شوک به اردوغان

روز پنجشنبه بود که محرم اینچه، یکی از نامزدهای انتخابات ترکیه در اقدامی غافلگیرکننده اعلام کناره‌گیری کرد. او در جمع خبرنگاران گفت: برای کشورم از نامزدی انصراف می‌دهم. اینچه در کنار اردوغان، قلیچدار اوغلو و سینان اوغان، یکی از چهار نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه بود. اینچه پیشتر در سخنانی گفته بود تحت شرایط خاص، احتمال حمایت وی از کمال قلیچدار اوغلو وجود دارد اما بعد به‌رغم گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال متحد شدن نامزدهای مخالف رجب طیب اردوغان، محرم اینچه، رئیس حزب «مملکت» از ائتلاف «ملت» (به رهبری قلیچدار اوغلو) جدی‌‌ترین ائتلاف مخالف رئیس‌جمهور ترکیه خواست که از انتخابات کنار بکشند. همین مسائل باعث شده بود تا اردوغان امیدوار باشد که محرم اینچه در انتخابات باقی بماند اما این امیدواری اردوغان دوام نیاورد و با انصراف این کاندیدا شرایط به نفع کمال قلیچدار اوغلو شده است. این در حالی است که حتی پیش از انصراف محرم اینچه، یک نظرسنجی انتخاباتی نشان داد اردوغان با بیش از ۵درصد از قلیچدار‌اوغلو در آستانه انتخابات عقب افتاده است.

ناراحتی اردوغان از کناره‌گیری محرم اینچه
همین مسأله باعث شد تا اردوغان، صراحتا ناراحتی خود را از کناره‌گیری اینچه از عرصه انتخابات بیان کند. رجب طیب اردوغان، رئیس‌جمهور و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه در یک سخنرانی گفت که از کناره‌گیری محرم اینچه، رئیس حزب مملکت از رقابت‌های انتخاباتی ناراحت است.
به نوشته وبگاه زمان، اردوغان در خلال یک تجمع انتخاباتی در منطقه ماماک در آنکارا گفت: «یکی از کاندیداها انصراف داد، طبیعتا نمی‌توان دلیل این کارش را متوجه شد، حقیقت را بگویم من ناراحتم، امیدوار بودم که این رقابت تا انتها ادامه داشته باشد».
او سپس گفت که رقابت را با دیگر رقبای خود ادامه می‌دهد و موضوع مهم رأی و خواسته مردم ترکیه است.

نتایج نظرسنجی‌ها چه می‌گوید؟
همان‌طور که بیان شد حتی پیش از کناره‌گیری محرم اینچه، نتایج نظرسنجی‌ها حکایت از این داشت که اختلاف ۵‌درصدی میان اردوغان و قلیچدار اوغلو وجود دارد و اردوغان در مقام دوم قرار دارد اما درصد آرای اوغلو زیر ۵۰‌درصد بود و اگر هیچ‌یک از نامزدهای انتخابات ترکیه نتواند بیش از ۵۰‌درصد آرا را در انتخابات فردا کسب کند، دو نامزدی که بیشترین آرا را دارند در تاریخ ۲۸می(هفتم خرداد) در دور دوم رقابت خواهند کرد. اما پس از کناره‌گیری محرم اینچه، نظرسنجی‌های فعلی حکایت از افزایش آرای وی به بالای ۵۰‌درصد دارد. در آخرین نظرسنجی که مؤسسه تحقیقاتی و خبری SAROS انجام داده است رجب طیب اردوغان ۴۶.۹درصد آرا، قلیچدار اوغلو ۵۱درصد و سینان اوغان، دیگر نامزد انتخابات ۲.۹۱درصد آرا را به خود اختصاص داده‌اند. در این نظرسنجی، ۸درصد از شرکت‌کنندگان اعلام کرده‌اند که مردد هستند و هنوز تصمیم نهایی خود را برای این‌که به چه کسی رای دهند نگرفته‌اند. آرای این افراد در انتخابات پیش رو تعیین‌کننده خواهد بود. نظرسنجی مؤسسه «کُندا» نیز که از مؤسسه‌های معتبر نظرسنجی در ترکیه است، می‌گوید: کمال قلیچدار اوغلو با اختلاف ۵.۶درصدی از اردوغان پیش افتاده است. با این حال بیشتر ناظران سیاسی و تحلیلگران می‌گویند که انتخابات ریاست‌جمهور ترکیه به دور دوم کشیده خواهد شد، چرا که هیچ‌یک از آنها قادر به کسب ۵۰‌درصد آرا در مرحله اول نیستند.

