شام آخر

مطالعه جدیدی نشان می‌دهد که محققان در موزه‌ای در چین، حین بررسی بقایای فسیل‌شده این دایناسور پرنده چهارباله که «خُردشکاری» یا«میکروراپتور»(Microraptor zhaoianus) نام دارد، با آخرین شام این دایناسور گوشتخوار مواجه شدند. این فسیل به‌خوبی‌حفظ‌شده حاوی پای یک پستاندار کوچک به طول یک سانتی‌متر است که احتمالا جونده‌ای کوچک بوده که در میانه دنده‌های این دایناسور باقی‌مانده است. اهمیت این مطالعه به این خاطر است که گرچه تحقیقات گسترده‌ای روی این گونه دایناسور در موزه‌های تاریخ طبیعی انجام شده است اما هنوز نادانسته‌های زیادی درخصوص غذای این گونه و نحوه شکار آن باقی مانده بود.

محققان در این مطالعه که مقاله آن اخیرا در نشریه علمی دیرینه‌شناسی مهره‌داران منتشر شد، عنوان کرده‌اند که کشف مذکور کهن‌ترین مورد شناخته‌شده از بلعیده‌شدن یک پستاندار از سوی دایناسورها است.
هانس لارسون، از پژوهشگران این مطالعه و دیرینه‌شناس مهره‌داران در دانشگاه مک‌گیل در مونترال، در بیانیه‌ای گفت: «در ابتدا نمی‌توانستم آن را باور کنم. این یافته‌ها تنها شواهد محکمی است که ما در مورد مصرف غذای این حیوانات منقرض‌شده‌ داریم و واقعیت این است که مشاهده چنین پدیده‌ای بسیار نادر است.»
براساس این بیانیه، قبل از این کشف، فقط در ۲۰مورد از بقایای فسیل‌شده شناخته‌شده آخرین وعده غذایی یک دایناسور گوشتخوار مشاهده شده است که از میان آنها چهار نمونه گزارش‌شده(غیر از این مورد) مربوط به محتویات معده میکروراپتور بوده است.

محققان این مطالعه همچنین بیان کرده‌اند که این کشف جدید دومین مدرک مستقیمی است که نشان می‌دهد تروپودها- گروهی از دایناسورهای دوپا و عمدتا گوشتخوار که تیرانوزاروس رکس را نیز در بر می‌گیرد ــ پستانداران را بلعیده‌اند.

این میکروراپتور، که نامش به معنای «شکارچی کوچک» است، در استان لیائونینگ در شمال‌شرقی چین پیدا شد. اگرچه تاریخ دقیق این ناحیه ناشناخته است اما حاوی فسیل‌هایی از دوره کرتاسه اولیه(۱۴۵میلیون تا ۱۰۰.۵میلیون سال پیش) است.

لارسون گفت: «پیش از این نمونه‌های میکروراپتور شناسایی شده بود که قسمت‌هایی از ماهی، پرنده و مارمولک در شکم‌شان مشاهده می‌شد. این یافته جدید یک پستاندار کوچک را به رژیم غذایی آنها اضافه می‌کند و نشان می‌دهد که این دایناسورها فرصت‌طلب بوده‌اند.» به عبارت ساده‌تر، میکروراپتورها گویا خیلی دایناسورهای بدغذایی نبوده‌اند و هر شکاری که گیرشان می‌آمده را می‌بلعیدند.

او افزود: «دانستن این موضوع که این دایناسورها تک‌غذا نبوده‌اند دستاورد بزرگی است، زیرا این اولین شواهد از گوشتخواری عمومی است که بخشی از زیست‌بوم کرتاسه بوده است.» بر این اساس این پرنده احتمالا مانند روباه‌ها و کلاغ‌های امروزی نقش «تثبیت‌کننده در زیست‌بوم» را برعهده داشته است.

لارسون همچنین تصریح کرد: «دانستن این‌که میکروراپتورها گوشتخوارهای عمومی بوده‌اند، دیدگاه جدیدی در مورد چگونگی عملکرد زیست‌بوم‌های باستانی و بینش بهتری در مورد عملکرد این دایناسورهای کوچک پردار ایجاد می‌کند.»

روزنامه جام جم