در هفته جهانی سلامت مردان، درباره اصول مهم مراقبت در هر رده سنی، دقیق‌تر بدانید

شاید به همین دلیل است كه از 26 خرداد تا یكم تیر 99 / 15 تا 21 ژوئن 2020 «هفته جهانی سلامت مردان» اعلام شده است تا شاید به این ترتیب تلنگری به مردها زده شود و لزوم توجه به حفظ سلامت‌شان را به جامعه یادآوری كند.

با دكتر ایرج خسرونیا، متخصص داخلی/ گوارش و رئیس جامعه متخصصان داخلی ایران درخصوص نیازهای سلامت مردان و آزمایش‌هایی كه باید انجام دهند گفت‌وگو كرده‌ایم كه در ادامه می‌خوانید.

«دكتر رفتن برای مردها آسان نیست و معمولا مقاومت می‌كنند. یكی از دلایلش شاید این باشد كه مردها، با هر پزشكی راحت نیستند و نمی‌توانند از نظر جسمی یا روانی، مشكلات خودشان را بدون پرده‌پوشی بیان كرده و از او كمك بخواهند» دكتر ایرج خسرونیا با ذكر این واقعیت در مورد مردان ادامه می‌دهد: «مردان در اولین قدم باید پزشك یا روانپزشك خودشان را پیدا كنند؛ یعنی كسی كه با او راحت هستند و می‌توانند هرچه را كه باید، به‌راحتی به او بگویند» این متخصص داخلی درباره مراجعه به پزشك می‌گوید: «اگر دچار بیماری زمینه‌ای هستید، باید در زمان مشخص شده توسط پزشك، مراجعه كنید و معاینه شوید. درغیر این صورت، بسته به نیاز جسمی یا روانی باید به پزشك مراجعه كنید»

همان‌طور كه كارهای ساده اما مهمی مثل لباس پوشیدن یا غذا خوردن، باید متناسب با سن باشد، باید در هر سنی هم بررسی‌های پزشكی مناسب انجام شود. دكتر خسرونیا در این باره می‌گوید: «لازم نیست همه آزمایش‌ها یا مراعات‌های غذایی- پزشكی در همه سنین انجام شود. هر دهه سنی، بررسی‌ها و آزمایش‌های ویژه خودش را طلب می‌كند.»

نیازهای مردان در سن 20 تا 30 سالگی

دكتر ایرج خسرونیا، نیازهای این دهه از زندگی مردان را به این شكل تقسیم‌بندی می‌كند:
تزریق واكسن كزاز از این سن و هر 10 سال یكبار.
تزریق واكسن آنفلوآنزا درصورتی كه در شرایط خاصی زندگی می‌كنند یا شغل پرخطری دارند.
بررسی از نظر ابتلا به اچ‌آی‌وی. از سن 13 تا 64 سالگی، وضعیت افراد باید از نظر ابتلا به بیماری ایدز مورد بررسی قرار گیرد.
سنجش میزان فشار خون، هر دو سال یك بار؛ بررسی میزان كلسترول خون، هر چهار تا شش سال (اگر سابقه كلسترول بالا در خانواده وجود دارد، باید این آزمایش منظم‌تر انجام شود)؛ بررسی از نظر دیابت نوع 2 (در صورت اضافه‌وزن یا سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری دیابت، فشار خون یا كلسترول بالای ارثی)
ورزش و رعایت رژیم غذایی مناسب باید از همین سن آغاز شود تا بدن از سن كم در شرایط مطلوب قرار گیرد.
از 15 تا 34 سالگی، خطر ابتلا به سرطان بیضه وجود دارد. بنابراین باید از این نظر هر از گاهی معاینه‌ انجام شود.

نیازهای دهه 40 تا 50 سالگی

«از این سن، نیازها كمی خاص‌تر می‌شوند؛ زیرا بدن تحولات جدیدی را تجربه كرده و می‌كند. علاوه بر این‌كه ممكن است با بحران میانسالی در مردها روبه‌رو شویم. به همین دلیل علاوه‌بر سلامت جسمی، باید به سلامت روانی هم توجه ویژه‌ای كرد.» دكتر خسرونیا در ادامه نیازهای مراقبتی این دهه را به این شرح تقسیم‌بندی می‌كند:
تزریق سالانه واكسن آنفلوآنزا و تزریق واكسن كزاز هر 10 سال یکبار.
بررسی وضعیت فشار خون، هر سال یا هر دو سال یكبار.

