یادداشت‌هایت را جمع‌وجور کن فدریکا!

آشنایی با الفبای سیاست با ژن هنری
موگرینی در دانشگاه ساپینزای شهر رم در رشته علوم سیاسی درس خواند و با فلسفه و الفبای سیاست آشنایی پیدا کرد. او که تولدش با دخالت نظامی آمریکا در ویتنام همراه بود، نوجوانی را بانام فیدل کاسترو و دیگر انقلابیون بین‌المللی سر کرد. شاید همین نام‌ها و مبارزات ضدآمریکایی جوانان اروپایی بود که موگرینی جوان را به سمت عضویت در فدراسیون جوانان کمونیست ایتالیا سوق داد. در سال‌های پایانی دهه 80 میلادی بود که موگرینی با عضویت در این فدراسیون، فعالیت‌های سیاسی‌اش را شکل داد. با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و بلوک شرق، حزب کمونیست ایتالیا هم پوست‌انداخته و به حزب سوسیال‌دموکراسی تغییر نام و جهت داد. موگرینی هم در این ایام کنار حزب بود. در سال‌های بعد از آن، موگرینی در بخش سیاست خارجی حزب کار کرد و در همین‌جا بود که اطلاعاتش نسبت به شرایط بین‌المللی و به‌ویژه آسیا و خاورمیانه و البته عراق، افغانستان و فلسطین افزایش یافت. او در جریان مذاکرات صلح خاورمیانه قرار گرفت و به‌نوعی نماینده احزاب سوسیالیست اروپا شد. فعالیت مستمر سیاسی موگرینی در سال‌های نخست سده جدید، نمایندگی پارلمان کشور را برایش به ارمغان آورد. در همین مکان بود که مسؤولیت روابط فی‌مابین ایتالیا و بقیه کشورهای اروپایی به او سپرده شد. در سال 2014 به‌عنوان وزیر خارجه به کابینه ماتئو رنزی پیوست تا لقب سومین زن تاریخ ایتالیا را بعد از سوزانا آگنلی و اما بونینو کسب کند که در این سمت مشغول کار بوده‌اند. در این ایام، موگرینی به حل دو مشکل خارجی ایتالیا در هند و سودان کمک کرد و این موضوع موردتوجه رسانه‌های گروهی و محافل سیاسی قرار کرد. باوجود برخی مخالفت‌ها، رنزی نخست‌وزیر وقت ایتالیا در آگوست سال 2014 طی نامه‌ای به کمیسیون اروپا، او را به‌عنوان نامزد رسمی کشورش معرفی کرد. موگرینی در اولین کنفرانس مطبوعاتی‌اش بعد از انتخاب به‌عنوان رئیس سیاست خارجی اتحادیه اورپا، پیشنهاد گفت‌وگوی رهبران روسیه و اکراین را مطرح کرد تا بحران دو کشور از طریق مذاکره حل‌وفصل شود.
مخالف تحریم، علیه اشغالگری
با وجود این، خود موگرینی ترجیح می‌دهد درباره مشکلات سیاسی موجود در اروپا و مهاجران و جنگ‌های منطقه‌ای صحبت کند تا چیزهای دیگر؛ در حالی که دیدگاه‌های سیاسی این سیاستمدار هم در بسیاری مواقع، رودرروی دیدگاه آمریکا قرار می‌گیرد. او ظاهرا ازجمله مخالفان تحریم عراق بوده و از برجام قاطعانه دفاع کرده است. خواهان حل منازعه فلسطین و رژیم صهیونیستی و رسیدگی به اقدامات ضدصلح اشغالگران قدس علیه مردم فلسطین بوده است. موگرینی جزو آن دسته از سیاستمدارانی است که رسماً تهاجم عربستان به یمن را محکوم کرد و گفت بعد از دیدن مسائل از نزدیک، متقاعد شده است که اقدامات نظامی راه‌حل این مشکل نیست. در همین حال، او تصمیم ترامپ برای به رسمیت شناختن اورشلیم به‌عنوان پایتخت رژیم صهیونیستی را محکوم کرد. حمایت ترامپ از برگزیت و خروج انگلستان از اتحادیه اروپا هم، چیزی بود که باعث برآشفته شدن موگرینی شد. اما آنچه در کشورهای آسیایی و آفریقایی و خاورمیانه در ارتباط با موگرینی موردتوجه بیشتر قرارگرفته، دیدگاهش درباره اسلام است. او همان زمان که به ریاست بخش سیاست خارجی اتحادیه اروپا انتخاب شد، رسماً اعلام کرد اسلام بخشی از تاریخ اروپا و آینده است. سال 2015 او در بروکسل چنین گفت: اسلام بخشی از جامعه غرب و تاریخ آن است. چه دوست داشته باشیم و چه دوست نداشته باشیم، این‌یک واقعیت است. نمی‌ترسم بگویم اسلام سیاسی می‌تواند بخشی از تصویر ما باشد.
شوکه شدیم!
البته در کنار رفتارهای سیاسی به‌ظاهر همراه موگرینی با سیاست‌های خارجی ایران باید به رفتارهای سیاسی شبهه برانگیز او هم اشاره کرد. به‌عنوان‌مثال او در اقدامی ضد ایرانی توهین بزرگی به تمامیت ارضی کشورمان کرد و در هدر حساب کاربری توییتر خود از تصویر نقشه جهانی استفاده کرد که در آن کشور ایران تجزیه شده و بخش‌هایی همچون خوزستان، آذربایجان و بلوچستان از آن جدا شده بود. انتشار این تصویر در حساب توییتری مسؤول سیاست خارجه اتحادیه اروپا باخشم کاربران توییتر همراه شد و واکنش گسترده آنان را به همراه داشت. به‌هرحال موگرینی به دلیل حضور در مذاکرات هسته‌ای ایران که منجر به توافق‌نامه برجام شد، چهره شناخته شده‌ای برای مردم ایران محسوب می‌شود و به‌صورت طبیعی کاربران ایرانی نسبت به پیام‌های وی در شبکه‌های اجتماعی حساس هستند.
خداحافظی بدون برجام
بالاخره فدریکا موگرینی، نماینده اتحادیه اروپا در سیاست خارجی و امور امنیتی پس از پایان دوره فعالیتش با این اتحادیه خداحافظی کرد و «جوزپ بورل» وزیر خارجه اسپانیا به‌عنوان مسؤول آینده دستگاه دیپلماسی اتحادیه اروپا به‌عنوان جایگزین موگرینی معرفی شد. اوج حضور موگرینی در رسانه‌های ایران مربوط به حرکت جنجالی بعضی از نمایندگان مجلس برای سلفی گرفتن با او در بهارستان بود که با انتقادات فراوانی همراه شد. موگرینی در حالی جایگاه خود را ترک می‌کند که هیچ‌گاه جرأت اجرایی کردن تعهدات برجامی در اتحادیه اروپا را پیدا نکرد و همواره در بزنگاه‌های تاریخی در زمین آمریکا و انگلستان بازی کرد. او رفت اما باید دید جایگزین او با فشارهای خارجی و تحریم‌ها علیه ایران چه می‌کند. با این‌حال موگرینی در بزنگاه‌ها نقش محوری خود را در راستای حفظ منافع غرب (اعم از اروپا و آمریکا) به خوبی ایفا کرده، نقش محوری او در شکل‌گیری توافق هسته‌ای و مراقبت وی در حفظ منافع غربی‌ها کاملا مشهود بوده است.
یکی از همین روزها شاید خاطراتش را بنویسد
موگرینی این روزها به دلیل نوع فعالیت خود، کمتر در رسانه‌های گروهی دیده می‌شود. احتمالاً خودش هم این را بیشتر دوست دارد. حالا او می‌تواند بی‌سروصدا تر به کارهایش برسد و کمتر موردتوجه دیگران قرار گیرد. احتمالاً حالا زمان بیشتری هم برای رسیدن به امورات خانه و خانواده دارد. شاید یکی از همین روزها تصمیم بگیرد خاطراتش را بنویسد. برای کسی مثل او که در کوران تعدادی از حوادث بسیار مهم سیاسی و اجتماعی چند دهه اخیر بوده است، نوشتن کتاب خاطرات می‌تواند بسیار هیجان‌انگیز باشد. برای جماعت کتابخوان همچنین کتابی می‌تواند جذابیت‌های زیادی داشته باشد. در زمانه‌ای که تعداد سیاستمداران زن تأثیرگذار بسیار اندک است و همان تعداد اندک هم مخالفان زیادی دارند، فدریکا موگرینی می‌تواند مثالی هیجان‌انگیز برای کسانی باشد که مدافع حضور فعال زنان در بالاترین شاخه‌های سیاسی و اجتماعی هستند. به باور این افراد، نام‌های سرشناس زنانه را می‌توان در رشته‌هایی غیر از بازیگری و هنر هم دید و پیدا کرد و مثال زد.

