روایت سه‌شهید نوجوان شاهچراغ

پدر اول تصور کرد حرم را نورافشانی کرده‌اند. بعد چهره تروریست را دید و متوجه حمله شد. لباس آبی به تن داشت و دست پسران را گرفته و به گوشه‌ای کشاند. پشت اسپیلت حرم پنهان شدند. صدای شلیک برای لحظه‌ای قطع شد. اسلحه تروریست برای چند لحظه گیر کرده بود. زمان برای زائران پشت اسپیلت ایستاد. علی‌اصغر از کنجکاوی سرش را از پشت پدر بیرون آورد تا ببیند تلخی‌ها تمام شده یا نه. همان‌جا زمان دوباره حرکت کرد و یک گلوله به او خورد. چشم علی‌اصغر دیگر به جاده نبود و به سقف حرم خیره ماند. علی‌اصغر تنها یکی از این نوجوان‌هایی بود که در حادثه تروریستی حرم شاهچراغ شهید شد. حالا قصه او و دو شهید دیگر یعنی محمدرضا کشاورز و آرشام سرایداران، قرار است در یک مستند روایت شود. مستندی که روایتی از زندگی و خلق و خوی این شهیدان نوجوان است. دو شهید اهل شیراز و یکی اهل سیرجان بود. مستند هم حوالی زندگی این شهدا روایت می‌شود. خالق این مستند، مستندسازی است که سال‌ها برای گروه کودک شبکه‌های یک و دو کار کرده و با زبان کودکان و نحوه تاثیرگذاری در آن‌ها آشناست. به بهانه این مستند، با محمدعلی زارع‌شریفی، تهیه‌کننده و کارگردان «از مدرسه تا حرم» گفتگو کردیم.

محمدعلی زارع‌شریفی، تهیه‌کننده و کارگردان از مدرسه تا حرم درباره دلیل ساخت این مستند به «جام‌جم» می‌گوید: این کار، سفارشی از شبکه قرآن بود و من هم سال‌هاست تخصص کودک و نوجوان و کار‌های مناسب را دارم. به همین دلیل دوست داشتم این مستند را بسازم که موضوع تازه‌ای داشت. اولین قاب را در سیرجان و در روستای شهید علی‌اصغر گوئینی‌ها ضبط و تلاش کردم سراغ مدرسه و خانواده بروم و روایتی از این شهیدان داشته باشم. تلاش من این بود که به زندگی این شهیدان از نگاه کودکانه نگاه کنم و جنبه‌های عاطفی و احساسی زندگی آن‌ها را مورد توجه قرار دهم. برای این مستند تلاش کردم همه افرادی که می‌توانند روایتی از این شهدا داشته باشند را جلوی دوربین بیاورم. کل مستند درباره زندگی شهیدان آرشام سرایداران از حومه شیراز، علی‌اصغر لری گوئینی‌ها از توابع سیرجان و شهید محمدرضا کشاورز دانش‌آموز مقطع متوسطه شیراز است. زندگی هر‌کدام از شهدا در دو بخش روایت می‌شود و در مجموع ۶قسمت ۱۵دقیقه‌ای است.

روایت به شیوه نوجوان

وی تصریح می‌کند: شهید آرشام در این حادثه تروریستی با پدر و مادرش به زیارت آمده بود و همراه آن‌ها شهید و آرتین، برادر کوچکش مجروح می‌شود که در این مستند تلاش کردم با بازماندگان خانواده‌اش صحبت کنم. راوی اصلی همکلاسی‌های آرشام هستند. شهید دیگر محمدرضا کشاورز بود که نذر داشت هر چهارشنبه تنهایی به شاهچراغ برود. سنش از دو شهید دیگر بیشتر و حدود ۱۴ ساله بود. دو شهید دیگر دبستانی بودند. به‌خصوص علی‌اصغر سن کمتری نسبت به دوتای دیگر داشت و در این حادثه، برادر و پدرش هم مجروح می‌شوند.

