رمز پایداری درآمدهای مالیاتی

این سازمان توانسته به‌طور متوالی درسال‌های اخیر رکوردهای بی‌سابقه‌ای در تاریخ وصول این درآمدها ثبت کند.به‌عنوان‌مثال، برای نخستین‌بار،نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی درسال۱۴۰۲به ۷.۷درصد رسید.همچنین،نسبت مالیات به هزینه‌های جاری دولت نیز برای اولین‌باردرسال۱۴۰۲ به ۵۵.۷درصدونسبت مالیات به منابع بودجه عمومی به۴۱.۴درصد افزایش یافته است. اماسازمان امورمالیاتی درنیمه نخست سال۱۴۰۳به لحاظ وصول درآمدهای مالیاتی چه‌عملکردی برای کشورداشته است؟ 

درآمدهای مالیاتی در نیمه نخست سال ۱۴۰۳ بالغ بر ۵۱۲هزار و ۶۵۹میلیارد تومان برآورد شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته (حدود ۳۴۴هزارمیلیارد تومان) رشد ۴۹ درصدی را تجربه کرده و تحقق ۸۶درصدی اهداف بودجه را به دنبال داشته است. بر این اساس از مجموع درآمدهای مالیاتی سال‌جاری، بیش از ۳۶۰هزارمیلیارد تومان (معادل ۷۰ درصد) از محل مالیات‏‏های مستقیم بوده که رشد ۶۰ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل دارد و ۱۰۳درصد مصوب بودجه را محقق کرده است. همچنین در شش‌ماهه ابتدایی سال‌جاری، بیش از ۱۵۲هزارمیلیارد تومان (معادل ۳۰درصد) از محل مالیات بر کالاها و خدمات (مالیات بر ارزش‌افزوده) وصول شده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته رشد ۲۸درصدی را نشان می‌دهد که با تحقق ۵۸درصدی مصوب بودجه همراه است.
     
رشد درآمدهای مالیاتی
بر اساس آخرین آمار سازمان امور مالیاتی کشور، در بخش اشخاص حقوقی، بیش از ۲۴۷هزارمیلیارد تومان مالیات وصول شده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۷۱درصد رشد و ۱۰۶ درصد تحقق بودجه مصوب را نشان می‌دهد. همچنین سهم این مالیات از کل مالیات‌های وصولی ۴۸درصد است. مالیات بر درآمدها نیز بالغ بر صدهزارمیلیارد تومان بوده که رشد ۵۲درصدی نسبت به سال گذشته و تحقق ۱۰۶درصدی بودجه مصوب را به همراه دارد. این نوع مالیات سهم ۲۰درصدی از کل مالیات‌های وصولی را به خود اختصاص داده است.در همین بازه زمانی، نزدیک به ۱۱هزارمیلیارد تومان از بخش مالیات بر ثروت به خزانه واریز شده که نشان‌دهنده رشد منفی ۱۶درصد و تحقق ۵۹ درصدی بودجه مصوب این بخش است. سهم این مالیات از کل مالیات‌های وصولی تنها ۲درصد است. همچنین مالیات مشاغل ۷درصد از کل وصولی را به خود اختصاص داده و معادل حدود ۳۴هزارمیلیارد تومان است که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد ۳۰درصدی را نشان می‌دهد و تحقق این مالیات نسبت به بودجه مصوب ۸۶درصد بوده است. علاوه‌براین، سهم مالیات حقوق کارکنان بخش خصوصی و عمومی ۱۲درصد از کل وصولی و رقم آن نزدیک به ۶۱هزارمیلیارد تومان است.براساس آمار فوق از ۵۱۲هزارمیلیارد تومان مجموع درآمدهای مالیاتی وصولی در نیمه نخست سال‌جاری، ۲۵۴هزارمیلیارد آن از استان‌های سراسر کشور وصول شده است. در این بین استان اصفهان با وصول نزدیک به ۳۳هزارمیلیارد تومان بیشترین درآمد مالیاتی و استان کهگیلویه‌وبویراحمد با وصول بیش از ۸۵۸میلیارد تومان کمترین درآمد مالیاتی را به خود اختصاص داده‌اند. سهم وصولی اداره کل امور مالیاتی مؤدیان بزرگ در تهران نیز که وصول مالیات از بزرگ‌ترین اشخاص حقوقی را بر عهده دارد حدود ۱۶۵هزار میلیارد تومان بوده است. دیگر ادارات کل امور مالیاتی در تهران نیز در مجموع نزدیک به ۹۵هزارمیلیارد تومان مالیات وصول کرده‌اند.
     
