پایش نظام سلامت در «کشیک سلامت»

برنامه کشیک سلامت را باید یکی از تاثیرگذارترین برنامه‌های حوزه سلامت دانست که از سال ۹۸ به بعد توانست جای خود را در میان مخاطبان باز کند و در حوزه نظام سلامت، مؤثر واقع شود. این برنامه به بهانه شروع کرونا روی آنتن رفت اما به مرور به یک برنامه ثابت در تلویزیون تبدیل شد. پرداختن به موضوعات روز با ایده‌پردازی یک اتاق فکر قوی از جمله مواردی است که کشیک سلامت را به برنامه ماندگار تبدیل کرده است. این برنامه سه روز در هفته از آنتن شبکه سلامت روی آنتن می‌رود. سهیل سلیمانی نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده این برنامه‌ است که تهیه‌کنندگی کارهایی مثل پایش را هم در پرونده خود دارد. به همین بهانه با او گفت‌وگو کردیم.

سهیل سلیمانی، تهیه‌کننده کشیک سلامت در خصوص روال ساخت برنامه کشیک سلامت به جام‌جم می‌گوید: طراحی برنامه کشیک سلامت از ابتدا به‌عنوان یک برنامه گفت‌وگو محور و چالشی بود که بتواند چالش‌های نظام سلامت را مورد بررسی قرار دهد و مطالبات مردم رااز نظام سلامت پیگیری کند. شروع این برنامه هم از سال ۱۳۹۸ بود که مدیر شبکه سلامت از من خواست یک برنامه گفت‌وگو محور و چالشی طراحی کنیم که روزی یک ساعت درباره کرونا برنامه ساخته و به کمبودها و راهکارهای مسائل آن زمان پرداخته شود. بر همین اساس، به سرعت این برنامه طراحی و از اسفند ۹۸ روی آنتن رفت و تا پایان فروردین سال بعد هر روز پخش می‌شد. فصل اول برنامه تا پایان خرداد ۱۳۹۹ ادامه داشت. بعد تصمیم به ایجاد تغییراتی در برنامه گرفتیم. درنهایت طراحی برنامه عوض شد و فصل دوم آن از اول مرداد به‌صورت یک برنامه چالشی، یک روز در هفته روی آنتن می‌رفت تا در ۹۰ دقیقه به موضوعات مختلف نظام سلامت بپردازد. قرار بر این بود با توجه به طراحی برنامه‌های دیگر در حوزه کرونا فقط به این بیماری بسنده نکنیم و موضوعات مختلف نظام سلامت را بررسی کنیم.

یک برنامه چالشی و گفت‌وگو محور

وی ادامه می‌دهد: موفقیت برنامه زیاد بود و به‌سرعت به دو قسمت در هفته رسید. امسال هم با توجه به نظری که مدیران شبکه در خصوص تاثیرگذاری برنامه داشتند، قرار شد در روزهای شنبه، دوشنبه و چهارشنبه روی آنتن برود. نگاه ما در این برنامه و نسبت به حوزه سلامت، مطالبه‌گر است و تلاش می‌کنیم موضوعات مختلف را مورد بررسی قرار دهیم. برنامه با حضور مهمانان به یک گفت‌وگوی چالشی تبدیل می‌شود که لابه‌لای آن، برخی گزارش‌ها هم منتشر می‌شود. در هر قسمت یک موضوع داریم که بر اساس آن، ورودی و توضیحاتی درباره موضوع برنامه به شکل نریشن تصویری بیان می‌شود. در نهایت وارد بحث با مهمانان برنامه می‌شویم و گاهی از آنها تلفنی کمک می‌گیریم تا موضوع را به نتیجه برسانیم. موضوعات بسیاری بوده که پیگیری آن را در این برنامه شروع کردیم تا توانستیم به نتیجه برسانیم.

سلیمانی درباره تفاوت این برنامه با دیگر برنامه‌های مشابه، عنوان می‌کند: برنامه‌سازی چیزی است که کلیت آن مشخص است. برنامه‌ها اغلب مسابقه یا گفت‌وگو محور یا مجله تصویری است. نگاه خالق اثر است که آن را از دیگر برنامه‌ها متفاوت می‌کند. نگاهی که ما در این برنامه داشتیم، این بود که بر اساس یک خرد جمعی پیش برویم. ما یک اتاق فکر داریم که اساتید دانشگاهی، نویسندگان برنامه، مدیریت شبکه و خودم دور هم جمع می‌شویم و هفتگی جلساتی را برگزار می‌کنیم تا درباره موضوع‌های مختلف بحث و صحبت داشته باشیم. می‌کوشیم با دروازه‌بانی خبر، موضوعات مهم در جامعه را بررسی کنیم و موج لازم را برای پرداختن به آن در جامعه ایجاد می‌کنیم. در واقع با این خرد جمعی است که نتیجه کار متفاوت باشد و بتوان آن را قابل دفاع دانست. از سوی دیگر، زاویه دید ما در موضوعات مختلف در کنار صحبت بدون تعارف ما در برنامه باعث می‌شود که برنامه شکل متفاوتی به خود بگیرد و مخاطب احساس کند که حرف خود را در برنامه می‌شنود. در واقع کاری می‌کنیم که مطالبات موجود در نظام سلامت مطرح و بررسی کارشناسی شود تا مبنای علمی داشته باشد.

