سرمایه‌گذاری ویروسی

طی هفته‌های اخیر، آمار قابل‌تامل و البته قابل‌تاسفی از پیش‌خرید یا خریداری واکسن کرونا توسط کشورهای غربی به گوش می‌رسد.

سازمان بین‌المللی آکسفام اعلام کرد که چند کشور ثروتمند جهان به‌تنهایی بیش از نیمی از نمونه‌های واکسن احتمالی ویروس جدید کرونا را از هم‌اکنون پیش‌خرید کرده‌اند.

به گزارش آکسفام (Oxfam) تنها ۱۳درصد از جمعیت جهان در کشورهای ثروتمند زندگی می‌کنند اما آنها از هم‌اکنون ۵۱درصد نمونه‌های واکسن بیماری همه‌گیر کووید ۱۹ را در اختیار دارند.

سازمان آکسفام این ارقام را با بررسی قراردادهایی که شرکت‌های داروسازی با کشورهای مختلف جهان منعقد کرده‌اند به دست آورده است. در بررسی‌های این سازمان تنها پنج طرح تحقیقی تولید واکسن که به مرحله سوم آزمایش بالینی روی انسان رسیده‌اند در نظر گرفته شده است.

آکسفام هشدار داده است که حتی در صورت موفقیت هر پنج طرح تحقیقی نزدیک به دوسوم جمعیت جهان (۶۱ درصد) دست‌کم تا سال ۲۰۲۲ میلادی به واکسن نوع جدید ویروس کرونا دسترسی نخواهند داشت. این در حالی است که احتمال عدم موفقیت یک یا چند مورد از این پنج طرح تحقیقی زیاد است.

واکسن یا ابزار تجارت؟

سازمان جهانی بهداشت و بسیاری از کارشناسان تاکنون بارها هشدار داده‌اند که هیچ کشوری نمی‌تواند به‌تنهایی با همه‌گیری کووید ۱۹ مقابله کند و تا زمانی که به همه ساکنان کره‌زمین واکسن احتمالی کرونا تزریق نشود هیچ فردی از این همه‌گیری در امان نخواهد بود. با این حال رقابت زیادی بین کشورهای مختلف برای پیش‌خرید نمونه‌های واکسن احتمالی ویروس جدید کرونا شکل گرفته است.
بر اساس گزارش یورونیوز، بررسی‌های آکسفام نشان می‌دهد که به عنوان مثال دولت انگلیس با انعقاد قراردادهای متعدد با شرکت‌های داروسازی توانسته‌است برای هر شهروند این کشور پنج نمونه از واکسن احتمالی کرونا را پیش‌خرید کند. در مقابل دولت بنگلادش تاکنون تنها توانسته‌است برای یک نفر از هر ۹شهروند این کشور نمونه‌ای از واکسن احتمالی بیماری کووید ۱۹ را پیش‌خرید کند.

گزارش تکان‌دهنده جمع جهانی اقتصاد

مجمع جهانی اقتصاد نیز از ابعاد عمیق‌تر تجارت با واکسن کرونا توسط کشورهای غربی پرده برداشته‌ است. بر این اساس، مجمع جهانی اقتصاد با انتشار گزارشی اعلام کرد که ملی‌گرایی (ناسیونالیسم) در روند تهیه واکسن کووید-۱۹ نه‌تنها بهبود سلامت جهانی بلکه احیای اقتصاد جهانی را با مانع جدی روبه‌رو خواهد کرد؛ چنان‌که برآورد شده اصرار کشورهای ثروتمند برای دسترسی سریع‌تر به واکسن، می‌تواند سالانه ۱۱۹میلیارد دلار خسارت به اقتصاد آنها وارد کند.

واکسن‌دزدی غرب در مقابل دیدگان میلیاردها انسان

در حالی که بسیاری از کشورهای فقیر ممکن است بتوانند حداکثر ۲۰درصد از جمعیت خود را در سال ۲۰۲۱ واکسینه کنند، برخی کشورهای ثروتمند جهان در حال ذخیره‌سازی دوزهای کافی برای ایمن‌سازی چندین برابر جمعیت خود هستند. اگر تمام دوزهای وعده‌داده‌شده توسط شرکت‌های تولیدکننده واکسن تحویل داده شود، اتحادیه‌اروپا می‌تواند ساکنان خود را دو بار، بریتانیا و ایالات‌متحده چهار بار و کانادا شش بار به طور کامل واکسینه کند.

ایالات‌متحده میلیاردها دلار برای پشتیبانی از تحقیق، توسعه و ساخت پنج واکسن امیدوارکننده کووید ۱۹ اختصاص داد اما این حمایت با یک شرط همراه بود: این‌که آمریکایی‌ها در دسترسی به دوزهای ساخته‌ شده در اولویت قرار داشته باشند. سایر کشورهای ثروتمند نیز برای انجام پیش‌خریدهای خود به شیوه ایالات‌متحده روی آوردند؛ روشی که موجب تضعیف دسترسی کشورهای با درآمد متوسط و فقیر به واکسن‌های ساخته‌شده کووید ۱۹ شده‌ است.

واکسن کرونا وسیله کسب پول نیست

سالواتور پالیتی، متخصص ایتالیایی در خصوص اقدامات آمریکا و برخی کشورهای غربی در خصوص خرید چند برابر ظرفیت واکسن کووید ۱۹ در جهان می‌گوید: این مساله واقعا اسفبار است. دسترسی بیش از حد یک کشور به واکسن کووید ۱۹ یک معنا بیشتر ندارد؛ این‌که کشوری دیگر در دنیا از دسترسی به این واکسن محروم خواهد شد. به‌راستی زمانی که نیاز یک کشور مبنی بر واکسیناسیون شهروندان برطرف شود، خرید بیش از حد واکسن از شرکت‌ها معنا و مفهومی نخواهد داشت. این یک نگاه کاملا تجاری و غیرانسانی نسبت به سلامت انسان‌ها و جان آنهاست. این متخصص ایتالیایی افزود: جان انسان‌ها در همه جای دنیا ارزشمند است. واکسن کرونا قاعدتا باید وسیله‌ای برای رهایی بشریت از این رنج و درد طولانی‌مدت باشد. رنجی که هنوز هم ادامه دارد. واکسن کرونا ابزاری برای تجارت نیست. این واکسن، کالای تجاری و کالایی برای کسب سود دولت‌ها یا شرکت‌ها نیست و در مقابل، باید به نماد تحقق عدالتی جمعی در جهان در مسیر مبارزه همه کشورها با کووید ۱۹ تبدیل شود. متاسفانه آمار و اطلاعات نشان می‌دهد که این ماجرا حداقل تاکنون رخ نداده‌است.

محمد علیزاده - بین الملل / روزنامه جام جم