برق رفت، سیمان گران شد

در آن زمان صحبت از حضور دلالان در بازار سیمان به میان آمد و وزیر راه و شهرسازی و تشکل‌های تولیدی و توزیعی نسبت به این موضوع انتقاد کردند اما در شرایطی که همه در حال انتقاد هستند، مقصر کیست؟ سیمان یکی از پرکاربردترین مصالح ساختمانی در کشور است که مستقیما بر هزینه پروژه‌های عمرانی تأثیر می‌گذارد.

این روزها که صحبت از گرانی مسکن و افزایش هزینه‌های ساخت مطرح می‌شود،گرانی این محصول می‌تواند بر هزینه‌های ساخت تأثیر گذارد و تا حدی بر قیمت تمام‌شده بیفزاید.

این در حالی است که ظرفیت تولید سیمان در کشور حدود ۲۰میلیون تن از مصرف داخلی و آنچه در سبد صادراتی قرار می‌گیرد، بیشتر است.

جام‌جم دراین‌باره بررسی کرده باوجود ظرفیت بالای تولید در کشور چه عواملی باعث گرانی سیمان شده است.

طی یک‌سال ظرفیت تولید سیمان کشور حدود ۸۸میلیون تن در سال است که ۶۰میلیون تن آن در داخل مصرف می‌شود و حدود ۶ میلیون تن نیز در سبد صادراتی قرار می‌گیرد.

در طول یک‌سال گذشته قیمت برخی کالاهای اساسی و صنعتی گران شد که برخی تحلیلگران دلیل آن را کاهش تولید و افزایش تقاضا عنوان می‌کردند اما موضوع در مورد سیمان کمی تفاوت دارد. ظرفیت تولید سیمان در کشور بالاست اما ابتدا در تابستان و پس‌ازآن در پاییز قیمت آن گران شد.

سیمان در تیرماه با مجوز وزارت صمت گران شد و در پاییز قیمت آن دوباره رشد کرد اما این پایان ماجرا نبود و بازار گرانی در زمستان همچنان داغ ماند.

هر کیسه سیمان ۵۰کیلویی حدود ۵۰هزار تومان قیمت خورده اما آنچه فعالان بازار از آن سخن می‌گویند رقمی بین ۴۰ تا ۴۵هزار تومان است.

این در حالی است که قیمت مصوب سیمان با کرایه حمل، سود عرضه‌کننده و موارد حاشیه‌ای دیگر باید حداکثر ۲۵هزار تومان به ازای هر کیسه ۵۰کیلویی باشد اما اکنون با دو برابر قیمت در بازار عرضه می‌شود. برخی فعالان بازار کمبود برق را دلیل کاهش تولید سیمان می‌دانند و برخی دلالی در بخش عرضه را مقصر می‌دانند.

چندی پیش عباس حسینی، عضو هیأت مدیره سیمان تهران به باشگاه خبرنگاران جوان در مورد گرانی سیمان گفته بود قیمت‌های غیرواقعی باعث شده تولیدکنندگان با مشکل روبه‌رو شوند و برای بقای این صنعت باید به سمت واقعی شدن قیمت‌ها برویم و نظام توزیع را اصلاح و به‌روز کنیم در غیر این صورت این صنعت رو به تعطیلی خواهد رفت.

همچنین تصریح کرده بود شرکت‌های سیمان برای عرضه مستقیم به مصرف‌کننده هیچ مشکلی ندارند و یک سازنده ساختمان می‌تواند با جواز ساخت هر میزان سیمان که بخواهد از کارخانه باقیمت مصوب خریداری کند و این موضوع اگر الگو شود می‌توان با حذف هزینه‌های زائد سیمان را هم برای مصرف‌کننده جذاب کرد.

روی دیگر سکه

به منظور بررسی بیشتر با اتحادیه مصالح‌فروشان تماس گرفتیم تا از چند و چون ماجرا باخبر شویم. رئیس اتحادیه مصالح‌فروشان در این باره گفت: دولت توزیع انرژی را برای کارخانجات سهمیه‌بندی کرده و تا وقتی پایداری برق و گاز در بخش تولید حاکم نشود مشکل حل نمی‌شود.

اسماعیل کاظمی به جام‌جم گفت: سیمان اکنون در بازار قیمت مشخصی ندارد اما اگر فعالیت کارخانه‌ها به روال قبل بازگردد وضعیت عادی خواهد شد.