وی تصریح می‌کند: ما در این برنامه نمی‌خواهیم صرفا یک جنجال ایجاد کنیم یا دنبال دیده شدن نبودیم. برای همین کشیک سلامت توانسته با مخاطب ارتباط خوبی برقرار کند. البته حمایت‌های مدیر شبکه از برنامه و کمک آنها برای مطرح کردن راحت موضوعات در این میان تاثیرگذار بوده است. مجموع این موضوعات باعث می‌شود یک برنامه دیده شود. یعنی کار اتاق فکر در کنار حمایت‌های مدیریتی و اجراهای حساب شده و ارائه موضوع بر اساس زبان ساده و قابل فهم، نکاتی است که سعی کردیم در کشیک سلامت رعایت کنیم.

برنامه‌ای برای همه مردم

وی تاکید می‌کند: تجربیاتی که من در برنامه‌سازی‌ داشتم هم در این زمینه به کمک‌مان آمد. من سال‌های قبل برنامه‌های چالشی مثل پایش را ساختم و در حوزه سلامت هم برنامه یک فنجان سلامت را روی آنتن بردم. برنامه کافه سؤال هم ــ که در حوزه اجتماعی بود ــ ساخته بودم. همه اینها در ساخت کشیک سلامت به کمک‌مان آمد. در عین حال، استفاده از مهمان‌های درجه ‌یک در برنامه و افراد تاثیرگذار هم یکی دیگر از مواردی بود که ما را به موفقیت رسانده است. اجرای دو فصل اول برنامه را دکتر قناعتی به‌عهده داشت که الان رئیس دانشکده علوم پزشکی دانشگاه تهران است و این مسأله نشان می‌دهد برنامه ما چه عقبه علمی داشته است.

سلیمانی درباره مخاطب برنامه عنوان می‌کند: نگاه اصلی ما این بوده که برنامه‌ای برای همه مردم بسازیم اما به هر حال نمی‌توان کتمان کرد که بیشتر افرادی که برنامه ما را نگاه می‌کنند در نظام سلامت هستند و در آن فعالیت می‌کنند. به هر حال کسانی که به نوعی درگیر نظام سلامت هستند ــ چه در آموزش، نظام دارو یا درمان ــ مخاطبان اصلی ما خواهند بود اما همین مطالبات را به‌گونه‌ای مطرح می‌کنیم که عامه مردم بتوانند با آن ارتباط برقرار کنند.

وی درباره افراد حاضر در اتاق فکر برنامه می‌گوید: اتاق فکر ما متشکل از اساتید دانشگاهی است که برخی‌شان عضو فرهنگستان علوم پزشکی‌اند و در کنار آن از اساتید به روز دانشگاهی که در حال تدریس هستند تا مدیران و قائم مقام شبکه در اتاق فکر حضور دارند. نمایندگان مجلس، روزنامه نگاران، استادان جامعه‌شناسی و دیگر کارشناسان حوزه‌های دیگر هم به فراخور نیاز ما در جلسات هستند و به طور کلی اتاق فکر پویایی داریم.

پیگیری تا رسیدن به نتیجه

سلیمانی، تهیه‌کننده کشیک سلامت درباره قسمت‌های مختلف کشیک سلامت تصریح می‌کند: برنامه با مطرح کردن چند سؤال درباره یک موضوع شروع می‌شود و بعد، آیتم ورودی که شبیه سرمقاله است، پخش می‌شود تا موضوع را تبیین کند. بعد از آن، مجری مهمانان را معرفی کرده و وارد موضوع اصلی می‌شویم. به فراخور موضوع، گزارش موضوعی پخش و بعد جمع‌بندی می‌شود. نکته مهمی که وجود دارد، این است که ما فقط موضوعات را مطرح نمی‌کنیم که دنبال مقصر بگردیم، دنبال راهکار هستیم و آن را از زبان کارشناسان خبره بیان می‌کنیم. مثلا در دوره‌ای که واکسیناسیون کرونا مطرح بود، پیگیر بودیم تا به ثمر بنشیند یا تعطیلی مدارس در دوران کرونا که درباره‌اش بحث‌های جدی داشتیم. بعد از کرونا هم موضوعات مختلفی بوده که پیگیر بودیم. مثلا در مورد آلودگی هوا که با فراکسیون محیط‌زیست مجلس در ارتباط بودیم. الان در فصل چهارم کشیک سلامت هستیم و حدود ۴۰۰قسمت آن روی آنتن رفته است. با نظر مثبتی که مدیریت نسبت به برنامه داشت تا پایان سال سه روز در هفته هستیم. کوشیدیم برنامه به شکل پویا باشد و محتوای کار را تغییر دهیم و حرف مردم را بیان کنیم.

روزنامه جام جم