احتمال مرگبارترشدن کووید، از پله 19 به 22

متخصصان در سوئیس درباره احتمال شیوع کووید ۲۲ در آینده نزدیک هشدار داده‌اند؛ بیماری‌ای که از ترکیب سویه‌های مختلف ویروس کرونای عامل عفونت کووید ۱۹ ایجاد می‌شود. این پژوهشگران می‌گویند کووید ۲۲ به مراتب می‌تواند مرگبارتر از سویه دلتا باشد.

انتشار این خبر، سوالات زیادی ایجاد می‌کند که به نظر می‌رسد همچنان پاسخ قطعی برای آن نمی‌توان داشت؛ این‌که آیا جهان باید برای ظهور گونه جدیدی از بیماری در سال آینده آماده باشد؟ و این‌که تولیدکنندگان واکسن نیز باید محصولات خود را با گونه تحول یافته کووید هماهنگ کنند؟ و مهم‌تر آن‌که آیا ظهور گونه‌ای کشنده‌تر، مسری‌تر و مقاوم‌تر از ویروس کرونا، مشکل تازه ما در آینده نزدیک خواهد بود؟

این نگرانی‌ها سبب شد با دکتر فریبا شیروانی، متخصص عفونی و عضو هیات علمی دانشگاه شهیدبهشتی گفت‌وگو کنیم.

چه اتفاقی به‌دنبال ظهور سویه دلتا افتاد که ما در کشورمان با افزایش بی‌سابقه آمار مرگ‌ومیر و مبتلایان به کرونای شدید مواجه شدیم؟

کووید 19 در سال 1398 با ظهور خود باعث همه‌گیری بیماری تنفسی مسری شد که تاکنون ادامه دارد. بیش از 213میلیون نفر در جهان به این ویروس آلوده شده و مرگ‌ومیر ناشی از آن تاکنون به بیش از چهار و نیم میلیون نفر رسیده است.

این بیماری بر اثر قطرات تنفسی از فرد آلوده به فرد حساس منتقل می‌شود و در نوع آلفای کووید-19 هر یک نفر می‌تواند دو نفر را مبتلا کند. ولی در واریانت دلتا این تعداد به10نفر افزایش می‌یابد. گرچه امکان انتقال با استفاده از یک ماسک سه لایه به میزان 85 درصد کاهش می‌یابد.

متاسفانه عده‌ای از افراد به بهانه احساس خفگی یا گرما به‌خصوص در محیط‌های بسته ماسک خود را برمی‌دارند. پس از برداشت ماسک، صحبت‌کردن و عطسه و سرفه از فرد بیمار در 15دقیقه تا نیم ساعت فرد حساس را به کرونا مبتلا خواهد کرد.

واریانت دلتا که در حال حاضر مسؤول موج پنجم همه‌گیری کرونا در کشور است بیش از 60 درصد نسبت به نوع آلفا قدرت سرایت‌پذیریش افزایش یافته است. در مورد کشنده‌تربودن این ویروس هنوز دلایل قوی وجود ندارد، ولی چون افراد زیادی را مبتلا می‌کند، امکان مرگ‌ومیر را هم افزایش خواهد داد.

دورهمی‌ های خانوادگی که در آن افراد منتسب نزدیک با فاصله کم مشغول صحبت می‌شوند احتمال انتقال را زیاد می‌کند. چون افرادی در جمع حضور دارند که بدون علامت بوده و فقط ویروس را دفع می‌کنند. البته آلوده‌شدن با ویروس مساوی با مرگ قطعی نیست. حتی افرادی که به واریانت دلتا مبتلا می‌شوند در 85 درصد موارد، بیماری خفیف را تجربه می‌کنند. ناگفته نماند واریانت دلتا با سرماخوردگی و عطسه و سرفه همراه است و این واریانت، بیشتر با ابتلای کودکان همراه است؛ بنابراین در شرایط فعلی تمام موارد سرماخوردگی را باید کرونا در نظر گرفت و باید دقیقا مورد توجه و پیگیری قرار گیرد.

چشم‌انداز همه‌گیری کرونا با ظهور احتمالی کووید 22 و اقداماتی که مردم می‌توانند انجام دهند تا تکمیل چرخه واکسیناسیون از نظر شما چه خواهد بود؟

متاسفانه درحالی که در اوج موج پنجم همه‌گیری هستیم و مرگ‌ومیر هنوز سیر صعودی دارد، یک محقق سوئیسی از احتمال شیوع کووید 22 خبر داده است که نوعی واریانت super strain خواهد بود.

این واریانت که ممکن است از ترکیب ژنتیک ویروس بتا، دلتا و گاما به‌وجود بیاید، احتمال می‌رود بیماری‌زایی و کشندگی بیشتری داشته باشد.

برخی محققان پیش‌بینی کرده‌اند در پایان سال 2021 میلادی، باید آماده چنین جهشی در ویروس بوده و از اکنون در اندیشه تولید واکسن‌های ایمن برای چنین واریانتی باشیم که بسیاری از کشورها را درگیر خواهد کرد.

آیا می‌توان با تکمیل چرخه واکسیناسیون عمومی امیدوار بود در برابر گونه‌های جهش‌یافته بعدی کووید هم ایمنی نسبی داشته باشیم؟

واکسیناسیون بیشتر افراد جامعه به‌عنوان عامل مهم کنترل این بیماری شناخته شده است، ولی اثربخشی واکسن در مورد واریانت دلتا مورد سوال قرار گرفته است و در مورد سایر جهش‌ها هم نمی‌توان از تاثیر بالای واکسیناسیون مطمئن بود. از طرف دیگر ایمنی ایجاد شده بر اثر واکسیناسیون هم در طول زمان کاهش می‌یابد، لذا کشورها در پی واکسیناسیون مجدد افراد واکسینه با واکسن‌هایی هستند که پوشش بهتری برای ایمنی‌زایی در برابر واریانت‌های جدید ایجاد کند.

 لذا عبور از هر موج کرونا نشانه اتمام کرونا نیست و احتمال بروز یک موج قوی‌تر تقریبا قطعی است. تنها راه نجات از شر ابتلا به این ویروس رعایت استفاده از ماسک، عدم تماس نزدیک با سایر افراد از فاصله نزدیک، شست‌وشوی دست، دفع ترشحات سیستم تنفسی و گوارشی به روش بهداشتی و کم‌کردن ارتباطات رودرروی اجتماعی در حداقل ممکن است. هنوز تا کنترل این ویروس سرکش راه زیادی باید طی شود.

با این وضع چکار می‌توان کرد؟

واکسیناسیون احتمال مرگ را کاهش می‌دهد و رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی کمک‌کننده قطعی در مبتلا نشدن است. اما همچنان مادران نباید فرزندان خود را بدون دلیل به اجتماعات ببرند و اقامت طولانی در هیچ محل بسته‌ای نباید انجام شود. شست‌وشوی دست بسیار مهم است. همچنین مصرف میوه‌جات وسبزیجات و داشتن استراحت و خواب کافی بسیار مهم است. با رعایت شیوه‌نامه‌های بهداشتی، جان خود و اعضای خانواده و هموطنانمان را نجات می‌دهیم. 

پونه شیرازی - سلامت / روزنامه جام جم