پر ایراد اما بسیار پرمخاطب !

1. «ستایش 3» شروع پرجنجالی داشت. درست زمانی که قسمت اول این سریال روی آنتن رفت، سیل اعتراض‌ها به سمت آن سرازیر شد و همه از هرطرف دنبال پاسخ این سوال می‌گشتند که واقعا چرا؟ بله واقعا چرا؟ براساس چه منطقی باید گریم ستایش تا این حد تغییر کند و غیرواقعی باشد! ضعف اصلی «ستایش3» درست همان نقطه شروع، نمایان شد و روی کل سریال سایه انداخت. ستایش میانسال فصل دوم، ناگهان در نقطه شروع فصل سوم، تبدیل به یک زن جوان و شاداب شد که حتی ذره‌ای هم به ستایش روز قبلش شباهت نداشت. این تغییر چهره، تمام معادلات را به هم ریخت. حالا دیگر دختر و پسر جوانی را می‌دیدیم که کنار مادرشان مثل خواهر و برادر به نظر می‌رسیدند و هیچ جوری نمی‌توانستیم فاصله سنی میان آنها را حدس بزنیم! و این یعنی کج گذاشتن خشت اول و همان‌طور که ذکر شد سایه انداختن روی یک سریال طولانی و پر زحمت! اشتباهی که ریشه آن در فصل دوم شکل گرفت و مثل خیلی اشتباهات دیگر که فرصتی برای جبرانشان نیست، کارگردان ستایش هم نتوانست آن را جبران کند! نتیجه‌اش هم شد تحلیل‌ها و بهانه‌های غیرمنطقی تهیه‌کننده و بازیگران درباره این‌که ستایش به آرامش رسیده یا بوتاکس کرده و از این روست که صورتش تا این حد جوان به نظر می‌رسد!

2. از ماجرای گریم ستایش و حذف عجیب کاراکتر صابر (حضورش در فصل سوم، بیشتر به کالبدی در دوردست شباهت داشت) که بگذریم به آمار بالای میزان مخاطبان این فصل می‌رسیم. بله! ما هم گمان می‌کردیم «ستایش3» پیرو همان «خشت اول گر نهد معمار کج...» تا پایان به بیراهه رود و توجه مخاطبان را به خودش جلب نکند، اما خب چنین اتفاقی نیفتاد. مخاطبان خیلی زود اشتباه سعید سلطانی را در ماجرای گریم و صابر بخشیدند و تصمیم گرفتند اسمشان را در فهرست علاقه‌مندان فراوان این سریال ثبت کنند. نتیجه نظرسنجی مرکز تحقیقات سازمان صدا و سیما نشان داد که این سریال با 4/58 درصد بیننده، پرمخاطب‌ترین سریال فعلی تلویزیون است و علاوه بر این، رکورد سریال‌های غیرمناسبتی تلویزیون را در سال‌های اخیر هم شکسته است. با یک نگاه اجمالی به تعداد بازدیدکننده‌های سریال در تلویزیون هم می‌شود فهمید «ستایش3» بازدیدکننده فراوانی دارد و در خیلی از قسمت‌ها میزان این بازدیدها به 800 هزار نفر هم می‌رسد. خب این مساله با توجه به اعتراض‌های ابتدای فصل، واقعا عجیب بود!

3. هرچقدر هم که بخواهیم «ستایش3» را به عنوان یک سریال قابل قبول در نظر بگیریم، اما هنوز هم روابط میان آدم‌ها، پیش رفتن اتفاقی داستان و نبود منطق محتوایی در برخی موارد، نمی‌تواند قانع‌مان کند. با این حال اما نتیجه نظرسنجی‌ها و شواهد نشان می‌دهد «ستایش» با وجود تمام این نقدها، حسابی مخاطبانش را سر کیف آورده است و باید بپذیریم در حال حاضر، سریال محبوبی است، اما علت این محبوبیت چیست؟

