چرخ سانتریفیوژها تندتر می‌چرخد

این خبر را رویترز به نقل از گزارش جدید آژانس منتشر کرده‌است. به نوشته رویترز، آژانس در این گزارش به اعضای این نهاد بین‌المللی نوشته‌است: «روز ۷ مارس (17 اسفند) آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تأیید کرد ایران تزریق یو.اف.6 به سومین آبشار شامل ۱۷۴دستگاه سانتریفیوژ آی.آر.2.ام را آغاز کرده‌است.»

در ادامه این گزارش آمده‌است: «چهارمین آبشار سانتریفیوژی هم نصب شده اما هنوز یو.اف.6 طبیعی به آن تزریق نشده است. نصب پنجمین آبشار سانتریفیوژهای آی.آر.2.ام هم در جریان است و نصب ششمین آبشار سانتریفیوژهای آی.آر.2.ام هنوز آغاز نشده‌است.»

غنی‌ سازی با سانتریفیوژهای جدید

آغاز غنی‌ سازی با زنجیره جدید سانتریفیوژهای آی.آر.2.ام در قالب قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی با عنوان قانون لغو تحریم‌ ها و صیانت از حقوق ملت ایران صورت گرفته‌ است.

این قانون در آذرماه تصویب شد و بر اساس ماده 3 این قانون، سازمان انرژی اتمی مکلف است حداکثر ظرف مدت سه ماه پس از تصویب این قانون عملیات نصب، تزریق گاز، غنی‌سازی و ذخیره‌سازی مواد را تا درجه غنای مورد نیاز، با حداقل 1000دستگاه ماشین‌های نسل دوم پیشرفته (آی.آر.2.ام) آغاز کند و همچنین در همین بازه زمانی، عملیات غنی‌سازی و تحقیق و توسعه با ماشین‌های نسل ششم (آی.آر.6) را با حداقل 164 ماشین از این نوع آغاز کرده و آن را ظرف مدت یک‌سال پس از تصویب این قانون به 1000دستگاه ماشین توسعه بدهد.

بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام کرده بود در مدتی کمتر از فرصت تعیین شده در قانون مجلس (3 ماه)، 1000ماشین سانتریفیوژ آی.آر.2.ام در نطنز نصب خواهد کرد.

وی اوایل بهمن با بیان این‌که آمار دقیقی از میزان نصب سانتریفیوژها ندارد، گفته بود: با قاطعیت می‌گویم قبل از سه ماه 1000ماشین سانتریفیوژ آی.آر.2.ام را نصب شده خواهیم داشت. تعدادی از ماشین‌ها را باید تولید می‌کردیم و همزمان در حال تولید و نصب این ماشین‌ها هستیم.

علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم درباره تکلیف قانون درباره سانتریفیوژهای آی.آر.6 گفته بود: تا سقف یک سال، ۱۰۰۰سانتریفیوژ آی.آر.6 آماده خواهد شد و رئیس‌جمهور دستور مقتضی برای تامین مالی را داده‌اند و مطابق درخواست مجلس درست در محدوده‌های زمانی و حتی زودتر کار پیش می‌رود.

غنی‌ سازی 20درصدی

توسعه غنی‌سازی با سانتریفیوژهای آی.آر.2.ام تنها گام ایران از زمان تصویب قانون راهبردی مجلس نبوده‌است.

اولین گام ایران 15 دی‌ماه با آغاز غنی سازی 20درصدی در فردو انجام شد، موضوعی که یکی از حساسیت‌برانگیزترین اتفاقات برای غربی‌هاست. ایران در قالب برجام پذیرفته بود غنی‌سازی 20درصد را متوقف کند و پس از خروج آمریکا و گام‌های پنجگانه هسته‌ای ایران هم گرچه کشورمان اعلام کرده بود هیچ محدودیت فنی در فعالیت هسته‌ای نخواهد داشت اما با این‌حال به دلیل حساسیت غرب در این حوزه، دولت ترجیح داد به عرصه غنی‌سازی 20 درصدی ورود نکند.

پس از انفعال غرب در عمل به تعهدات خود، مجلسی‌ها در ماده یک قانون رفع تحریم‌ها مصوب کردند، سازمان انرژی اتمی ایران مؤظف است بلافاصله پس از تصویب این قانون، جهت مصارف صلح‌آمیز نسبت به تولید اورانیوم با غنای 20درصد اقدام و سالانه به میزان حداقل 120کیلوگرم آن را در داخل کشور ذخیره کند. همچنین سازمان انرژی اتمی مؤظف است نیاز کشور برای مصارف صلح‌آمیز اورانیوم با غنای بالای 20درصد را به طور کامل و بدون تأخیر تأمین کند.

علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، یک روز پس از شروع غنی‌ سازی 20 درصد در فردو در سخنانی اعلام کرد: توانستیم بعد از طی تشریفات آژانس، غنی‌سازی ۲۰درصد را به لحاظ فنی در مدت ۲۴ساعت راه بیندازیم و ساعتی ۱۷ تا ۲۰گرم غنی‌سازی ۲۰درصدی انجام می‌شود.

صالحی افزود: ماهانه ۸ تا ۹کیلوگرم توان تولید داریم تا به ۱۲۰کیلوگرم تکلیف شده در قانون برسیم.

آغاز تولید اورانیوم فلزی

ماده 4 قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی، سازمان انرژی اتمی را مکلف کرده‌است نسبت به بهره‌برداری از کارخانه تولید اورانیوم فلزی در اصفهان ظرف مدت پنج ماه پس از تصویب این قانون اقدام کند.

سخنگوی وزارت خارجه کشورمان درباره این بخش از قانون مجلس شورای اسلامی گفته‌ است: پرسشنامه اطلاعات طراحی کارخانه اورانیوم فلزی اصفهان در مهلت تعیین شده به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ارائه خواهدشد.

به گفته وی، این پرسشنامه هنوز به آژانس ارائه نشده و این اقدام پس از انجام تمهیدات لازم و در مهلت تعیین شده در قانون مجلس انجام خواهدشد. البته کاظم غریب‌آبادی، نماینده ایران در آژانس، با اعلام این‌که فعالیت تحقیق و توسعه برای طراحی نوع ارتقا یافته سوخت رآکتور تحقیقاتی تهران، آغاز شده‌ است، گفت این فعالیت در سه مرحله انجام می‌شود و در مرحله نخست آن، اورانیوم فلزی با استفاده از اورانیوم طبیعی تولید می‌شود. حدود یک ماه بعد از این اظهارنظر غریب‌آبادی، آژانس در گزارش خود اعلام کرد ایران تولید فلز اورانیوم را در تأسیسات اصفهان آغاز کرده‌است که البته براساس بیانیه سازمان انرژی اتمی کشورمان، این اقدام ارتباطی با ماده 4 قانون مجلس ندارد و برنامه ایران در این زمینه از دو سال قبل به اطلاع آژانس رسیده‌است. این اقدام، از لحاظ فنی ایران را در ردیف کشورهای پیشرو در تولید سوخت‌های جدید قرار خواهد داد و در حال حاضر برخی کشورها از سوخت مبتنی بر اورانیوم فلزی برای رآکتورهای خود استفاده می‌کنند.

توقف اجرای پروتکل الحاقی

توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را می‌توان جنجالی‌ترین گام ایران در قالب قانون مجلس دانست که واکنش‌های زیادی را از سوی اروپا و آمریکا به همراه داشت اما در عین حال، توخالی بودن تهدیدات غرب را بیش از همیشه به نمایش گذاشت. در ماده 6 قانون مجلس، دولت موظف شد در صورت عدم اجرای کامل تعهدات کشورهای 1+4، دو ماه پس از لازم‌الاجرا شدن این قانون در مجلس‌شورای‌اسلامی، نظارت‌های فراتر از پادمان از جمله اجرای داوطلبانه سند پروتکل الحاقی را متوقف کند. بر همین اساس پس از سفری که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس به تهران داشت و توافقی که میان سازمان انرژی اتمی و آژانس صورت گرفت ایران از 5 اسفند، نظارت‌های فراپادمانی را متوقف کرد.

البته ایران بار دیگر یک مهلت سه ماهه به طرف مقابل داده که اگر در این مدت، تعهدات خود را عملیاتی کردند آژانس این امکان را داشته باشد که از تصاویر ضبط شده توسط دوربین‌ها در این سه ماه استفاده کند اما در غیر این صورت، اطلاعات دوربین‌ها پاک خواهد شد. پس از این اقدام ایران، اروپا و آمریکا از تصمیم خود برای صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس خبر دادند اما موضع قاطع ایران باعث شد از این اقدام منصرف شوند.

