مرگ فوتبال

کار چمن‌ها از گریه گذشته و فقط باید به آن خندید. هرگوشه از فوتبال ایران تبدیل به یک آوار و خرابه شده است. نه ورزشگاه شیک و شکیلی وجود دارد و نه چمنی که بتوان روی آن یک فوتبال معمولی بازی کرد. از آن داستان‌های ملال‌آور همیشگی فوتبال ایران هم که همیشه مملو از دلالی و زد و بند است و کلی درگیری و دعوا در آن وجود دارد، می‌گذریم. اما این یکی را نمی‌توان بخشید. فوت یک هوادار. هواداری که برای ملوان بود. مگر ارزش جان انسان به اندازه ارزش یک نان است که این چنین از کنار آن گذشتند و اجازه ندادند زندگی کند؟
     
نمرده، بازی کنید!
مردی ۶۲ ساله و هوادار ملوان که خودش را به فولادشهر رسانده بود تادرفوتبال نفرین شده ایران تماشاگر دیدار تیم محبوبش ملوان با سپاهان همیشه مدعی باشد.اما دقیقه ۲۵ دچارعارضه قلبی شد.۱۰دقیقه بعد هم جان سپرد. این۱۰دقیقه بخش بزرگی از کارنابلدی، بی‌کفایتی و عدم احترام به حقوق تماشاگر را نشان داد. ابتدا گفتند احیا شده. بعد گفتند تمام کرده است. یکی دیگر هم آمد و گفت کسی وظیفه نداشت به وضعیت آن مرد رسیدگی کند. یکی دیگر هم به این اشاره کرد که آمبولانس‌های مستقر در ورزشگاه و تیم پزشکی وظیفه‌ای در قبال تماشاگران ندارند! به هرحال آن مرد جان سپرد. سهیل فداکار، بازیکن ملوان می‌گوید برای این هوادار آمبولانس با تاخیر آمد و یکی از مسئولان حاضر در ورزشگاه هم با صدای بلند گفته نمرده، بازی کنید. بعد هم که تیم پزشکی ملوان کار احیا را انجام داده بود. به هر حال او دیگر فوت کرد و بازیکنان با علم به این موضوع دلخراش به بازی ادامه دادند. اما این رسمش نیست. قانونی نیست. از همه مهم‌تر انسانی هم نیست. یک مرد ۶۲ ساله جانش را از دست داد در صورتی که اگر فوتبال ایران حساب و کتاب داشت کل ورزشگاه وظیفه داشت او به موقع احیا شود و به موقع به بیمارستان برود. اما چنین نشد و گمان نمی‌رود به این زودی هم چنین شود. اما این وضعیت فقط در ایران وجود دارد یا این‌که در دنیا هم مشاهده می‌شود؟
     
احساس ناامنی تماشاگر!
در دنیای فوتبال موارد مشابه این چنینی وجود داشته است، یعنی تماشاگری حین بازی دچار حمله قلبی شود. اما تفاوت تماشاگران آنجا با اینجا در این است: آنها منشور حقوق تماشاگر دارند و کرامت انسانی برای تماشاگران خود قائل هستند. اصلا مگر فوتبال بدون تماشاگر فایده‌ای هم دارد؟ در فوتبال اروپا هر اتفاقی برای یک تماشاگر در ورزشگاه بیفتد باید بلافاصله به وضعیت او رسیدگی شود. این طور نیست که درهای بخش تماشاگران را ببندند تا مبادا به دلیل وضعیت فرد بیمار یا آسیب دیده خاطر بازیکنان دو تیم و کادرفنی مکدر شود. سلامت تماشاگر یکی از اولویت‌هاست. فرقی ندارد تماشاگر به دلیل بیماری بدحال شده باشد یا به دلیل آسیب‌دیدگی. کل شرایط جسمانی او و بهبود آن بر عهده تیم پزشکی مستقر در ورزشگاه است. اما در یورو ۲۰۲۴ که امسال به میزبانی آلمان برگزار شده بود در راستای حفظ حقوق تماشاگران برای آنها حقوق دیگری هم تدوین شد. تماشاگران یورو ۲۰۲۴ فارغ از هرگونه ملیتی این حقوق را هم داشتند:
۱- احساس ناامنی نکند.
۲- از لحاظ جسمانی و فیزیکی و البته از لحاظ ذهنی به هیچ عنوان در خطر و فشار نباشد.
۳- هیچ تبعیضی بین تماشاگران نباشد.
۴- به تمام فرهنگ‌ها و نژادها در طول مسابقات احترام برابر گذاشته می‌شود.
۵- تمام تماشاگران به یک اندازه و به صورت برابر حق دسترسی به مسابقات و بلیت دیدارها دارند.

