گردشگری کشاورزی دور از درآمدزایی

در روند گردشگری کشاورزی، مقصد سفر می‌تواند یک مزرعه، مرتع یا هر محل طبیعی دیگری باشد که با فعالیت‌هایی مبتنی بر کشاورزی، سفری متفاوت را برای متقاضیان به‌همراه‌آورد.با توجه به این‌که طبیعت بزرگ‌ترین بستر مسافرتی برای تفریح، تعلیم و تحقیق به‌شمار می‌رود،اهداف متنوعی رامی‌توان درراستای جلب توجه افراد نسبت به این مقصد گردشگری تعریف کرد.وجود روستاهای متعدد با تنوع فرهنگی بسیار بالا در ایران زمینه بسیار خوبی برای ترویج گردشگری مزرعه‌ای است. خانه‌های روستایی، نحوه طبخ غذاهای بومی، تنوع مواد اولیه مورد استفاده در طبخ غذا که از دل طبیعت تامین می‌شود، آیین‌های بومی، بازی‌ها، آوازهای سنتی، پوشش محلی، موسیقی سنتی و چشم‌اندازهای طبیعی و متنوع روستاهای ایران زمینه‌ای عالی برای تشویق گردشگران برای حضور در روستاهاست.تفاوت چشمگیری که در سبک زندگی روستایی و فعالیت‌های آنها در استان‌های مختلف به ‌چشم می‌خورد، تنوع فعالیت‌های گردشگری مزرعه را افزایش می‌دهد. سبک زندگی روستایی در استان‌های نوار شمالی با سبک زندگی بومی در استان سیستان‌وبلوچستان، روستاهای عشیره‌نشین خوزستان، روستاهای کردنشین غرب و مردمان نجیب نواحی کویری تفاوت‌های چشمگیری دارد که این تنوع و تفاوت برگ‌برنده ایران در توسعه گردشگری کشاورزی است.ترویج گردشگری مزرعه در نواحی مختلف ایران و تبادلات فرهنگی نه‌تنها توسعه اقتصاد محلی را به ‌ارمغان می‌آورد، بلکه باعث حفاظت از ریشه‌های فرهنگی در بین مردمان روستانشین ایران می‌شود. اما یکی از دلایل زمین‌گیر شدن گردشگری کشاورزی در ایران را باید به دوره ادغام جهادسازندگی با وزارت کشاورزی ربط داد.  زمانی که جهادسازندگی مجری برگزاری بسیاری از جشنواره‌های کشاورزی در استان‌های مختلف ایران بود که بعد از  ادغام با وزارت کشاورزی به مرور زمان این جشنواره‌ها از بین رفتند.
     
گردشگری آموزش‌محور
به گفته یکی از کارشناسان حوزه گردشگری، گردشگری کشاورزی شکلی از زندگی در سبک دستیابی به آرامش روحی و روانی است. به گونه‌ای که در این نوع گردشگری شما سعی می‌کنید علاوه بر گردشگری و تفریح، مطالبی را بیاموزید و تجربه‌های جدیدی را از بطن طبیعت کسب کنید.دکتر مریم موسوی با بیان این‌که در این نوع از گردشگری می‌آموزیم چطور به طبیعت احترام بگذاریم یا حتی چطور محصولاتی که روزانه مصرف می‌کنیم را پرورش دهیم، می‌گوید: «گردشگری کشاورزی زیرمجموعه‌ای از گردشگری روستایی است و به همین علت زندگی به سبک روستایی را به شما آموزش می‌دهد تا با فاصله‌گیری از دنیای شهری به این حقیقت دست یابید که زندگی روستایی و فعالیت کشاورزی بسیار سالم‌تر و آرامش‌بخش‌تر از امکانات رفاهی شهری است. این نوع گردشگری مفهوم دو عنصر سفر وکشاورزی را با یکدیگر ادغام می‌کند تا به مقاصد مهمی چون رشد اقتصادی، تولید محصولات کشاورزی، جذب دوستداران طبیعت و... دست یابد.»وی تاکید می‌کند: «مهم‌ترین ویژگی گردشگری کشاورزی، آموزش‌محور بودن آن است، چراکه در این نوع گردشگری افزون بر تفریح و آشنایی با سبک متنوعی از زندگی، گردشگران می‌آموزند که زندگی می‌تواند جلوه متفاوت‌تر و طبیعی‌تر داشته باشد که جزء به جزء آن توسط انسان و طبیعت ساخته می‌شود.»

گلستان با ۸ اقلیم برتر
تقریبا تمام استان‌های ایران دارای شرایط ویژه‌ای هستند که می‌توانند یکی از مقاصد گردشگری کشاورزی باشند. به‌عنوان‌مثال استان گلستان با دارا بودن هشت اقلیم از ۱۴ اقلیم برتر دنیا، تنوع بالایی در تولید انواع محصولات کشاورزی و برخورداری از مناظر زیبا و چشم‌نواز طبیعی دارد. بنابراین یکی از استان‌های پیشرو کشور در حوزه گردشگری کشاورزی است، به‌طوری‌که اولین مزرعه گردشگری ایران در این استان احداث شده است.دبیرخانه کشاورز گلستان با بیان این‌که گردشگری کشاورزی در دنیا مرسوم است، می‌گوید: «قبل از هر چیز باید سازوکار مزارع کشاورزی را تعریف کرده و مکان‌هایی را که مناسب احداث این نوع از مزارع است را شناسایی کنیم.»علی قلی‌ایمانی با تأکید بر این‌که باید خاستگاه گردشگران را بشناسیم و با ایجاد ایده‌های خلاقانه محیط‌های جذابی را برای گردشگران ایجاد کنیم تا بتوانیم با جذب حداکثری سودآوری صورت گیرد، ادامه می‌دهد: «کشاورزان در مزارع گردشگری خود علاوه بر ارائه محصولات کشاورزی، غذاهای سنتی و صنایع دستی روستایی باید امکاناتی برای سرگرم‌کردن و ایجاد اوقاتی خوش برای گردشگران فراهم کنند تا گردشگر ترغیب شود در دفعات بعدی نیز به مزرعه مراجعه کند.»وی با بیان این‌که مزارع کشاورزی باید در مزارع درجه ۲ و ۳ که بازدهی و عملکرد کمتری دارند ایجاد شود، می‌گوید: «مهم‌ترین هدف کشاورزی تولید غذا و حفظ امنیت غذایی کشور است و نباید با ایجاد مزارع گردشگری در زمین‌های مرغوب این مسأله مهم و حیاتی نادیده گرفته شود.»