وی درباره زاویه روایت متفاوت این مستند عنوان می‌کند: راویان زندگی شهدا همان همکلاسی و خانواده‌های‌شان بودند تا مخاطب راحت‌تر با آن ارتباط برقرار کند. در این مستند تلاش شده از ارتباط مستقیم با مخاطب به شیوه قرار گرفتن مقابل دوربین و مصاحبه، پرهیز شود. مثلا اگر قرار است مدیر مدرسه درباره شهید صحبت کند، در مدرسه و خطاب به همکلاسی‌هاست یا در بخش‌هایی دانش‌آموزان با هم در حال صحبت درباره شهید هستند. تلاش‌مان این بوده در یک مستند که مخاطب آن بچه‌ها هستند، روایت‌مان به شکل غیرمستقیم باشد، چون بهترین شکل روایت برای این سن بیان غیرمستقیم است.

زارع‌شریفی تاکید می‌کند: در این مستند به شکل غیرمستقیم و در بطن صحبت‌هایی که اطرافیان درباره این شهیدان می‌کنند، به این مسأله اشاره می‌کنیم که چطور می‌توان مسیر این شهیدان را ادامه داد. مثلا در یک بخش، مدیر به جای صحبت با بچه‌ها در صبحگاه مدرسه، همکلاسی‌ها را به محل واقعه و سر مزار آرشام برده و آنجا با بچه‌ها صحبت می‌کند که چه درسی از این واقعه می‌توانند بگیرند.

تولید ۴ سرود و ۶ قسمت مستند

وی درباره مخاطب مستند تصریح می‌کند: بزرگسالان هم می‌توانند مخاطب این مستند باشند، اما شیوه بیان ما به گونه‌ای بود که لطیف و غیرمستقیم برای بچه‌ها باشد. در مجموع توانستیم شش قسمت مستند و چهار سرود تولید کنیم که با اشعار مناسبتی و با تصویربرداری در محل حادثه اتفاق افتاد، البته تولید چهار سروددر این مدت کم، کار ویژه‌ای بود.

کارگردان و تهیه‌کننده این مستند محمدعلی زارع‌شریفی، تدوینگر محمدحسن خردل و نرگس علی‌نژاد و دستیار کارگردان رضا امیدپناه است. زارع‌شریفی در این رابطه تاکید می‌کند که همکاری مدیران سه مدرسه و آموزش و پرورش استان فارس و کرمان خیلی در تهیه این کار تاثیر داشته است.

دیدار همکلاسی‌ها از خانواده شهدا

زارع‌شریفی بیان می‌کند: به نظرم این کار هم از نظر ساخت چنین قالبی در شرایط بحرانی خانواده و مدارس این شهیدان و هم قالب کار و کارگردانی، کار موفقی از آب درآمده است. تلاش کردیم وقتی قرار است به خصوصیات اخلاقی شهدا بپردازیم، صحنه‌ای مثل دیدار همکلاسی‌ها از خانواده شهید را بازسازی کنیم. در یک بخش دانش‌آموزان به دیدار خانواده شهید می‌روند و پدر شهید در این دیدار، به برخی خصوصیات اخلاقی و زندگی آن شهید اشاره می‌کند. گاهی پدر از بچه‌ها سؤال می‌کند و به همین بهانه برخی خاطرات از آخرین دیدار شهید با همکلاسی‌ها بیان می‌شود. حتی در یک بخش، قرار است درباره شهید آرشام صحبت شود، تلاش کردیم روایت همکلاسی‌هایش را به این شکل بیان کنیم که بچه‌ها فردای روز واقعه در حال رفتن به مدرسه هستند که پای‌شان برای رفتن یاری نمی‌کند و شروع می‌کنند به صحبت از شهید و می‌گویند: «دیروز بین ما بود». بعد درباره شخصیت آرشام حرف می‌زنند.

روزنامه جام جم