عطش ترامپ به نفت سوریه

خبرگزاری آناتولی روز گذشته گزارش داد نیروهای آمریکایی که شمال سوریه را ترک کرده بودند به پایگاه خود در استان رقه این کشور بازگشتند. شبه نظامیان کرد سوری نیز گفتند آمریکا تصمیم دارد در «قامشلی» سوریه سه «پایگاه کوچک» نظامی احداث کند. منابع ترکیه می‌گویند نیروهای آمریکایی که پیشتر پایگاهی در غرب استان رقه در شمال سوریه را تخلیه کرده بودند، به منطقه بازگشته و به تعمیر پایگاه پرداخته‌اند. آناتولی نوشت: کاروان ۲۵ تا ۳۰ نفره ارتش آمریکا همراه با وسایل نقلیه و زرهی و همچنین تجهیزات مین‌روبی با عبور از استان حسکه در شمال شرقی سوریه به پایگاه الجزره در غرب رقه رسید. به نوشته آناتولی،تا کنون 50‌دستگاه خودروی زرهی و تعداد زیادی کامیون با پلاک عراق با عبور از بزرگراه M۴ در شمال سوریه وارد منطقه صرین در جنوب عین‌العرب شده اند.
یک ماه پیش دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا گفته بود نظامیان کرد مستقر در شمال سوریه، این منطقه را ترک می‌کنند. در پی این تصمیم، نظامیان آمریکایی پایگاه‌های خود در شمال و شمال شرق سوریه را رها کرده و شروع به خروج از سوریه کردند. با وجود این، ترامپ هفته پیش اعلام کرد واشنگتن برای محافظت از نفت سوریه، تعداد محدودی نظامی را در شمال این کشور حفظ می‌کند. پیش از وی نیز سناتور لیندسی گراهام گفته بود واشنگتن نمی‌خواهد منابع نفتی شمال سوریه به کنترل دولت مرکزی یا ایران درآید. جو بایدن، معاون رئیس‌جمهور سابق آمریکا و یکی از رقبای آینده ترامپ نیز در سخنانی گفت ترامپ به دنبال تصرف میادین نفتی سوریه به سبک داعش است.
قامشلی مرکز استان الحسکه است. تقریبا نیمی از چاه‌های نفتی سوریه در این استان قرار دارد و استقرار نیروهای آمریکایی در قامشلی امکان تسلط بر منابع نفتی این منطقه را برای واشنگتن فراهم می‌کند. بخش دیگری از نیروهای آمریکایی در استان مجاور الحسکه، یعنی دیرالزور مستقر شده‌اند. هم اکنون مسافت حد فاصل قامشلی تا رأس العین (سری کانیه) و از تل‌ابیض تا شهر عین العرب (کوبانی) تحت نفوذ ارتش سوریه قرار دارد و حد فاصل رأس العین تا تل ابیض تحت نفوذ ترکیه و شبه‌نظامیان متحد آن است.
ترامپ چه می‌خواهد؟
ترامپ، رئیس‌جمهور تاجر مسلک و بی‌پرواست که با صراحت و وقاحت تمام اهدافش را بیان می‌کند. همین ویژگی‌ها موجب می‌شود رئیس‌جمهور آمریکا در یک کنفرانس خبری اعلام کند: «ما نفت سوریه را نگه می‌داریم و به یاد بیاورید که ماهانه ۴۵ میلیون دلار، پول‌آوری دارد». به گزارش ایرنا، بسیاری از ناظران سیاسی و تحلیلگران بر این باورند که اقدام دولت ترامپ برای جلوگیری از دست یافتن حکومت سوریه به نفت کشور خود و بهره‌برداری از آن اقدامی عجیب و برخلاف قوانین بین‌المللی است، به نحوی که این اقدامات واکنش‌های بین‌المللی و بازیگران دخیل در صحنه سوریه را برانگیخته است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه ۱۱ آبان در گفت‌وگو با شبکه تلویزیونی۲۴ با اشاره به بی‌توجهی آمریکا برای مبارزه با گروه تروریستی داعش تاکید کرد: واشنگتن روی میادین نفتی سوریه تمرکز کرده است. لاوروف افزود: آمریکا می‌خواهد از میادین نفتی سوریه محافظت کند تا دولت سوریه نتواند به این میادین دست یابد. رئیس دستگاه دیپلماسی روسیه یاد‌آور شد آمریکا قصد دارد با درآمد حاصل از فروش این نفت از گروه‌های مسلح وفادار به خود حمایت کند.
در این زمینه، محمد‌جواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان نیز به کنایه گفت ظاهرا آمریکا می‌ماند تا از نفت مراقبت کند... یکی از مشاوران ارشد رئیس‌جمهور ترکیه نیز در توییتر خود نوشت منابع طبیعی سوریه متعلق به سوری‌هاست.
نیاز اقتصاد آمریکا
تمرکز رئیس‌جمهور آمریکا بر نفت سوریه در شرایطی است که پیش از این دونالد ترامپ بارها گفته بود کشورش در تولید نفت به خودکفایی رسیده و نیازی به نفت خاورمیانه ندارد.
این تمرکز حساس و فوری آمریکا روی نفت سوریه نشان می‌دهد حرف‌های ترامپ بیشتر جنبه تبلیغاتی داشته و اقتصاد آمریکا در شرایطی قرار گرفته که به‌شدت به نفت امثال سوریه نیاز دارد. به گزارش سی‌بی‌سی نیوز، رشد اقتصادی در آمریکا در سه ماه سوم سال جاری 9/1 درصد است، این در حالی است که رشد اقتصادی در سه ماه دوم ۲ درصد بوده است. بر اساس گزارش وزارت بازرگانی، کاهش رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا در سه ماه سوم میزان کاهش هزینه‌های مصرف شخصی و هزینه‌های دولت و کاهش بیشتر سرمایه‌های ثابت غیرمنقول را نشان می‌دهد. کارشناسان نتیجه می‌گیرند اقدامات ترامپ در فضای رویکرد مرکانتیلیستی او همزمان با کاهش رشد اقتصادی آمریکا صورت می‌گیرد و معنای آن این است که برعکس تبلیغات ظاهری، آمریکا به‌شدت خود را نیازمند نفت خاورمیانه می‌داند. در این میان جنگ تجاری با چین نیز مزید بر علت و موجب آن شده تا دولت ترامپ رویکرد تازه‌ای به نفت خاورمیانه و ازجمله سوریه داشته باشد.
اینها همه درحالی است که هم‌اکنون گزارش‌هایی وجود دارد که نشان می‌دهد آمریکا به‌طور روزانه بخشی از نفت سوریه را قاچاق می‌کند و از این طریق دست‌کم ماهانه بیش از ۳۰ میلیون دلار درآمد دارد. اشتهای سیری‌ناپذیر آمریکا به نفت خاورمیانه تاکنون جنایات زیادی آفریده است که کودتاهای نظامی و لشکرکشی‌های غیر‌قانونی، بخشی از آنها بوده است و ظاهرا چنین اشتهایی را پایانی نیست.

رحیم محمدی

بین‌الملل