بررسی میزان كلسترول خون، هر چهار تا شش سال؛ به شرطی كه به لحاظ ژنتیك یا عوامل ثانویه مانند اضافه‌وزن، شاخص‌های كلسترول بالا را نداشته باشید. معمولا از 40 سالگی، وضعیت قلب شما نیز باید مورد بررسی قرار گیرد.
بررسی از نظر دیابت نوع 2؛ اگر اضافه‌وزن داشته یا زمینه ژنتیكی ابتلا به دیابت، فشار خون و كلسترول بالا را دارید، باید هر سال وضعیت شما از نظر دیابت نوع 2 بررسی شود. در غیر این صورت، از 45 سالگی باید هر سال وضعیت شما مورد بررسی قرار گیرد.

بررسی روده بزرگ: از 45 سالگی (البته در بعضی تحقیقات 50 سالگی مدنظر است) باید سلامت دستگاه گوارش مورد بررسی قرار گیرد؛ به این دلیل كه از این سن، خطر ابتلا به سرطان روده بزرگ وجود دارد.

بررسی غده پروستات: اگر در خانواده شما سابقه ابتلا به سرطان پروستات وجود ندارد، از 55 سالگی باید وضعیت سلامت این غده مورد بررسی قرار گیرد. در غیر این صورت، بررسی باید از سن كمی پایین‌تر آغاز شود.
ورزش و رعایت رژیم غذایی مناسب؛ معاشرت بیشتر با همسالان و دوستان؛ مراقبت از احوالات روانی و مشورت با روانپزشك در صورت نیاز و گذراندن وقت بیشتر با فرزندان در صورتی كه پدر شده‌اید، از دیگر توصیه‌های این رده سنی است.

نیازهای دهه سنی 60 سال و بالاتر

«اگر مراقبت‌های دهه‌های قبل به‌خوبی انجام شده باشند، نباید نگران شروع دهه جدید باشیم. هرچند نیاز است تا مراقبت‌ها به دلیل بالا رفتن سن، بیشتر و دقیق‌تر شوند».

دكتر خسرونیا پس از این توضیح مراقبت‌های این دهه و دهه‌های بعد از آن را به این شكل تقسیم‌بندی می‌كند:تزریق واكسن آنفلوآنزا، هر سال؛ واكسن كزاز هر 10 سال یكبار؛ واكسن سل از 65 سالگی. به این دلیل كه از این سن، ریه‌ها حساس شده و خطر ابتلا به بیماری‌های ریه بالاست.

بررسی میزان فشار خون، هر شش ماه یك بار؛ بررسی میزان كلسترول خون، هر دو تا چهار سال یك بار (درصورتی كه بیماری زمینه‌ای یا ژنتیكی برای كلسترول بالا وجود نداشته باشد). بررسی وضعیت بدن از نظر ابتلا به دیابت نوع دوم؛ هر سه سال یك بار (درصورتی كه عوامل اكتسابی یا ژنتیكی برای ابتلا به دیابت وجود نداشته باشد).
بررسی وضعیت روده‌ها از نظر ابتلا به سرطان روده بزرگ و بررسی وضعیت غده پروستات.

به روان بپردازید

سلامت جسم، همراه با سلامت روان و به عكس معنا پیدا می‌كند. دكتر ایرج خسرونیا در این باره، این نكته‌ها را یادآوری می‌كند.
بیكار نمانید: حتی پس از بازنشستگی، سعی كنید برای انجام كاری مناسب با سن و شرایط بدنی، از خانه بیرون بروید. خانه‌نشینی، زمینه‌ساز بدخلقی و افسردگی است.
معاشرت كنید: حتما با دوستان و همسالان‌تان رفت و آمد داشته باشید.
استراحت كنید: بدن از سنی به بعد به استراحت بیشتر نیاز دارد. حتی اگر مجبور به كار سخت و منظم بعد از سن بازنشستگی هستید، سعی کنید در منزل خوب استراحت كنید تا جسم و روان شما آرام شود.
ورزش كنید: یكی از مهم‌ترین راهكارها برای تناسب اندام، حفظ سلامت جسم و روان و سرزندگی، ورزش است. روزانه نیم‌ساعت پیاده‌روی، حداقل زمانی است كه باید به ورزش اختصاص دهید. با بالارفتن سن، ورزش را متناسب با توان جسمی انتخاب كنید.
با روانپزشك مشورت كنید: مراجعه به روانپزشك یا روان شناس، نه‌تنها هیچ تاثیر منفی‌ای بر اقتدار و مردانگی شما ندارد؛ بلكه سلامت روانی شما، به آرامش و امنیت و سلامت خود و خانواده‌تان كمك می‌كند.

مهتاب خسروشاهی - سلامت / روزنامه جام جم