چرخ زندگی مردم چگونه بهتر می‌چرخد؟

یکی از شعارهای معروف حسن روحانی در انتخابات سال 92 این بود که هم سانتریفیوژها باید بچرخد و هم چرخ زندگی مردم. مفهوم ضمنی این شعار این بود که گرچه تمام مسؤولان بر ضرورت انجام غنی‌سازی هسته‌ای به‌عنوان یک حق مسلم در کشور تاکید دارند اما روند اقدامات در این حوزه باید به گونه‌ای باشد که تا حد امکان از برانگیختن حساسیت غربی‌ها و فشارهای تحریمی جلوگیری کند.

با همین نگاه، توافق هسته‌ای در سال 94 امضا شد و تعداد سانتریفیوژها در سایت نطنز که از نوع آی.آر.1 بود به تعداد 5060 کاهش یافت و بساط غنی‌سازی در سایت فردو نیز به کلی جمع شد.

با وجود این اقدامات ایران که بر اساس شعارهای رئیس‌جمهوری صورت گرفت غربی‌ها فقط در همان یکی دو سال پس از برجام، مقداری از فشارهای خود کم کردند اما ادامه مسیر نشان داد که چرخش چرخ زندگی مردم با کند شدن سرعت سانتریفیوژها، ارتباط مستقیمی ندارد چرا که با وجود عملی شدن تمام تعهدات جمهوری اسلامی ایران، اروپا و آمریکا به بهانه‌های مختلف شروع به افزایش فشار و کاستن از اقدامات تشویقی کردند که در قالب برجام برای ایران در نظر گرفته بودند.

این روند ادامه یافت و در دوره ریاست‌جمهوری ترامپ، آمریکا با اعمال سیاست فشار حداکثری، تحریم‌های بی‌سابقه‌ای علیه کشورمان وضع کرد تا این‌که در نهایت ایران تصمیم گرفت در واکنش به بدعهدی غرب، از تعهدات هسته‌ای خود بکاهد.

اتخاذ چنین سیاستی از سوی ایران که ابتدا با 5گام هسته‌ای در سال 98 آغاز شد و اکنون با اجرای قانون راهبردی مجلس شورای اسلامی ادامه دارد نشان داد نه‌تنها کاهش سرعت سانتریفیوژها باعث چرخش چرخ زندگی مردم نمی‌شود که اتفاقا سرعت چرخش سانتریفیوژها ارتباط مستقیمی با سرعت چرخش چرخ زندگی مردم دارد چرا که هر وقت جمهوری اسلامی ایران قاطعانه روی مواضع خود ایستاده، غربی‌ها عقب‌نشینی کرده‌اند.

نمونه روشن این مساله را در ماجرای مواضع اروپا و آمریکا پس از اقدامات اخیر ایران در قالب قانون لغو تحریم‌هاست که گرچه در موضع حرف و بیانیه، برای ایران خط و نشان‌های زیادی کشیده‌اند اما در مقام عمل نشان داده‌اند که دست‌شان خالی است.

در همین چارچوب بود که پس از لغو اجرای پروتکل الحاقی از سوی ایران، ابتدا تهدیدهای زیادی از سوی اروپایی‌ها و آمریکا مطرح شد اما بعد از هشداری که ایران درخصوص لغو توافق با آژانس داد، صدور قطعنامه علیه ایران از دستور کار خارج شد.

مهدی محمدی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل، این اتفاقات را نشان دهند. پوچ بودن تهدیدات غربی‌ها دانست و نوشت: اتفاقی بی‌سابقه مانند توقف اجرای پروتکل الحاقی رخ داده و از کوچک‌ترین واکنشی عاجزند.

وی در مطلبی که در فضای مجازی منتشر کرده بود نوشت: خدا می‌داند اگر این اقدامات زودتر انجام می‌شد چه مقدار از مصیبت‌هایی که اکنون عزادار آنهاییم پیشگیری می‌کرد.

ارتقای دانش‌هسته‌ای

حسین آبنیکی - کارشناس مسائل‌هسته‌ای: با توجه به اجرایی‌شدن قانون اقدام راهبردی مجلس؛ طی چند ماه اخیر اقداماتی از جمله غنی‌سازی 20درصد همچنین نصب سانتریفیوژهای نسل جدید انجام شده که فعالیت‌های بسیار مهم و موثری است.