بندهای یک و دو برای فوتبال ایران بسیار اهمیت دارد. در حالی که در یورو ۲۰۲۴ حتی به این هم فکر کردند که مبادا تماشاگر احساس ناامنی کند در فوتبال ایران یک هوادار جان خود را از دست می‌دهد آن هم در حالی که می‌شد خیلی سریع‌تر به وضعیت او رسیدگی شود. آنجا به فکر احساس ناامنی تماشاگران خود هستند اما اینجا می‌گویند وظیفه‌ای در قبال تماشاگر آسیب‌دیده وجود ندارد.
     
تکرار فجایع
فوتبال ایران هزار توی پیچیده‌ای از مشکلات و کاستی‌ها دارد. اما چه چیزی مهم‌تر از جان انسان؟ یادتان می‌آید یک سرباز چطور در دهه ۸۰ بینایی خود را در ورزشگاه از دست داد؟ یا این‌که فاجعه فروریختن ورزشگاه در نوشهر را به خاطر می‌آورید؟ بازی ایران و ژاپن چطور؟ چرخه عظیم مالی فوتبال ایران که مستقیم به جیب دلالان و افراد بی‌ربط می‌رود خیلی راحت می‌توانست سد راه هر یک از این فجایع شود.اینها به کنار، مدیریتی مبتنی بر کرامات انسانی، در نظر گرفتن منشور حقوق تماشاگران، اهمیت برابر بین جان تماشاگر و جان بازیکن و مواردی از این دست نیز می‌توانست از فوت آن هوادار ۶۲ ساله جلوگیری کند. شاید الان در فدراسیون نشسته‌اند و حساب و کتاب می‌کنند پس از فوت این هوادار چه قوانین جدیدی برای وضعیت تماشاگران بدحال بگذارند. نمی‌توانیم بگوییم فایده‌ای ندارد اما چرا تا این اندازه دیر؟ فوتبال ایران و گردانندگان آن همیشه دیر می‌رسند. شاید روزی برسد که برای حفظ جان تماشاگران باید فوتبال را کشت. احتمالا چاره کار همین است.
      
حقوق تماشاگران در سطح بین‌المللی
۱- دسترسی به بلیت برای همه برابر باشد.
۲- تماشاگر از وسایل حمل و نقل عمومی برای رسیدن به ورزشگاه برخوردار باشد.
۳- ورودی‌های ورزشگاه‌ها باید در راستای سهولت در ورود تماشاگران تعبیه شده باشد.
۴- تماشاگر باید از بالاترین کیفیت امکانات بهداشتی نظیر سرویس بهداشتی در ورزشگاه برخوردار باشد.
۵- تماشاگر باید از امکاناتی نظیر رستوران برخوردار باشد.
۶- تماشاگر باید بر روی صندلی و جایگاه مناسب بنشیند.
۷- تیم امنیتی به منظور حفظ سلامت و امنیت تماشاگران باید در ورزشگاه حضور داشته باشد.
۸- تماشاگر به اندازه‌ای برابر از حقوق انسانی در راستای دریافت فوریت‌های پزشکی برخوردار است.

هوادار گرمازده شد، کویتی‌ها استعفا دادند
با گذشت دو روز از مرگ ناگوار یکی از هواداران ملوان در دیدار با سپاهان و بی‌خیالی دست‌اندرکاران فوتبال ایران و تاکید ناظر بازی روی این مسأله که «آن هوادار عمرش به دنیا نبود»، تمام اعضای بلندپایه فدراسیون فوتبال کویت فقط به دلیل این‌که عده‌ای از هواداران این کشور در جریان دیدار با عراق، نتوانستند بلیت بخرند و عده‌ای هم گرمازده شدند و از هوش رفتند، استعفا دادند!  احتمالا مسئولان فدراسیون فوتبال ایران هم از دیدن این خبر شوکه شده‌اند چراکه برای آنها استعفا به دلیل چنین مسائل پیش پا افتاده‌ای ذره‌ای اهمیت ندارد! بارها و بارها اتفاق افتاده که تماشاگران با وجود خرید بلیت نتوانسته‌اند به ورزشگاه راه‌یابند. هزاران بار هم اتفاق افتاده که حال هوادار بد شده و درست و درمان به وضعیتش رسیدگی نشده. نمونه‌اش همین مرگ هوادار ملوان که عوامل فدراسیون حتی عذرخواهی هم نکردند، چه رسد به استعفا!