آنچه اتفاق افتاده افزایش قیمت سیمان در بازار آزاد است و کارخانجات اقدام به گرانی نکردند، ضمن این‌که باید توجه داشت گرانی به دلیل کاهش تولید است و تا وقتی تولید پایدار نشود این وضعیت عادی نخواهد شد. به گفته وی، تقاضا در بازار زیاد نیست و همانند قبل است اما برای ساماندهی بازار سیمان باید عرضه افزایش یابد.

بی‌برقی، سیمان را گران کرد

دبیر انجمن کارفرمایان صنعت سیمان در این زمینه توضیح داد: گرانی سیمان در تیرماه با مجوز انجام شد اما گرانی در اوایل پاییز به دلیل گرانی پاکت سیمان و گران شدن محصولات پتروشیمی بود.

عبدالرضا شیخان با بیان این‌که قیمت هر کیسه سیمان ۵۰کیلویی برای مصرف کننده حداکثر باید ۵۰هزار تومان باشد به جام‌جم افزود: هر کیسه سیمان ۵۰کیلویی در کارخانه ۱۰هزار و ۵۰۰تومان قیمت دارد که با کرایه حمل به مصالح‌فروشی، قیمت پاکت، سود مصالح‌ فروش، انبارداری، تخلیه و عرضه به ۲۵هزار تومان می‌رسد.

هر پاکت سیمان بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰تومان قیمت دارد و عرضه‌کنندگان نیز بین ۱۰ تا ۱۵درصد سود کسب می‌کنند و نباید قیمت تمام شده را به تولیدکننده ربط داد.

شیخان با اشاره به این‌که بیش از ۸۷میلیون تن ظرفیت تولید سیمان در کشور است، تصریح کرد: کمتر از ۶۰میلیون تن سیمان در داخل کشور مصرف می‌شود و حدود پنج‌میلیون تن هم در سبد صادرات قرار می‌گیرد که این اعداد و ارقام نشان می‌دهد مازاد تولید در کشور داریم. اما اتفاقی که افتاده ناشی از ناپایداری در تحویل انرژی مورد نیاز کارخانه‌هاست.

مازوت سوزی در بخش تولید

دبیر انجمن سیمان گفت: ۲۳آبان گاز کارخانجات قطع شد و ما به‌ناچار باید از مازوت استفاده می‌کردیم. وقتی برای خرید مازوت مراجعه کردیم، قیمت آن نسبت به گازی که به ما تحویل می‌دادند 2.5 برابر بیشتر بود و با توجه به نارسایی در بخش ناوگان حمل مازوت به دلیل افزایش تقاضای نیروگاه‌ها، این مواد سوختی سخت به کارخانه‌ها رسید اما هرطور بود توانستیم کالا را به بازار عرضه کنیم. مشکل دقیقا از جایی شروع شد که برق کارخانه را قطع کردند و از آنجا که آسیاب تنها با برق کار می‌کند، تولید سیمان کاهش یافت. وقتی مازوت‌سوزی در کارخانه‌ها و نیروگاه‌ها افزایش می‌یابد بر افزایش آلودگی هوا تاثیر می‌گذارد و امیدواریم شرایط به گونه‌ای شود که گاز به عنوان سوخت پاک در اختیار کارخانه‌ها قرار بگیرد.
شیخان وعده داد: به منظور پایداری شبکه برق سه هفته طول می‌کشد تا تولید و قیمت به روال قبلی بازگردد.

به گفته وی، آنچه گفته می‌شود گرانی سیمان مربوط به احتکار آن است را تایید نمی‌کنم. به این دلیل که این کالا حجیم و پر وزن است و نگهداری آن شرایط خاصی می‌خواهد،‌ در نتیجه نمی‌توان به این موضوع استناد کرد.

این مقام صنفی به پرسش خبرنگار ما مبنی بر این‌که گرانی سیمان تا چه حد بر قیمت تمام شده مسکن می‌افزاید، پاسخ داد: هر متر مربع ساخت مسکن چهار کیسه سیمان مصرف می‌کند که با احتساب قیمت عادی حدود ۱۰۰هزار تومان هزینه خواهد داشت. این رقم اگر با قیمت تمام شده مسکن که حدود چهار میلیون و ۵۰۰ هزار تومان است مقایسه شود مشخص خواهد شد قیمت سیمان تاثیر زیادی بر قیمت تمام شده مسکن ندارد.

