فتحی از یک «واو» هم‌ نمی‌گذشت

به‌مناسبت زادروز این حکیم و فیلسوف بزرگ ایرانی سراغ یکی از بازیگران سریال «روشن‌تر از خاموشی» که به زندگی او پرداخته بود، رفته و با او گفت‌وگویی داشتیم.

محمود پاک‌ نیت که در این سریال یکی از بهترین بازی‌های خود را در نقش شاه‌عباس‌صفوی به تصویر کشید با جام‌جم درباره شخصیت ملاصدرا که از قضا همشهری او نیز هست صحبت کرده که آن‌را می‌خوانید.

محمود پاک‌ نیت درباره ایفای نقش در آثار تاریخی می‌گوید: ایفای نقش در سریال‌های تاریخی کار بسیار دشواری برای یک بازیگر است. در کارهای تاریخی به این دلیل که مقطعی از تاریخ را روایت می‌کند و مردم از حوادث این مقطع اطلاع دارند و بینندگانی هستند که تاریخ را مطالعه کرده و واقف به وقایع تاریخی هستند نمی‌توان به دروغ حرف یا روایتی را به تصویر کشید و برای آن‌ها بازگو کرد. به همین دلیل همه چیز باید حساب‌شده و بر اساس فکت تاریخی باشد و مبتنی بر کتاب‌های تاریخی که روایتگر مقطع به نمایش در آمده هستند، نگارش شده و به فیلم یا سریال تبدیل شود.

وی می‌افزاید: نقش شاه عباس یکی از نقش‌های پیچیده در دوران بازیگری من بود. در این نقش باید فارسی را با لهجه ترکی صحبت می‌کردم و این موضوع در کنار دیالوگ‌های بلندی که باید بیان می‌شد باعث دوچندان شدن سختی کار می‌شد. رعایت کردن این مسائل ریز یکی از دشواری‌های نقش شاه عباس در سریال «روشن‌تر از خاموشی» بود. زبان و گفتار ۴۰۰ سال پیش با زبان محاوره امروز متفاوت است و ادبیات آن دوران با ادبیات امروز تفاوت بسیاری دارد.

پاک‌نیت خاطرنشان می‌کند: به یاد دارم که حسن فتحی در بیشتر سکانس‌ها از یک واو هم نمی‌گذشت و هر آنچه که نگارش شده بود، باید توسط بازیگران بیان می‌شد. در برخی سکانس‌ها شاه عباس که من ایفای نقشش را بر عهده داشتم، حدود سه دقیقه دیالوگ می‌گفت و در آن سو با گفتن یک کلمه بله قربان بازیگر مقابل، سکانس پایان می‌رسید.

وی تاکید می‌کند: به همان نسبت که ایفای نقش در سریال‌ها و آثار تاریخی کار بسیار دشواری است، از طرفی این آثار و بازی در این نقش‌ها ماندگار است. بازی در نقش افراد خاص و تاریخی در قلب و ذهن مخاطب ماندگار است و مخاطب همیشه بازیگر را با این نقش‌ها به یاد می‌آورد.

این بازیگر عنوان می‌کند: یکی از افتخارات من در سریال «روشن‌ تر از خاموشی» هم بازی شدن با دو استاد فقید استاد محمدعلی کشاورز و استاد جمشید مشایخی بود. نقش میرفندرسکی و شیخ بهایی که این دو عزیز آن را ایفا کردند جزو ماندگارترین نقش‌های تاریخی در سریال‌های تلویزیونی بود که بازی درخشان این دو استاد عزیز باعث شد تا مخاطبان با این دو چهره تاریخی بیشتر آشنا شوند. بازی در کنار این بزرگان بازیگری در سریال «روشن‌تر از خاموشی» باعث انگیزه مضاعف برای ما بود و وقتی جدیت این عزیزان را در ایفای نقش می‌دیدیم باعث ایجاد انگیزه در ما می‌شد تا با تلاش بیشتری در صحنه حضور داشته باشیم و تا حد ممکن نقش‌مان را به بهترین نحو ایفا کنیم.

