عجایب هفتگانه اکران

در گزارش پیش رو ضمن بررسی فیلمهای اکران نوروز 1401 و دلایل احتمالی موفقیت یا ناکامی آنها، به فیلمهای دیگری هم می پردازیم که ظرفیت بالقوه ای برای فروش بالا در گیشه داشتند اما حالا باید برای به دست آوردن فصلهای دیگر اکران تلاش و رقابت کنند.

فیلمهای نوروزی

آنطور که مرتضی شایسته، سخنگوی شورای صنفی اکران روز گذشته اعلام کرد، «روز صفر» به کارگردانی سعید ملکان، «موقعیت مهدی» به کارگردانی هادی حجازی‌فر، «لامینور» به کارگردانی داریوش مهرجویی، «مرد بازنده» به کارگردانی محمدحسین مهدویان، «علف‌زار» به کارگردانی کاظم دانشی، «قدغن» به کارگردانی مجید مافی و «شادروان» به کارگردانی حسین نمازی، 7 فیلم اکران نوروزی هستند که از 18 اسفند بصورت همزمان در سینماهای سراسر کشور اکران می شوند.

آنچه در وهله اول در این ترکیب به چشم می‌خورد، سطح و کیفیت و اهمیت تقریبا همسان دست کم 5 فیلم است. اگرچه حضور فیلمهایی چون روز صفر، موقعیت مهدی، لامینور، مرد بازنده و علفزار کیفیت ترکیب اکران نوروزی را ارتقا می دهد و آن را به لحاظ اعتباری تقویت می کند اما شاید هرکدام از این فیلمها می توانستند وزنه و اعتبار یک نوبت اکران باشند. ولی حالا در این وضعیت، این فیلمهای هم رده همانقدر که می توانند باعث جلب توجه و رضایت تماشاگران و رونق گیشه باشد، در تصوری بدبینانه می توانند باعث فیلمسوزی هم شوند و به نوعی چالش و مانعی هم برای فیلمهای هم رده و همسطح خود باشند و میزان فروش میان این آثار تقسیم شود و خیلی فیلمی نتواند از دیگران پیشی بگیرد و با فاصله بر صدر جدول گیشه تکیه بزند.       

یکی دیگر از نکته های قابل اشاره دیگر درباره این ترکیب اینکه، به شکل عجیبی و در نگاه اول فیلمی با ظرفیت فروش خیلی بالا و رکوردشکن در میان این فیلمها به چشم نمی خورد. فیلمهایی نظیر دینامیت، گشت 3، مطرب، هزارپا، متری شیش و نیم، تگزاس و ... که فارغ از کیفیت و صرفا به دلیل ظرفیت بالای فروش و رکوردشکنی در گیشه، سهم ویژه‌ای در روشنایی چراغهای سینمای کرونازده داشته باشند. درحالیکه انتظار می رفت در اکران نوروز 1401 فیلمهای بالقوه پرفروشی که متقاضی نمایش بودند سر از سینماها درآورند. آن هم سالن هایی که براساس دستورالعل تازه سازمان سینمایی و به خاطر تهدید موج تازه کرونا، دوباره ظرفیت بلیت‌فروشی آن برای نصف و ۵۰ درصد در نظر گرفته شد.

باز آنچه پیرو همین بحث غیبت فیلم ششدانگ برای فروش در ترکیب اکران نوروز، باید به فقدان یک کمدی پرهیاهو و پرتقاضا اشاره کرد. به سیاق این چند سال اخیر، کمدی ها در بیشتر مواقع رکوردشکن گیشه سینمای ایران بوده اند و موفق شدند تماشاگران زیادی را به سالنهای سینما بکشانند. اما حالا دست بالا و در میان فیلمهای عموماً تلخ و جدی، تنها شادروان حال و هوای متفاوت و مفرح تری دارد و می تواند در برخی لحظات و دقایق تماشاگران را بخنداند. ولی آنطور که خود نویسنده و کارگردان اثر در اظهارنظری اعلام کرده بود، شادروان کمدی نیست. هرچند می شود با دیده تردید به این اظهارنظر نگریست و شادروان، عامدانه موقعیتی کمدی دارد و طراحی برخی شخصیتها و تیپها و گریم ها با نیت خنداندن تماشاگر انجام شده، اما بحث اینجاست که با هر متر و معیار و تعریفی و چه شادروان را کمدی بدانیم یا یک فیلم خانوادگی نسبتا مفرح، چندان به نظر نمی رسد با اثری ششدانگ و کامل برای رکوردشکنی در گیشه روبرو باشیم. هرچند اگر بخواهیم به نیمه پر لیوان نگاه کنیم و حضور همین فیلم کمی تا اندکی مفرح در گیشه را غنیمت بدانیم، شادروان با همین وضعیت و حال و هوا هم می تواند موفقیت خود را در اکران نوروز تضمین کند و به ویژه در تبلیغات شفاهی و مردمی، موج اقبال از خود را افزایش دهد.