شناسایی مودیان جدید
این میزان درآمدهای مالیاتی در نیمه نخست سال۱۴۰۳در حالی محقق شده است که هیچ نوع فشار و بار مالیاتی مضاعفی را بر مؤدیان تحمیل نکرده و عمدتا از طرقی همچون شناسایی مؤدیان جدید، کشف فرارهای مالیاتی بزرگ و قابل‌توجه در سراسر کشور و اجرای پایه‌های جدید مالیاتی همچون مالیات بر خانه‌ها و خودروهای لوکس و گران‌قیمت حاصل شده است.
به‌علاوه، می‌توان گفت که وصول این میزان درآمد مالیاتی در سال‌جاری همزمان با ارائه تسهیلاتی به مؤدیان صورت گرفته است. برخی از این تسهیلات برای نخستین بار در نظام مالیاتی کشور معرفی شده‌اند. به‌طور مثال، فرآیند صدور و ابلاغ اوراق قطعی برای صاحبان مشاغل در سال‌جاری ظرف یک ماه به پایان رسید، درحالی‌که در سال‌های گذشته این فرآیند معمولا دست‌کم شش ماه تا یک سال زمان می‌برد.
محمدهادی سبحانیان، رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور در این رابطه می‌گوید: تسریع و تسهیل امور مالیاتی مؤدیان هم موجب اعتمادسازی و همراهی بیشتر آنان با نظام مالیاتی می‌شودوهم زمینه افزایش پیش‌بینی‌پذیری مالیاتی برای فعالان اقتصادی را فراهم می‌سازد.
امسال، ۷۲ درصد از اصناف مالیات مقطوع صفر و حدود ۱۵درصد از آنها مالیاتی کمتر از ۲۰میلیون تومان پرداخت کردند. همچنین در سال‌جاری، بیش از هشت‌میلیون نفر از صاحبان مشاغل از تسهیلات فراهم‌شده بر اساس تبصره ماده ۱۰۰ قانون مالیات‌های مستقیم استفاده کردند که این اقدام، گامی مهم در راستای بهبود سیستم مالیات‌ستانی در کشور به‌شمار می‌آید. این افراد بر اساس تبصره مذکور می‌توانستند مالیات خود را به‌صورت مقطوع پرداخت کرده و نیازی به ارائه اظهارنامه، نگهداری اسناد و مدارک، و تکمیل جداول درآمد و هزینه نداشتند. علاوه‌بر‌این، با استفاده از این نوع تسهیلات، مالیات مؤدی بدون نیاز به رسیدگی مأموران مالیاتی قطعی و قابل پرداخت شد. شایان ذکر است که شرط برخورداری از این تسهیلات، مجموع فروش کالا و ارائه خدمات صاحبان مشاغل به میزان کمتر از۱۸میلیارد تومان در سال بود. برای نخستین بار در تاریخ نظام مالیاتی کشور، این سازمان مشوقی برای افرادی که بیش از ۱۸میلیارد تومان درآمد دارند، ارائه کرد که امکان استفاده از اظهارنامه برآوردی یا پیش‌فرض را فراهم می‌کرد. بدین ترتیب، اصناف می‌توانستند در صورت انتخاب این نوع اظهارنامه مبتنی بر داده، به عنوان مؤدی کم‌ریسک شناخته شوند و اظهارنامه آنها بدون نیاز به رسیدگی توسط مأموران مالیاتی، مورد پذیرش قرار گیرد.
     
گذر از نظام سنتی
بدیهی است که علی‌رغم وجود مزایا، مشوق‌ها و تسهیلات فوق،نظام مالیاتی نیز مانند هرنظام دیگری که درحال گذار از ساختار سنتی به ساختار هوشمند و داده‌محور است، ایرادات و ضعف‌هایی نیز دارد.حل‌وفصل عمده این مشکلات در پیوند تنگاتنگ با اطلاعات و داده‌های سایر ارگان‌ها و دستگاه‌های اجرایی است. بنابراین، ضروری است که با همکاری وتعامل نزدیک و مستمر این ارگان‌ها با سازمان امور مالیاتی، اطلاعات و داده‌های مذکور در اختیار این سازمان قرار گیرد.
به گفته رئیس‌کل سازمان امور مالیاتی کشور، اصلاح نظام مالیاتی و رفع گلوگاه‌های آن یک کار حاکمیتی است که انجام آن تنها بر عهده سازمان امور مالیاتی کشور نیست و لازم است سایر نهادها و دستگاه‌ها ازجمله اتاق اصناف، دیوان عدالت اداری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، وزارت راه‌‌وشهرسازی و دیگر نهادها برای اصلاح آن پای کاربیایند و سازمان امور مالیاتی را از مسیرهای پرپیچ‌وخمی که دارد به سلامت عبور دهند تا همه از مزایای آن منتفع شوند.