واکاوی سفر عبدالله به تهران

آقای عبداله عبداله به عنوان ریاست شورای صلح تلاش می کند که راه حلی در سطح منطقه پیدا کند و به گونه ای با همسایگان افغانستان از جمله ایران و پاکستان و هند که در افغانستان صاحب نفوذ است ارتباط برقرار کند که شرایط برای ادامه مذاکرات با طالبان تسهیل شود تا به سمت یافتن راه حل سیاسی بروند. این برداشت که مشکل افغانستان منطقه ای است امروز در حال تقویت شدن است. و به نظر می رسد این تنها مشکل داخلی افغانستان و بر سر به قدرت رسیدن دولت مرکزی توضیح داده نمی شود بلکه هر کدام از بازیگران دیگر منطقه ای نیز به نوعی صاحب نقش هستند. به همین دلیل آقای عبداله عبداله به پاکستان رفت و آنجا رایزنی کرد و سپس به دعوت دولت ایران به ایران آمد و با مقامات ایرانی صحبت کرد.

 

قضاوت در اینباره که این سفر چه دستآوردی خواهد داشت زود هنگام است ولی این واقعیت وجود دارد که با توجه به مرز مشترک طولانی ایران و افغانستان و اهمیت و حساسیت امنیتی این مرز احساس می شود صلح و ثبات در افغانستان می تواند به نفع ایران باشد و کنترل مرزها راحتتر انجام بگیرد. یک مساله قاچاق مواد مخدر و مساله دیگر عبور و مرور غیر قانونی آوارگان افغانی است که امروز نزدیک به دو میلیون نفر در ایران هستند و مشکل سازند. نیروهای ضد سیستمی در شرق ایران که از این فضا در پاکستان و افغانستان بر علیه ایران استفاده می کنند. بنابراین این احساس در ایرانی ها وجود دارد که اگر صلح و ثبات در افغانستان برقرار شود این مشکلات حل و فصل می شود. طرف دیگر قضیه نیز وجود دارد وقتی افغانستان ناامن است این ظرفیت وجود دارد که ناامنی را به سمت ایران هدایت کند.

 

از قبل شایعاتی در مورد ارتباط ایرانی ها با طالبان وجود داشت اگر این موارد را نیز در نظر بگیریم به نظر می رسد در شرایط کنونی ایران می تواند به پیشبرد جدی تر مذاکرات کمک کند و شاید از این زاویه بتوان پیش بینی کرد که پارلمان نیز مواضع خود را تا حدی تعدیل خواهد کرد. امروز این برداشت وجود دارد که تیم عبداله عبداله بر این باورند که مشکل افغانستان تنها داخلی نیست و بخشی مربوط به بازیگران منطقه ای است. به نظر می رسد بتوان از این زاویه به گفتگو های عبداله عبداله با مقامات ایرانی توجه کرد ولی شرایط در کلیت خود به گونه ای نیست که بتوان گفت این سفر دستآورد کاملا روشنی دارد.

 

درون حاکمیت افغانستان اختلافاتی وجود دارد تیم عبداله عبداله به گونه ای فکر می کند و تیم غنی طور دیگری فکر می کند این دو تیم بر سر قدرت اختلاف دارند از طرفی دولت با طالبان مشکل دارد. چندین گروه مسلح دیگر در نقاط مختلفی از افغانستان به جنگ ادامه می دهند. داعش هم در افغانستان فعالیت می کند امروز در داخل افغانستان بازیگران متعددی هستند که اگر قرار باشد صلح در افغانستان برقرار شود آنها باید به تفاهم برسند. باید مذاکرات دوهه به نتیجه برسد و طالبان در قدرت شریک شود و مشکلات داخلی به سمت حل شدن برود همچنین مشکلات منطقه ای افغانستان مطرح است و کشورهایی چون ایران و پاکستان و هند و حتی ترکیه نیز بپذیرند که مشکلات افغانستان باید حل شود و از تضاد منافع کاهش دهند تا به یک جمع بندی برسند مشکل سوم در سطح بین الملل است. امروز چین و روسیه و آمریکا و اروپا هم در افغانستان حضور دارند و با دولت مرکزی و طالبان کار می کنند بنابراین اگر قرار است صلح در افغانستان برقرار باشد این سه جریان داخلی و

منطقه ای و بین المللی به جمع بندی و تفاهم برسند تا بتوان صلح و ثبات را در افغانستان برقرار کرد.

 

در شرایط کنونی این سه جریان با هم هماهنگ نیستند و تا زمانی که هماهنگ نشوند مشکلات افغانستان تداوم خواهد داشت. این کار تنها از عهده افغانستان بر نمی آید و باید سازمان ملل ابتکار عمل را به دست بگیرد. سازمان ملل می تواند ورود کند و هم قدرتهای منطقه ای و هم قدرت های بین المللی را قانع کند و هم در داخل افغانستان این معنا را تقویت کند که صلح و ثبات به نفع همه است و هیچ کسی با صلح ضرر نمی کند.

 

پیر محمد ملازهی، تحلیلگر مسائل منطقه