مثل یک سلبریتی، شبیه اسکار

شهرت اصلی موگرینی در سال 2015 و بعد از آن نصیبش شد که هدایت مذاکرات بین‌المللی برای حل بحران برنامه هسته‌ای ایران را به عهده گرفت. او با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران دیدارهای متعددی داشت و حضور این دو کنار هم برای اعلام موفقیت مذاکرات چندساله موسوم به برجام، لقب یکی از پربیننده‌ترین برنامه‌های تلویزیونی تاریخ معاصر را گرفت. برخی رسانه‌ها می‌گویند تلاش‌های چندساله موگرینی برای به نتیجه رسیدن برجام بود که توان زیادی از او گرفت و باعث کناره‌گیریش از پست رئیس بخش سیاست خارجی اتحادیه اروپا شد. او مدتی بعد از توافق استعفایش را اعلام کرد. با این حال، او آن‌قدر در این پست باقی ماند تا بیانیه اتحادیه اروپا علیه تصمیم یک‌جانبه آمریکا برای خروج از برجام را قرائت کند. منتقدان سیاسی به لحن تلخ و تند موگرینی و عصبانیت چهره‌اش در زمان قرائت این بیانیه تأکید خاصی داشتند.
همین منتقدان روی این نکته هم توافق نظر داشتند که استعفای موگرینی به معنای پایان همکاری‌اش با اتحادیه اروپا و رها کردن سیاست نیست. این زن که علاقه چندانی به تقسیم کردن اخبار زندگی خانوادگی‌اش با رسانه‌های گروهی و پاپاراتزی‌ها ندارد، توانسته توازن خوبی بین دو زندگی خانوادگی و سیاسی‌اش برقرار کند. کمتر کسی چیز زیادی درباره دو دختر او می‌داند و خودش هم ترجیح می‌دهد پاسخگوی پرسش‌های سیاسی خبرنگاران باشد تا پرسش‌های شخصی و خصوصی. این در حالی است که رسانه‌ها از موگرینی به‌عنوان سیاستمداری خوش‌پوش اسم می‌برند که با ظاهری آراسته و ستاره گونه در انظار عمومی ظاهر می‌شود. منتقدان سیاسی بارها حضور او در مراسم‌ اجتماعی و سیاسی را به حضوری ستاره گونه روی فرش قرمز مراسم سینمایی تشبیه کرده‌اند.

کیکاوس زیاری

بین‌الملل