سعی می‌کنیم رعایت شود. حفظ استانداردها و کیفیت دوبله به‌شدت برای ما مهم است و برای همین، فیلم وسریال‌هایی که دوبله می‌شود مخاطبان بیشتری دارد و به‌نوعی مخاطب بهتر می‌تواند با آنها ارتباط برقرار کند. توجه جدی به نیروی انسانی داشتیم و علاوه بر این‌که در حوزه گویندگی تلاش کردیم افراد جدیدی را شناسایی کنیم، در حوزه ترجمه و صدا هم این اتفاق افتاد. امروز با ۶۰ مترجم که قابلیت ترجمه از ۱۲ زبان زنده دنیا را دارند، کار می‌کنیم. در حوزه صدا، حرفه‌ای‌هایی را داریم که تلاش می‌کنند صداگذاری آثار را با بیشترین کیفیت انجام دهند.» 
«یک بخش مهمی که شاید کمتر به آن توجه می‌شده، مستندهای فرهنگی یا سیاسی است که نیاز امروز مردم آگاهی به آنهاست. مستندهای متعددی را دوبله کردیم‌ از جمله مستندهای تخصصی در حوزه سلامت و ورزش که عملا نیاز به افراد مطلع در این حوزه دارد. امسال هم به مناسبت تلاقی ماه مبارک رمضان با نوروز، آثار متعددی را ترجمه و دوبله کردیم. مثلا برای‌مان مهم بود که به بحث فرهنگ‌هایی بپردازیم که در کشورهای دیگر برای ماه رمضان وجود دارد. یا سراغ مستند و محتواهایی برویم که در کشورهای مختلف مورد توجه است. این مسائل که مردم هم دوست دارند، در اولویت ماست.» 
«بخش دیگری که در دوبله به شدت مورد توجه است، دوبله کارهای کودک است. خیلی از شخصیت‌های کارتونی برای مردم جذاب و خاطره‌ساز بوده‌اند. وروجک و آقای نجار از جمله این مجموعه‌هاست که ادامه دوبله آن به‌دلیل درگذشت آقای ربیعی و افضلی، متوقف شده بود. با شبکه کودک همکاری داشتیم تا ادامه مجموعه را دریافت کنیم و با حضور آقایان کسری کیانی و اردشیر منظم، ادامه دوبله آن هم صورت گرفت و قطعا برای مخاطب جذاب خواهد بود.» 
«یکی دیگر از کارهایی که دوبله شد، سریال پوآرو بود و چند فصل از این مجموعه باقی‌مانده بود. تلاش کردیم آن را جلو ببریم. همچنین فوتبالیست‌ها هم بخشی از آن دوبله نشده بود که تلاش شد با همان دوبلورهای قبل ادامه پیدا کندوازشبکه امید پخش شود.» 
وی به دقت دوبلورها در انجام کارشان اشاره کرده و می‌گوید: «مستندی در حوزه صدا با صداپیشگی مدقالچی نزدیک به ۴ ماه طول کشید چون ریزه‌کاری زیادی داشت. مدقالچی وقت می‌گذاشت برای جزئیات آن. امسال در حوزه مستند حجم زیادی کار انجام شد که نسبت به سال قبل بیشتر بود. سال گذشته ۲۷۳ عنوان و امسال ۳۵۴عنوان دوبله شد. اینها همه نیاز به برنامه‌ریزی دارد. بخش مهمی از دوبله انیمیشن‌های مرکز صبا در همین‌جا صورت می‌گیرد.»