اختلال در بازار به سبک خودروسازان

دو خودروساز ایرانی طی سال‌های گذشته تحت تاثیر شدید تصمیمات سیاست‌گذاران صنعت خودرو قرار گرفته‌اند اما رفتارهای این خودروسازان نیز بی‌تاثیر بر بازار خودروی کشور نبوده است. با این حال مشکلات این صنعت عظیم‌الجثه کماکان ادامه‌دار بوده و بررسی روند آن در کشور، حاکی از وجود مافیایی قوی‌تر در این حوزه است.این موضوع در حالی بود که مجلس شورای اسلامی برای ساماندهی به وضعیت خودروی کشور، وزیر سابق صمت دولت سیزدهم را ناتوان برای حل مسائل دانست و طی استیضاح‌های انجام شده، وی را عزل کرد. اما با تکیه عباس علی‌آبادی بر صندلی وزیر صنعت، معدن و تجارت، چالش‌های بازار خودرو هنوز وجود داشته و مسائل خودروسازان مرتفع نشده است.
   
خودروسازان، کم کارند!
بررسی روند عرضه خودروهای داخلی به متقاضیان نشان می‌دهد که به‌رغم دستورات وزارت صمت و همچنین تعهدات خودروسازان ایران‌خودرو و سایپا، وضعیت تولید خودرو در کشور با مشکل اساسی روبه‌روست. گفتنی است که این موضوع از طریق بررسی میزان تولید محصولات سواری خودروسازان طی سال جاری قابل مشاهده است. در گزارش رسمی که ایران‌خودرو به سازمان بورس اعلام کرده، میزان تولید خودروهای سواری طی ۱۰ماهه سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته به میزان ۶درصد که تقریبا معادل ۳۰هزاردستگاه می‌شود، کاهش یافته است. درواقع این خودروساز ایرانی طی ۱۰ماهه امسال تعداد ۴۴۴هزار و ۴۷۱دستگاه تولیدکرده است؛ درصورتی که درمدت مشابه سال گذشته، تعداد ۴۷۴هزارو ۳۸۱‌دستگاه خودروی سواری تولید کرده بود.این موضوع در حالی اتفاق افتاده که مدیرعامل ایران‌خودرو در ابتدای امسال وعده افزایش ۵۰درصدی خودرو را داده بود اما ظاهرا موضوع فرق کرده‌است. این خودروساز ایرانی نه‌فقط به وعده خود عمل نکرده، بلکه از میزان سابق خود، خودروی کمتری را تولید کرده و این به منزله عدم استفاده درست از ظرفیت‌های تولید و بی‌اعتنایی به متقاضیان و خریداران خودروهای داخلی است، چراکه درابتدای امسال مرحله دوم خرید خودرو از طریق سامانه‌یکپارچه فروش خودرو برگزار شد و ماحصل آن برای خریداران وعده تحویل خودرو درسال آینده بود. اکنون نیز با پیامک‌های تغییر خودرو، بازی دیگری در تحویل این خودروها درآورده و فقط دلسردی و ناامیدی را برای متقاضیان به همراه دارد.بررسی روند تولید خودرو توسط سایپا نیز نشان می‌دهد که این خودروساز در۹ ماهه ابتدایی امسال تعداد ۲۱۷.۵۲۴ هزار دستگاه تولید کرده؛ به طوری که در مدت مشابه سال گذشته میزان تولید ۲۲۵.۳۸۰هزاردستگاه بوده است.به طور دقیق‌تر عمده محصول این خودروساز که خانواده x۲۰۰ (تیبا، ساینا و کوییک) است از ۲۰۱.۲۷۴هزار دستگاه در۹ماهه سال گذشته به ۱۷۸.۶۱۶هزار دستگاه کاهش یافته است.
   
مشکلی برای تولید وجود ندارد
این میزان کاهش تولید در روند تولید خودروسازان در شرایطی اتفاق افتاده که تمام دستگاه‌های مربوط سعی‌بر برآورده کردن نیازهای تولید خودرو در کشور را داشته‌اند. نگاهی به روند تامین ارز برای واردات مواد اولیه و قطعات مورد نیاز این صنعت نشان می‌دهد که از ابتدای امسال شرایط مطلوبی برای خودروسازان فراهم شده‌است. همچنین محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی نیز در همین راستا بیان کرد: از ابتدای امسال تا بهمن ماه برای صنعت خودروی کشور مبلغ شش میلیارد دلار تامین ارز انجام شده که در تاریخ کشور امری بی‌سابقه بوده است.
   
تولیدکنندگان، عامل اصلی گرانی خودرو
طی هفته‌های اخیر شاهد افزایش قیمت در بازار خودرو بوده‌ایم. این موضوع در حالی بوده که اخیرا نیز اخباری مبنی‌بر فروش خودرو توسط تولیدکنندگان با مبلغی نزدیک به قیمت بازار آزاد منتشر شد و التهاباتی را به بازار وارد کرد. با این حال اما یکی از عوامل اصلی گرانی خودرو را می‌توان میزان تولید خودروسازان داخلی سایپا و ایران‌خودرو دانست؛ چراکه اگر این دو خودروساز از تمام ظرفیت تولید خود استفاده می‌کردند، وضعیت بازار خودرو دچار این التهاب نمی‌شد. از طرفی دیگر موضوع واردات نیز مطرح است. در شرایطی که خودروسازان از تمام ظرفیت خود استفاده نکرده و همچنین نیاز کشور بیش از میزان عرضه است، باید واردات صورت گیرد اماروند این مسأله نیز وضعیت مطلوبی ندارد.به هرحال لازم است به‌صورت ویژه مراجع مسئول پشت‌پرده اختلال در بازار خودرو را بررسی کرده و این مساله را برای افکار عمومی روشن کنند.

کاهش تولید محصولات ایران‌خودرو
گروه خودروسازی ایران‌خودرو که خودروهای گروه پژو، سمند، تارا، رانا، دنا و هایما را تولید می‌کند، در۱۰ماهه امسال با کاهش تولید روبه‌رو بوده‌است. این کاهش میزان تولید به این شکل بوده که این خودروساز درسال۱۴۰۱ تعداد ۲۸۸.۹۹۹ هزار دستگاه خودرو از خانواده پژو تولید کرده که این میزان درسال جاری به ۲۳۱.۸۸۲دستگاه کاهش یافته‌است.  خودروی رانا نیز که در ۱۰ماهه سال گذشته به تعداد ۲۳.۱۱۹هزار دستگاه تولید شده بود اما در۱۰ماهه امسال کمتر از۲۰هزار دستگاه از آن تولید شده‌است. برای گروه سمند نیز این کاهش تولید به چشم می‌خورد، به طوری‌که در۱۰ماهه سال گذشته ۶۰.۳۲۴هزار دستگاه ازاین خانواده تولید شده بود که در۱۰ماهه امسال به ۴۹.۵۲۰هزاردستگاه رسیدکه حاکی ازرشد منفی۱۸‌درصد در تولید این خودروهاست.