وی با بیان این‌که صنعت سیمان ۷۷کارخانه فعال در کشور دارد و حدود ۴۰هزار نفر به صورت مستقیم و ۱۴هزار نفر به صورت غیرمستقیم را شاغل کرده، گفت: یک کیسه سیمان بدون ارزش افزوده ۱۵هزار و ۵۰۰ تومان قیمت دارد که۳۰۰۰ تومان آن مربوط به پاکت و هزار تومان کرایه حمل است و ۱۱هزار تومان آن به تولید کننده می‌رسد، از این رو باید در بحث قیمت متعادل سازی شود.

شیخان افزود: سیمان همیشه با فولاد مقایسه می‌شود که نسبت آنها بین ۷ تا ۱۰برابر است. با توجه به افزایش قیمت فولاد در کشور اگر سیمان هم گران شود تعجبی ندارد. ما می‌خواهیم مصرف‌کننده کالا را با قیمت متعادل و ارزان دریافت کند.

با توجه به این‌که قیمت سیمان می‌تواند برقیمت سایر مصالح ساختمانی تاثیر بگذارد، مسؤولان وزارت نفت و نیرو باید در نظر داشته باشند عدم پایداری در توزیع انرژی می‌تواند بازار مسکن را بیش از پیش تحت تاثیر قرار دهد. قیمت ساخت مسکن طی دو سال گذشته به دلیل افزایش نرخ ارز و رشد نرخ مصالح ساختمانی حداقل سه برابر شده است که گرانی دوباره، خانوارها را از خانه‌دارشدن دور می‌کند.

خطر افزایش قیمت مسکن

با این‌که حسینی، عضو هیات مدیره تولیدکنندگان سیمان تهران گفته بود مشکلی در عرضه مستقیم به کسانی که در صنعت ساختمان فعالیت دارند، نیست فرشید‌پورحاجت، دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن ایران در گفت‌وگویی که با خبرنگار ما داشت در این زمینه توضیح داد: متاسفانه مجریان طرح‌های بزرگ عمرانی نمی‌توانند به‌صورت مستقیم از کارخانه سیمان دریافت کنند و واسطه‌ها نقش مهمی در این زمینه دارند.

وی افزود: برخی افراد کارگزار کارخانه‌های سیمان هستند که دارای کد بورسی بوده و مسؤولیت توزیع سیمان به مصالح‌فروشان را در سطح شهر به عهده دارند. این افراد به‌صورت عمده سیمان را از کارخانجات تحویل می‌گیرند و با تعیین درصدی سود به مصالح‌فروش تحویل می‌دهند که در این میان باید کرایه حمل را نیز در نظر گرفت.

پورحاجت بابیان این‌که چرخه عرضه سیمان معیوب است،تصریح کرد: مصرف‌کنندگان عمده سیمان به‌راحتی نمی‌توانند به این کالا دست پیدا کنند و بروکراسی زیادی در این بخش وجود دارد. اکنون امکان خرید سیمان برای بنگاه‌های کوچک در بورس فراهم نیست.

دبیر کانون سراسری انبوه‌سازان مسکن ایران ادامه داد: زمانی که یکی از مصالح ساختمانی گران می‌شود بر سایر اقلام نیز تأثیر می‌گذارد و این موارد به گران شدن تولید مسکن منجر خواهد شد که تأثیر آن در سال آینده نمایان می‌شود. اکنون قیمت تمام‌شده تولید مسکن به حدی بالا رفته که بعید است در سال آینده افراد بتوانند با سختی هم‌خانه‌دار شوند که این کاهش تقاضا رکود و کاهش تولید را به‌دنبال خواهد داشت.

به گفته وی، واحدهای مسکونی که اکنون در بازار عرضه می‌شوند پروژه آنها سال گذشته کلید خورده اما گرانی مصالح ساختمانی و تهیه این اقلام از بازار آزاد منجر به رشد هزینه تمام شده یک واحد مسکونی خواهد شد. برخی از سیمان ۵۰هزار تومان سخن می‌گویند که خطر افزایش قیمت مسکن را به دلیل وابستگی سایر مصالح ساختمانی به دنبال دارد.

محمدحسین علی اکبری - اقتصاد - روزنامه جام جم