وی اظهار می‌کند: تصویربرداری سریال «روشن‌تر از خاموشی» حدود ۱۱ ماه به طول انجامید و ما هر روز از ساعت ۵ صبح تا ساعاتی از شب برای ضبط سکانس‌ها سر صحنه حاضر بودیم. خاطره شاخصی که از این سریال به یاد دارم، همدلی و دوستی همه گروه عوامل و بازیگران بود که باعث شد این کار یک سریال فاخر در رسانه ملی باشد.

پاک‌نیت ادامه می‌دهد: ماه‌ها قبل از اینکه بخواهم نقش شاه عباس را در سریال «روشن‌تر از خاموشی» ایفا کنم به پیشنهاد و توصیه حسن فتحی کتاب پنج جلدی «زندگینامه شاه عباس» نوشته نصرالله فلسفی تاریخ‌نگار و ادیب ایرانی را خواندم تا با شخصیت این شاه دوره صفویه بیشتر آشنا شوم. کتاب پنج جلدی «زندگینامه شاه عباس» به زندگینامه او از بدو تولد تا مرگ اشاره دارد و شخصیت او در این کتاب به درستی و با دقت به نگارش در آمده بود. این کتاب در رسیدن به شخصیت شاه عباس صفوی کمک بسیار زیادی به من کرد تا با روحیات و رفتار این شخصیت تاریخی به خوبی آشنا شوم.

بازیگر نقش شاه‌عباس در سریال «روشن‌تر از خاموشی» اظهار می‌کند: دوران جوانی شاه عباس و ملاصدرا در سریال «روشن‌تر از خاموشی» روایت شده و در سکانس‌هایی روبرویی این دو به تصویر کشیده می‌شود. شاه عباس اوایل به ملاصدرا علاقه داشته اما به قدری که افراد خاص پشت سر این فیلسوف صحبت می‌کنند، او را در ضدیت با ملاصدرا قرار می‌دهند. سال‌های سال ملاصدرا در تبعید بود و زجری که در دوران پادشاهی شاه عباس متحمل شد، بسیار سخت و دشوار بوده است. ملاصدرا یک فیلسوف، شاعر و دانشمند بود که هیچگاه در دوره خود قدرشناسی نشد. ملاصدرا یک شخصیت محکم، استوار و با ایمان بوده است. او هیچگاه برای شاه چاپلوسی نکرد و به همین دلیل ضمن علاقه‌ای که شاه عباس به ملاصدرا داشت، او را تبعید کرد و باعث اذیت و آزار او شد.

وی در پایان می‌گوید: سریال «روشن‌تر از خاموشی» به دلیل بیان جملات و دیالوگ‌های که مردم تا حد زیادی با آن‌ها ناآشنا بودند، در برخی قسمت‌ها سنگین بود و مخاطب نمی‌توانست بحث‌های فلسفی را درک کنند ومتاسفانه این سریال در دوران پخش به دلایل بسیاری مورد توجه قرار نگرفت. من همیشه غصه می‌خورم که چرا کارهای این چنینی که یک مقطع تاریخی را به تصویر کشیده است باید از طرف مردم با بی‌توجهی روبرو شود. امیدوارم روزی فرا برسد که اطلاعات مردم از تاریخ بالا رود و بدانند که در گذشته چه بر سر ایران عزیزمان آمده است.

شاه عباس صفوی شخصیت بسیار عجیبی بود

من افتخار بازی در سریال‌های «پدر سالار»، «یوسف پیامبر»، «روزی روزگاری»، «خانه‌ای در تاریکی»، «روشن‌تر از خاموشی» و تعداد زیادی سریال دیگر را در کارنامه خود دارم، اما از میان همه این سریال‌ها و شخصیت‌هایی که بازی کرده‌ام ایفای نقش شاه عباس صفوی را بی‌نهایت دوست دارم، چون شخصیت شاه عباس صفوی جمع اضداد بود و همه ضدیت‌ها را در خود داشت. شاه عباس شخصیت بسیار عجیبی بود، او در لحظه فرزند خود را به قتل می‌رساند و در لحظه برای او گریه می‌کرد و یک چندگانگی شخصیت داشت.​​​​​​​

احمدرضا معراجی - گروه رسانه روزنامه جام جم