آژیرخطرکاهش سن مصرف دخانیات

علاوه بر اینها صنعت دخانیات برای گسترش بازار خود سراغ عرضه محصولات نوپدیدی همچون سیگارهای الکترونیکی رفته تا افراد بیشتری را به دام بیندازد؛‌ محصولاتی که به گفته متخصصان نه‌فقط بی‌ضرر نیست، بلکه گاهی مضرات بیشتری هم دارد!
چند سالی است که مصرف دخانیات تبدیل به معضلی جهانی شده و سالانه جان تعداد زیادی از افراد مصرف‌کننده و اطرافیان آنها را می‌گیرد. سازمان جهانی بهداشت تخمین می‌زند که سالانه بیش از هشت‌میلیون نفر به‌دلیل مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند.این آخرین تخمین موجود WHO از ژوئن ۲۰۲۱ است. طبق این آمار، بیش از هفت‌میلیون نفر از این مرگ‌ومیرها در نتیجه مصرف مستقیم دخانیات است و حدود ۱.۲میلیون نفر غیرسیگاری هستند که به‌دلیل قرار گرفتن در معرض دود دست‌دوم (second-handsmokers) جان خود را از دست می‌دهند. کشور ما نیز از این معضل در امان نمانده است و در سال‌های اخیر با روی‌کارآمدن سبک جدیدی از دخانیات نظیر سیگارها و قلیان‌های الکترونیکی، بسیاری از افراد جامعه به‌خصوص دختران و پسران نوجوان نسبت به چند ساله گذشته، گرایش بسیار بیشتری به مصرف دخانیات پیدا کرده‌اند. طبق گزارش مسئولان وزارت بهداشت از وضعیت شیوع مصرف دخانیات در سال ۱۴۰۰، ۱۴ درصد از مردم مواد دخانی ، ۹ درصد سیگار و ۴  درصد از مردم قلیان مصرف کرده‌اند. همچنین روند مصرف دخانیات طی سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰ در گروه‌های سنی بالای ۱۸ سال در مردان ۳درصد و در زنان ۱۱ درصد افزایش یافته است.

دخانیات؛ ژست جدید هویتی نوجوانان
علاوه بر نرخ مصرف انواع دخانیات در کشور مسأله دیگر کاهش سن مصرف این مواد در کشور است.به گفته حسامی، معاون درمان مرکز تحقیقات کنترل و پیشگیری دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در سال‌های اخیر شروع مصرف دخانیات به‌ویژه قلیان وسیگارهای الکترونیکی به زیر ۱۵سال رسیده است؛موضوعی که با نگاهی به سطح جامعه می‌توان درستی آن را تایید کرد!درحال‌حاضر به‌راحتی در دست دختروپسرهای کم‌سن‌وسالی که بعضا در سنین دانش‌آموزی هستند، سیگار می‌بینیم و انگار این موضوع دیگر همچون گذشته قبحی هم ندارد! جامعه نه محدودیت خاصی برای آن قائل شده است ونه دیگر خودشان از نمایش این موضوع ابایی دارند! ماجرا ازجایی نگران‌کننده‌تر می‌شود که امروزه نه‌فقط بسیاری از نوجوانان از مصرف دخانیات شرمی ندارند، بلکه آن را یک ژست هویتی می‌دانند! پایین‌آمدن سن مصرف دخانیات و افزایش گرایش نوجوانان و جوانان به آنها از یک‌سو و تاثیر مخرب این مواد بر سلامت فرد و کسانی که در معرض دود آنها هستند،خطر این معضل درجامعه امروزرا بیش‌ازپیش‌تشدید می‌کند.
 
ضرر ۵۰هزار میلیاردی دخانیات در کشور
طبق آماری که روز گذشته حسین فرشیدی، معاون بهداشت وزارت بهداشت اعلام کرد: سالانه ۵۰هزار مرگ در ایران به‌صورت مستقیم براثر مصرف دخانیات رخ می‌دهد و میلیاردها دلار برای درمان بیماری‌های ناشی از دخانیات هزینه می‌شود. بیماری‌هایی که تنها به مشکلات قلبی -عروقی و ریوی محدود نمی‌شود، بلکه تحقیقات جدید حداقل هشت سرطان خطرناک وابسته به کشیدن سیگار را اثبات کرده است؛ موضوعی که درسایه آن هزینه‌های بسیاری نیز به جامعه تحمیل می‌شود. به گفته مسئولان وزارت بهداشت،سالانه ۵۰هزارمیلیاردتومان ضرراقتصادی دخانیات است.این درحالی‌است که۱۳۶تریلیون ریال هزینه‌های مستقیم تحمیل‌شده به حوزه سلامت برای درمان بیماری‌ها و۲۲۶تریلیون ریال خسارت بابت مرگ زودهنگام مصرف‌کنندگان برآوردشده است.
 
مصرف دخانیات؛ شروع مسیر اعتیاد
اگرچه در تبلیغات دخانیات به‌ویژه دخانیات مدرن نظیر سیگارها و قلیان‌های الکترونیکی، مافیا تلاش می‌کند تا با ادعای مضر نبودن و عدم ایجاد اعتیاد آنها را عرضه کند اما بسیاری ازکارشناسان ومتخصصان این حوزه، نه‌فقط این ادعاها را کذب می‌دانند و معتقدند قلیان‌ها و سیگارهای الکترونیکی نیزعوارض بسیار مخربی بر سلامت فرد دارند، بلکه آنها را شروع مسیر اعتیاد و گرایش به مواد دیگر می‌دانند! طبق تحقیقات انجام‌شده، بیش از ۸۰ درصد معتادان قبل از مصرف موادمخدر، سیگار مصرف می‌کردند.

قانونی که خلاف آن اجرا می‌شود!
با توجه به اثرات مخرب دخانیات برسلامت فرد وجامعه وبالابردن آمار مرگ‌ومیر آن هم در کشوری مثل ایران که با بحران جمعیتی نیز روبه‌روست، حال  این سؤال مطرح می‌شود که چه تدابیری برای مقابله بااین موضوع در نظر گرفته شده است؟قانون «جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات»توسط مجلس شورای اسلامی به‌عنوان یکی ازراهکار‌های مقابله با این مسأله در سال ۱۳۸۵ به تصویب رسید که طبق ماده ۳ این قانون،هرنوع تبلیـغ، حمـایت، تشویق مستقیم وغیرمستقیم و تحریک افراد به استعمال دخانیات اکیدا ممنوع است. اما با وجود تصویب این قانون آنچه در عمل و اجرا در جامعه می‌بینیم حکایت از چیز دیگری دارد! به‌طوری‌که درحال‌حاضر تبلیغات و مصرف دخانیات در اکثر فیلم‌ها و سریال‌های صداوسیما وجود داشته و این موضوع در فیلم‌ها عادی شده است و بیشتر در دست بازیگر خانم دیده می‌شود. اثرات و مضرات دخانیات برای فرد و جامعه امری واضح و آشنا برای همه افراد است و بارهادرمقالات مختلف،رسانه‌ها و محافل مختلف به آن پرداخته شده است.باتوجه به این‌که۳۱ماهمی‌(۱۱ خردادماه) روز جهانی بدون دخانیات نام‌گذاری شده است،امیدواریم مسئولان ذی‌ربط درحوزه مقابله بادخانیات،اقدامات و فعالیت‌های موثر و کارآمدی در این زمینه در نظر گیرند؛ اقداماتی که نه‌فقط روی کاغذ و گفته‌ها نقش ببندد، بلکه در جامعه نیز اثرگذاری آن را ببینیم.