با این همه حتی این ترکیب هم امیدواری هایی برای فروش بالا دارد. اول اینکه 4 فیلم از این 7 فیلم، تازه و مربوط به جشنواره اخیر فیلم فجر هستند و همین طراوت آنها می تواند شوق تماشای این آثار را افزایش دهد و فروششان در گیشه را بالا ببرد. مضاف براینکه هر 4 فیلم جزو 5 فیلم پیشتاز جشنواره فیلم فجر در اکران مردمی بودند و تا آخرین روز و قبل از حذف ناگهانی سیمرغ مردمی، برای دریافت جایزه بهترین فیلم از نگاه تماشاگران با یکدیگر رقابت می کردند. این نبرد سینمایی حالا از جشنواره فجر به خاکریز اکران نوروز کشیده شده و می تواند همانطور که گرمابخش جشنواره بود، تنور اکران نوروز را هم داغ نگه دارد و امیدهایی را برای جذب تماشاگران و فروش بالا ایجاد کند. ضمن اینکه تماشاگران زیادی هم که دوست داشتند موقع جشنواره این فیلمها را ببینند اما به دلیل ظرفیت محدود سالنهای سینما موفق به این کار نشدند، حالا عطش زیادی برای تماشای این فیلمها دارند و می توانند فروش مناسب اولیه این آثار را تضمین کنند.

نوروزی های گیشه چه در چنته دارند؟

روز صفر: اولین فیلم سینمایی سعید ملکان که با 5 سیمرغ از جمله جوایزی چون بهترین فیلم از نگاه ملی، جایزه ویژه هیات داوران و بهترین فیلم اول سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر، از رکوردداران دریافت جایزه در آن رویداد بود، دو سال در نوبت قرار داشت. یک تریلر ماجراجویانه و امنیتی که به ماجرای دستگیری عبدالمالک ریگی می پردازد و بازی جیمزباندگونه امیر جدیدی و روایت ملتهب فیلم، می تواند برای تماشاگران سینمای ایران تازگی و جذابیتهایی داشته باشد.

موقعیت مهدی: خیلی ها فکر نمی کردند که به این زودی ها بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر را در اکران ببینند، اما اولین ساخته سینمایی هادی حجازی فر که به زندگی برادران شهید باکری می پردازد، به قدری در جشنواره عملکرد خوبی داشت که در اولین فرصت آن هم در فصل طلایی نوروز روی پرده می رود. روایت گرم فیلم و بازی های خوب، از برگ های برنده این اثر برای تماشا و موفقیت در گیشه است. نکته دیگر اینکه به شکلی منطقی، فیلم موقعیت مهدی زودتر از سریال آن (عاشورا) به نمایش درمی آید و از طرفی موفقیت جشنواره ای و گیشه ای آن، انتظارات و کنجکاوی تماشاگران را درباره سریال تلویزیونی بیشتر می کند. سریالی که قصه های متفاوتی از فیلم دارد و طبق صحبتهای حجازی فر، خبری از صحنه های تکراری بین دو نسخه سینمایی و تلویزیونی نخواهد بود.

لامینور: آخرین فیلم داریوش مهرجویی دست کم به لحاظ اسم و رسم فیلمساز، اعتبار اکران نوروزی است، اما مخاطبان سینما دوست دارند، لامینور اثری بهتر از فیلمهای سالهای اخیر استاد باشد. فیلم پربازیگری که بازیگرانی چون علی نصیریان، علی مصفا، رضا بهبودی، امرالله صابری و پردیس احمدیه در آن بازی می کنند. لامینور قرار بود در نوروز سال 99 اکران شود، اما کرونا باعث تعویق اکران این فیلم شد تا نوروز سال 1401. باوجود ارادت به مهرجویی، اگر بگوییم از لامینور فیلم پرفروش درنمی آید، دلخور می شوید؟ برای ما علاقه مندان استاد، دیدن یک فیلم خوب آرزوی مهمتری است تا تماشای یک فیلم پرفروش و رکوردشکن.   