مشکلات اردوغان
اردوغان که طی۲۰سال حکومت خود به مدت ۱۱سال نخست‌وزیر و از سال۲۰۱۴ رئیس‌جمهور بوده ‌است، در این دوره با موانع جدی و چالش‌های دشواری مواجه ‌است. دلایل زیادی برای کم‌شدن اقبال مردم ترکیه به اردوغان مطرح شده است. به نوشته نشریه «فارن پالیسی» رکود اقتصادی و زلزله مرگبار در کشور ترکیه، اعتماد به دولت اردوغان را از بین برده ‌است. همچنین تارنمای «الجزیره» نیز بزرگ‌ترین چالش‌های زمامداری اردوغان را از مسائل اقتصادی و دموکراسی تا پیامدهای زلزله، وضعیت پناهجویان و فرار مغزها دسته‌بندی کرده است.

نگاهی به کارنامه قلیچدار اوغلو
در مقابل، قلیچدار اوغلو به عنوان سرسخت‌ترین رقیب اردوغان وعده‌هایی مبنی بر بازگشت به «سیستم پارلمانی قوی»، حل مساله کردها، بازگرداندن پناهندگان سوری به خانه‌های خود و نزدیک‌ترشدن به اتحادیه اروپا و آمریکا داده‌است. کمال قلیچدار اوغلو، نامزد ۷۵ساله انتخابات ریاست‌جمهوری ترکیه در سال۱۹۴۸ در روستای بالیجا در استان تونجلی به دنیا آمد. نام اصلی او کمال کارابولوت بود که در دهه۱۹۵۰ نام خانوادگی‌اش را به دلیل این که در روستای آنها همه اهالی کارابولوت نام داشتند به قلیچدار اوغلو تغییر داد. او خود را یک دموکرات معرفی می‌کند و به نامزدی ضدفساد معروف است اما از سوی مخالفان، متهم به نزدیکی بیش از حد به غرب شده‌ است. «تکنوکرات پاکدست درستکار»، تصویری است که از قلیچدار اوغلو ارائه می‌شود. او که روی حقوق‌بشر و بازگشت به حکومت قانون تاکید دارد، تلاش کرده از رویکردهای سکولار و تبعیض‌آمیزی که حزب متبوعش از آنها حمایت می‌کرد دوری کند. بیشتر درخشش وی مربوط به فعالیت‌های حزبی است که در مجلس داشت. او با رسانه‌ها مصاحبه می‌کرد و در هر فرصتی ادعاهای معمول در مورد فساد موجود در حزب حاکم بر ترکیه را مطرح می‌کرد و به تدریج مورد حمایت مخالفان حزب حاکم قرار گرفت. یکی از وعده‌های انتخاباتی او در میانه تورم ۸۵‌درصدی که ترکیه را فرا گرفته، بازگشت به سیاست‌های اقتصادی سختگیرانه و رابطه بهتر با همسایگانی چون ایران و غرب است.

گمانه‌زنی درباره آینده ترکیه
عملکرد چند ساله اردوغان در منصب ریاست‌جمهوری ترکیه و همچنین وعده‌هایی که قلیچدار اوغلو درباره برنامه‌های خود در صورت پیروزی داده است، باعث شده تحلیلگران از الان درباره آینده ترکیه در صورت پیروزی هریک از نامزدها پیش‌بینی‌هایی ارائه کنند. مهدی خورسند، کارشناس مسائل اوراسیا در گفت‌وگو با ایرنا گفته اگر در انتخابات پیش رو قلیچدار اوغلو بر سر کار آید، پای غرب بیشتر به منطقه بازخواهد شد و طرح‌ها و برنامه‌هایی که آمریکایی‌ها برای منطقه دارند، می‌تواند صورت جدی‌تری به خود بگیرد. این کارشناس مسائل منطقه می‌گوید: در دوره قدرت اردوغان، او عملا اجازه تحرکات ناتو را گرفته بود و به صورت یک عضو غیرفعال ناتو درآمده بود و با آمدن قلیچدار اوغلو طبق ادعاهایی که مطرح می‌کند ترکیه را به عنوان یک بازیگر فعال عرصه ناتو معرفی خواهد کرد. همچنین حمیدرضا غلامزاده نطنزی، کارشناس مسائل بین‌الملل می‌گوید قلیچدار اوغلو درونگراست و به دنبال توسعه در حوزه سیاست خارجی کمتر می‌رود و می‌گوید منابع را در خارج از کشور صرف نمی‌کنم بلکه بر داخل متمرکز شده تا مشکل اقتصادی ترکیه را حل کنم.