البته با توجه به برنامه‌ریزی‌ها قرار بود چنین اقداماتی، سال‌ها قبل شکل بگیرد و در آستانه انجام آن نیز بودیم اما با آغاز مذاکرات، زمان را از دست دادیم. این روزها در حال بازگشت به آن دوران هستیم و باید با سرعت بالا، فاصله به‌وجود آمده را جبران کنیم.

از سوی دیگر باید در نظر داشته‌باشیم ارتقای نسل سانتریفیوژها به نسل جدید می‌تواند تامین‌کننده نیاز قابل‌توجهی در حوزه 190هزار سو و غنی‌سازی 20درصد برای رآکتور تهران و... باشد به این معنی که ارتقای نسل سانتریفیوژها موجب چند برابر شدن حجم تولید و همچنین باعث افزایش سرعت ما برای دستیابی به میزان ماده مورد نظر برای غنی‌سازی می‌شود. به این ترتیب و با افزایش تولید نیازهای کشور در داخل تامین‌می‌شود.

در ضمن سانتریفیوژهای نسل جدید از فناوری بالاتر برخوردار بوده و نصب آنها سطح دانش فنی ما را چند پله ارتقا خواهدداد. از سوی دیگر باید در نظر داشته‌باشیم که با توسعه صنعت‌هسته‌ای طرف غربی به طور جدی متوجه جدیت جمهوری‌اسلامی در سیاست اعلام شده خود خواهدبود و متوجه می‌شود اگر اقدامات لازم از سوی آنها صورت نگرفته و تحریم‌ها لغو نشود ما منتظر نخواهیم ماند. بنابراین توسعه صنعت‌هسته‌ای ما این پیام را خواهدداشت که آنها باید به تعهداتشان برگردند.

اقدامات ایران در زمینه توسعه صنعت‌هسته‌ای باعث شده‌است که طرف غربی گام‌های ضدایرانی جدیدی را برنداشته و زیاده‌خواهی‌های خود را نیز متوقف کند.

تغییر ادبیات غرب با توسعه صنعت‌هسته‌ای

سعدالله زارعی - کارشناس مسائل بین‌الملل: اقدام جمهوری اسلامی ایران در طول چند ماه گذشته بازگرداندن شرایط به قبل از امضای برجام است؛ به عبارت دیگر آنچه امروز در زمینه توسعه صنعت‌هسته‌ای کشور رخ داده امر تازه‌ای نیست بلکه در گذشته هم وجود داشت اما براساس برجام متوقف شده‌بود و امروز نیز با توجه به تخلف غرب در زمینه اجرایی کردن تعهداتش ایران عقربه را به زمان امضای برجام برگردانده‌است.

توسعه فعالیت‌های هسته‌ای ایران این پیام را برای غرب دارد که ایران در شرایط قدرت قرار دارد و می‌تواند در برابر عدول از توافق هسته‌ای، اقدام مشابه انجام دهد. به این ترتیب آنها متوجه شده‌اند نمی‌توان با ایران بازی کرد و باید برخورد و رفتار منطقی با کشورمان داشته‌باشند.

غربی‌ها از اقدامات ایران در توسعه صنعت‌هسته‌ای این پیام را دریافت کردند که دیگر با ادبیات گذشته نمی‌توانند با ایران سخن بگویند، این موضوع را می‌توان در جریان سفر گروسی به ایران و بیانیه‌ای که مورد توافق قرار گرفت مشاهده کرد. البته عامل تحقق این موضوع وجود یکصدایی در ایران است به این معنی که نباید اروپا و آمریکا در این مورد احساس دو دستگی یا وجود سوءتفاهم در ایران نسبت به توسعه صنعت‌هسته‌ای داشته‌باشند.

نکته دیگر این است که صنعت‌هسته‌ای یک پرچم است، پرچم توانایی ایران برای پیشرفت و ظاهر شدن در اندازه یک کشور قابل‌توجه سیاسی، در واقع صنعت‌هسته‌ای یک شخصیت و هویت به ایران داده‌ است.

همچنین مباحث‌هسته‌ا ی ارتباط عمیقی با طیف زیادی از حوزه‌ها از جمله کشاورزی، بهداشت و درمان، صنعتی، دارویی، برق و انرژی و...دارد. در این ارتباط برخی کارشناسان معتقدند صنعت‌هسته‌ای ارتباط گسترده‌ای با حدود 70صنعت دارد. بنابراین توسعه صنعت‌هسته‌ای را می‌توان در راستای توسعه همه‌جانبه جمهوری اسلامی عنوان کرد.

گروه سیاسی روزنامه جام جم