مرد بازنده: محمدحسین مهدویان از کارگردانهای مستعد و پرطرفدار سالهای اخیر سینمای ایران است که برای اکران نوروزی 1401 به جز دیگران با خودش هم رقابت می کرد! چرا که کمدی شیشلیک با بازی رضا عطاران و پژمان جمشیدی را هم در نوبت اکران دارد و این فیلم هم از گزینه های مطرح برای اکران نوروزی بود. اما قرعه به نام فیلم تازه تر او یعنی مرد بازنده افتاد تا برنده رقابت دو فیلم مهدویان باشد. برگ برنده فیلم بازی متفاوت جواد عزتی است که حتی با بازی و گریم خوبش هم در جشنواره اخیر فیلم فجر دیده نشد، اما حالا باتوجه به عقبه استقبال مردم از آثاری چون زخم کاری و ماجرای نیمروز، می تواند ناکامی جشنواره ای را در گیشه جبران کند.

علف زار: کاظم دانشی با فیلم اولش، توجهات زیادی را به خود جلب کرد. علف زار به تهیه کنندگی بهرام رادان و با قصه ملتهبش، هم با رضایت مخاطبان در جشنواره روبرو شد و هم چند جایزه از جمله بهترین فیلمنامه و بهترین بازیگر نقش مکمل زن را به دست آورد و همینها برای استقبال از فیلم در اکران کفایت می کند. بازی متفاوت پژمان جمشیدی یکی از امتیازات فیلم است و می تواند نقش مهمی در فروش فیلم داشته باشد. کمااینکه او همین حالا هم پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران یعنی دینامیت را با فروش 53 میلیارد تومانی در کارنامه و بر پرده سینما دارد. نکته مهم دیگر اینکه از آنجایی که نسخه بسیار بد و بی کیفیت و پرده ای فیلم آن هم بدون نیم ساعت پایانی درست بعد از جشنواره، قاچاق شد، اکران فیلم در اولین فرصت بهترین تصمیمی بود که می شد برای آن گرفت. اینطوری تقریبا با فوریت و اقدامی درست، حرکت ناشیانه سوداگران فیلم و قصور دست اندرکاران جشنواره برای صیانت نکردن از آثار، تا حدودی جبران شد.

قدغن: شاید عجیب ترین گزینه در میان ترکیب اکران نوروزی همین فیلم به کارگردانی مجید مافی باشد. اما اگر به اسم تهیه کننده فیلم یعنی محمدحسین فرحبخش برسیم و عقبه و نفوذ او را به عنوان تهیه کننده ای کاریزماتیک را درنظر بگیریم، چندان از حضور این فیلم در اکران نوروزی متعجب نمی شویم. با این حال شاید چندان نتوان در حضور آن فیلمهای مهم و پراسم و پرچهره دیگر، به فروش بالای قدغن در گیشه امیدوار بود و حتی بازی بازیگری چون سام درخشانی هم نتواند کفه ترازوی اکران را به نفع این فیلم سنگین کند.

شادروان: فیلمی که رتبه چهارم فیلمهای پیشتاز مردمی در جشنواره فیلم فجر را در اختیار داشت، می تواند از گزینه های موفقیت در گیشه نوروزی باشد. شادروان یک فیلم مفرح خانوادگی است که قابلیت کنجکاوی تماشاگران تا پایان را دارد. فیلم چهره مهمی برای پیشتازی تام و تمام در گیشه ندارد اما به هرحال سینا مهراد، بهرنگ علوی، نازنین بیاتی و گلاره عباسی دست در دست هم می دهند و قصه را پیش می برند.     