4. داستان ستایش از یک فرمول ساده قدیمی پیروی می‌کند. سعید مطلبی، نویسنده فیلمنامه ستایش، به‌خوبی نبض مخاطبان عامه‌پسند ایرانی را می‌شناسد و خیلی خوب می‌داند با دست گذاشتن روی چه مواردی می‌تواند آنها را وادار کند پای سریال بنشینند و آن را دنبال کنند. عشق ستایش و مهدی مظفری، علاقه حشمت فردوس به خانم بزرگ، علاقه حمید به پری‌سیما، قتل صابر، به حرف آمدن انیس و... همه باعث شده تا مخاطبان با لذت بیشتری برای تماشای آن ترغیب شوند. اتفاقی که در فصل دوم ستایش شاهدش نبودیم. درواقع سعید مطلبی، در فصل سوم، یک عاشقانه پر اتفاق خلق کرده است و طبق معمول به صریح‌ترین شکل ممکن، به مخاطبانش گوشزد می‌کند که خوب و بد، نهایتا سزای اعمال‌شان را دریافت می‌کنند؛ مفاهیمی که مخاطبان همیشه توجه خاصی به آن نشان داده‌اند و حالا مطلبی هم در ستایش آنها را کنار هم قرار داده است؛ بنابراین می‌توان گفت یکی از دلایل موفقیت «ستایش 3» خود سعید مطلبی است؛ نویسنده‌ای که در کارنامه‌اش، نگارش فیلمنامه بیش از 50 فیلم و سریال دیده می‌شود که اکثر آنها موفق بوده‌اند.

5. در فرمولی که سعید مطلبی برای «ستایش3» در نظر گرفته است همه چیز به طرز اغراق‌آمیز، قابل پیش‌بینی جلو می‌رود. بعد از تماشای چند قسمت، می‌توانستیم حدس بزنیم روابط چگونه شکل می‌گیرد، چه کسانی به وصال هم می‌رسند، چطور حق به حق‌دار می‌رسد و شخصیت‌های منفی مثل پری‌سیما حتما به جزای اعمال زشت‌شان می‌رسند! حالا هم که بیش از 30 قسمت از پخش سریال گذشته، می‌بینیم که همه چیز کاملا روی همان فرمول پیش می‌رود و مطلبی، تلاشی برای تغییر وضعیت انجام نداده است. تجربه نشان داده است اکثر مخاطبان، همین قابل پیش‌بینی بودن را می‌پذیرند و شاید اگر داستان در مسیری جز این حرکت کند و به اهدافی غیر از آنچه پیش‌بینی کرده‌اند برسد، دیگر جذابیتی برایشان ندارد.

6. نکته آخر هم این‌که در «ستایش3» بار کمدی تا حدودی نسبت به سایر فصل‌ها پررنگ‌تر است. حشمت فردوس که در فصل‌های یک و 2، عامل اصلی اقتدار به حساب می‌آمد حالا دیگر انگار خودش هم از آن حجم قدرت و جدیت خسته شده و می‌خواهد سال‌های ادامه عمرش را سرحال‌تر زندگی کند. او در فصل سوم با حفظ مقداری اقتدار، به مردی مسن و بامزه تبدیل شده که مدام سربه‌سر عروس و نوه‌ها می‌گذارد و می‌خواهد محبوب‌تر به نظر برسد؛ البته علاقه او به خانم بزرگ هم باعث شده وجه دیگری از شخصیتش به نمایش گذاشته شود. تلاش‌های او برای جلب توجه خانم بزرگ و در عین حال تلاش برای نشان دادن بی‌اهمیت بودن نسبت به او، به جذابیت سریال نزد مخاطبان کمک کرده است. خلاصه این‌که «ستایش 3» تمام عناصر یک سریال عامه‌پسند را دارد و طبیعی است که اسم آن به عنوان پرمخاطب‌ترین سریال غیرمناسبتی تلویزیون به ثبت برسد! البته جالب است این نکته را مجددا یادآوری کنیم که حتی بدترین اشتباه‌ها هم می‌تواند جبران شود! همان‌طور که می‌بینید حالا دیگر هیچ‌کس حرفی از گریم غیرمنطقی ستایش به میان نمی‌آورد و انگار همه یک جورهایی پذیرفته‌اند که او با همین جوانی، مادر دو جوان دیگر است!

مرجان فاطمی
روزنامه‌نگار