سیاست خارجی ترکیه پس از انتخابات تغییر می‌کند؟

رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه به پشتوانه تجربه ۲۰ ساله در صحنه قدرت در سودای پیروزی دیگری است و می گوید با گام های راستین راه را ادامه خواهد داد. در سوی مقابل و به‌عنوان رقیب اصلی اردوغان، کمال قلیچدار اوغلو با اطمینان بیشتری نسبت به هر زمان دیگری تغییر فصل را نوید می دهد و به حامیانش قول می دهد «بهار می آید».

انتخابات ۱۴ می ترکیه پیچیده تر از هر دوره دیگری است و نتیجه آن در هر سوی صفحه شطرنج منشأ تحول بزرگی برای بافت سیاسی و اجتماعی این کشور و در صحنه منطقه ای خواهد بود. دو انتخابات مهم ریاست جمهوری و پارلمانی در یک روز و هم زمان برگزار می شود و چشمان زیادی منتظر است ببیند آیا فردای آن روز چهره دگرگون شده ای از ترکیه خواهند دید یا خیر؟با وجود تلاش هایی که منتقدان و مخالفان اردوغان برای پایین کشیدنش از اریکه قدرت انجام داده اند، چشم انداز چنین تغییری بسیار دشوار می نماید. استیون ای. کوک، تحلیلگر نشریه فارین پالیسی تعبیر جالبی در این باره به کار برده و در یادداشتی نوشت، «سخت به نظر می‌آید اردوغان شکست بخورد و تنها دست خداوند می تواند اردوغان را از جایگاهش خارج کند».

ائتلاف میز 6 نفره مخالفان اردوغان با توجه به شرایط منطقه ای و جهانی از اولویت های جدید در سیاست خارجی ترکیه با نگاه به غرب سخن می گویند و قلیچدار اوغلو گفته است، پس از پیروزی در انتخابات در دو سال مهاجران سوری را به کشورشان بازمی گرداند.

درباره راهبرد نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری ترکیه در حوزه سیاست خارجی باید دید نامزدها تا چه اندازه به دنبال تبلیغات هستند و تا چه اندازه رویکرد سیاست خارجی شان است. اگر رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه و حزب عدالت و توسعه را طرف پیروز انتخابات تصور کنیم، انتظار می‌رود بخش عمده سیاست‌های آنکارا در حوزه قفقاز، غرب آسیا، ناتو، روسیه و آمریکا همچنان ادامه یابد، زیرا اردوغان گفته است با قدرت همین مسیر را ادامه خواهد داد.

با وجود این، به نظر می‌آید اگر اردوغان پیروز شود تغییراتی در زمینه رویکرد آنکارا نسبت به دمشق رخ خواهد داد و امکان ادامه مذاکرات دوجانبه در سطح مسئولان عالی رتبه دو کشور و حتی وزیران وجود دارد. در سوی مقابل، اگر مخالفان اردوغان در انتخابات پیروز شوند آنچه تاکنون عنوان کرده‌اند حول دو محور قابل بیان است؛ نخست، اینکه نگاه مخالفان به غرب باعث احیای نگاه ترکیه به غرب می شود، ولی این به آن معنی نیست ترکیه از جبهه روسیه و تحولات منطقه فاصله بگیرد.
محور دوم این است که با توجه به سیاست نظامی‌گری اردوغان در منطقه، به نظر می‌آید اگر مخالفان پیروز شوند در ادامه سیاست‌های کنونی تجدیدنظر می شود و باید منتظر ایجاد ترکیه جدید باشیم. به طور کلی سیاست اصولی و ثابت ترکیه بدون تغییر خواهد ماند و تفاوتی ندارد اردوغان یا مخالفانش پیروز انتخابات شوند.

بخشی از روابط ایران و ترکیه سنتی، پایدار، دیرینه و دارای پیشینه تاریخی است و تغییرات سیاسی نمی‌تواند آن را دستخوش تغییرات عمده کند. در سال‌های اخیر تهران و آنکارا در سطوح مختلف همکاری های زیادی داشته‌اند و تعاملات دو طرف در عرصه های سیاسی، امنیتی، اقتصادی و فرهنگی تداوم دارد. ایران پس از انتخابات ترکیه باید با بررسی دقیق سیاست های اعلام شده طرف پیروز وارد تعامل مجدد با وی شود.

بنا به گزارش منابع ترکیه، قلیچدار اوغلو، نامزد رقیب اردوغان موضوع بازگشت پناهندگان سوری را مطرح کرد و گفت، پیروز شود ظرف دو سال پناه‌جویان سوری را از ترکیه به کشورشان برخواهد گرداند.

بازگشت از سوریه به معنای خروج بی قید و شرط از آنجا نخواهد بود و ترکیه نمی‌خواهد هزینه هنگفتی که در سوریه کرده و بخش بزرگی از عملیات نظامی ترکیه در خاک سوریه اجتناب ناپذیر بوده را بیهوده هدر دهد. خروج ترکیه از سوریه بدون انعقاد قرارداد محکمی مانند «آدانای نو» امکان‌پذیر نخواهد بود.