تکلیف دینامیت و گشت 3 چه می شود؟

فیلمهای اکران نوروز در حالی از مدتی دیگر اکران خود را آغاز می کنند که فیلمهای دینامیت و گشت 3 بطرز غریب و البته امیدوارکننده و تحسین برانگیزی می فروشند و خوب هم می فروشند. اولی در این شرایط کرونایی 53 میلیارد در گیشه فروخته و تا اینجا پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران است و به نظر هم می رسد حالاحالاها رقیبی به گرد پایش نرسد و دومی هم با فروش 40 میلیارد تومانی تا اینجا حریف می طلبد. با این رقم امیدبخش، بعید به نظر می رسد این دو فیلم به کف فروش برای تعویض و از دست دادن سرگروه اکران رسیده باشند. دست کم اگر هم این اتفاق افتاده باشد، نمی توان از ظرفیت کماکان این فیلمها برای فروش گذشت. بنابراین بهتر است شورای صنفی نمایش، در ادامه اکران و باوجود روی پرده رفتن فیلمهای نوروز، گوشه چشمی هم به این دو فیلم رکوردشکن و بفروش داشته باشند.

بیچاره ملاقات خصوصی

به نظر می رسد اینجا هم فیلم ملاقات خصوصی همچون جشنواره فیلم فجر، بزرگ ترین قربانی باشد. چون درست زمانی که این فیلم عاشقانه و ملتهب، پیشتاز فیلمهای مردمی جشنواره فیلم فجر بود و فاصله ای با دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران نداشت، با تصمیم عجیب دبیر جشنواره، این سیمرغ حذف شد. اگر سیمرغ مردمی به ملاقات خصوصی می رسید، این فیلم بطور خودکار یکی از گزینه های اکران نوروزی می شد. با این حال، این امیدواری وجود داشت که با اکران ملاقات خصوصی از این فیلم دلجویی شود و ناکامی این اثر در جشنواره جبران شود، اما این اتفاق هم نیفتاد و عجیب تر اینکه آن 4 فیلم دیگر پیشتاز در آرای مردمی همگی جزو اکران نوروزی هستند و فقط صدرنشین آرای مردمی از قافله اکران نوروز جا ماند.    

نکته جالب دیگر اینکه تهیه کننده ملاقات خصوصی امیر بنان است که حالا فیلم دیگری به تهیه کنندگی او در میان اکران نوروزی حضور دارد، یعنی مرد بازنده. درواقع ملاقات خصوصی انگار به شکل ناخواسته ای، چوب دو فیلمه بودن تهیه کننده اش را هم خورد!

غیبت عطاران

رضا عطاران از جمله غایبان بزرگ اکران نوروز 1401 است. دو فیلم شیشلیک و انفرادی با بازی این بازیگر، از جمله فیلمهای متقاضی اکران نوروز بودند که شانس حضور در این نوبت طلایی اکران را از دست دادند. عطاران از جمله چهره های پولساز و سودآور سینمای ایران در سالهای اخیر است که حضورش می توانست فروش بالای فیلم و رونق گیشه نوروز را تضمین کند. باز یکی دیگر از نکته های قابل اشاره اینکه سیدمسعود اطیابی است که به عنوان کارگردان انفرادی، بخت حضور در نوروز 1401 را از دست داد. او این روزها فیلم رکوردشکن دینامیت را بر پرده سینماها دارد و شاید از این نظر، سینماداران ترجیح می دادند این روند خوب فروش در گیشه با انفرادی ادامه پیدا کند. شاید هم از طرف دیگر، همین حضور همچنان دینامیت روی پرده، باعث شد شورای صنفی نمایش تصمیم بگیرد به کارگردان دیگری فرصت عرض اندام در گیشه دهد.  

جامانده های دیگر  

ملاقات با جادوگر، دوزیست، مجبوریم، آهنگ دو نفره، سگ بند، سوسن خانم کووید۱۹، گل بخودی، باباسیبیلو، والدین امانتی، من می‌ترسم، ورود و خروج ممنوع و پسران دریا از دیگر فیلمهای متقاضی اکران نوروز 1401 بودند که موفق به پیروزی در این رقابت نشدند. البته به نظر می رسد باتوجه به نزدیکی عید فطر به عید نوروز، می توان روی این نوبت خوب اکران هم حساب ویژه ای باز کرد و فیلمهایی که فرصت اکران نوروزی را از دست دادند، می توانند امیدوار به کسب سهمیه در اکران عیدفطر و فروش خوب در گیشه باشند.

علی رستگار/ روزنامه جام جم