جدال قندهای‌ مصنوعی با حافظه

براساس تحقیقاتی که به تازگی در نشریه جی‌سی‌آی اینسایت منتشر شد، مصرف ساخارین، استویا و آسه‌سولفام‌پتاسیم ـ حتی در محدوده‌های مورد تایید اداره غذا و داروی آمریکا ــ می‌تواند بر بدن و به‌ویژه نواحی مغزی مرتبط با حافظه تأثیر بگذارد. یافته‌های این مطالعه نشان می‌دهد نوجوانان و جوانانی که ساخارین، استویا و آسه‌سولفام‌پتاسیم مصرف می‌کنند در اواخر زندگی دچار اختلالات حافظه می‌شوند. این شیرین کننده‌ها به متابولیسم هم آسیب می‌رسانند که می‌تواند به دیابت و سایر مشکلات متابولیک بینجامد. همچنین به نظر می‌رسد این ترکیبات حساسیت فرد را هم نسبت به قند کاهش می‌دهند.

آیا قند معمولی بهتر است؟

متاسفانه خیر. مطالعات اولیه مشابه در مورد مصرف قند نیز اختلالات حافظه مشابهی را نشان دادند. البته هر دو مطالعه ذکرشده روی موش‌ها انجام شدند و با محدودیت‌های خاص خود همراه هستند، اما محققان تمام تلاش خود را کردند تا این مطالعات را تا حد امکان برای انسان‌ها کاربردی کنند. پروفسور لیندزی شی‌یر دراین‌باره می‌گوید: «تحقیقاتی که با استفاده از مدل‌های جوندگان و شیرین‌کننده‌های کم کالری انجام می‌شوند معمولا شامل سطوح مصرفی بسیار بیشتر از سطوح مصرف روزانه قابل‌قبول FDA بوده اند و تنها از یک شیرین کننده در آن‌ها استفاده شده است. برای کاربردی‌تر کردن تحقیقات برای انسان‌ها ما سطوح مصرف را در سطح FDA نگه‌داشتیم و از چند شیرین‌کننده کم‌کالری استفاده کردیم تا مشخص کنیم آیا اثرات دیده‌شده، مربوط به یک شیرین‌کننده خاص است یا همه شیرین‌کننده‌ها.»

آزمایش چگونه انجام شد؟

در آزمایش انجام‌شده، به گروهی از موش‌ها فقط غذا داده شد و گروه دیگر در کنار غذا، آب شیرین‌شده با ساخارین، استویا، آسه‌سولفام‌پتاسیم هم مصرف کردند. یک ماه بعد، محققان حافظه موش‌ها را آزمایش کردند. یکی از این آزمایش‌ها، موش‌ها را ملزم می‌کرد یک شیء شناخته‌شده را به خاطر بسپارند، و آزمایش دیگر شامل یافتن راه خروج از یک هزارتو بود. تمام موش‌هایی که آب‌شیرین مصرف کرده بودند در هر دو آزمایش عملکرد بسیار بدتری داشتند. این موش‌ها همچنین گیرنده‌های تشخیص شیرینی کمتری روی زبان‌شان داشتند و نحوه متابولیزه‌کردن گلوکز در روده آن‌ها نیز متفاوت بود. مناطق خاصی از مغز که مسئول حافظه و واکنش به پاداش هستند هم تحت تأثیر قرار گرفتند.

شیرین‌کننده‌های کم‌کالری بالقوه مضر:

استویا: شیرین‌کننده طبیعی کم‌کالری محبوب بین افراد علاقه‌مند به کاهش وزن؛ ۲۵‌برابر شیرین‌تر از شکر.

ساخارین: جایگزین محبوب قند در میان بیماران دیابتی و یکی از قدیمی‌ترین شیرین‌کننده‌های مصنوعی؛ مرتبط با افزایش بروز سرطان

آسه‌سولفام‌پتاسیم: شیرین‌کننده مصنوعی بدون کالری موجود در بسیاری از نوشابه‌های رژیمی مانند کوکاکولا. دارای ترکیب سرطان‌زای متیلن کلراید. کمترین بررسی‌های علمی درمورد این شیرین‌کننده انجام شده است.

همه این شیرین‌کننده‌ها در سازمان غذا و داروی آمریکا ایمن تلقی شده‌اند. هرچند در مطالعات توصیه‌ای برای حذف این شیرین‌کننده‌ها از رژیم غذایی ارائه نشده است، اما اطلاعات بسیار ضروری‌ای را در اختیار مصرف‌کنندگان و متخصصان پزشکی قرار می‌دهد که می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های سلامت بهتری منجر شود.

روزنامه جام جم