اینستکس بدون نفت خدمت اروپا به آمریکاست

دلیل چنین پیش‌بینی‌هایی هم این بود که همگی آنها قدرت و توانمندی بالای مردم ایران و فائق آمدن آنها بر مشکلات را با اتکا به منبع لایزال، نادیده گرفته بودند.
فیشر، وزیر خارجه اسبق آلمان دو روز پیش در مقاله‌ای نوشته بود ترامپ نمی‌داند از ایران چه می‌خواهد، ایران کشوری است هزارتو که می‌تواند برای ترامپ یا هر کسی که درصدد تعرض به این کشور باشد تبدیل به باتلاق بشود.
بدون تردید اگر ترامپ الان به یک سال گذشته برمی‌گشت هرگز از برجام خارج نمی‌شد زیرا نه سیاست فشار حداکثری وی جواب داده و نه اعتباری برای سیاست خارجی وی به وجود آمده است. از این‌روست که سراسیمه به هر دری می‌زند تا راهی برای مذاکره پیدا کند. در حالی که نفی مذاکره با آمریکا یکی از راهبردی‌ترین تصمیمات ایران در سال‌های گذشته بوده است. ایران با صبر محاسبه شده به اروپا فرصت داد تا خلأ خروج آمریکا را جبران کند، اما اروپا هرگز چنین نکرد و در عمل با آمریکا همراه شده و صرفا با اعلام مواضع از ایران جانبداری کرد. آنها خرید نفت ایران را به صفر رسانده و مبادلات بانکی را از دستور کار خارج کردند.
پس از اعلام کاهش تعهدات برجامی ایران ذیل ماده‌های 26 و 36 برجام و براساس مصوبه شورای عالی امنیت ملی، اروپا با سراسیمگی به دنبال اجرایی کردن اینستکس برآمده است و پس از اعزام مشاور مکرون به تهران و سفر مدیر وزارت خارجه انگلیس و وزیر خارجه آلمان به ایران، اروپایی‌ها در جلسه اخیر در وین اعلام کردند، اینستکس را راه‌اندازی خواهند کرد.
اما براساس آنچه از اطلاعات و اخبار منتشر شده برمی‌آید، حجم این ساز و کار بسیار ناچیز و دامنه آن در حال حاضر به مواد غذایی، دارو و اقلام کشاورزی منحصر می‌شود و بعید به نظر می‌رسد از این دایره فراتر رود.
این را هم باید بدانیم اجرایی کردن اینستکس به معنی جدا شدن راه اروپا از آمریکا نیست، بلکه اینستکس در خدمت سیاست آمریکاست که ایران از کاهش تعهدات خود صرف‌نظر کند و با دلخوش شدن به اینستکس همچنان از مزایای برجام که از مهم‌ترین آن فروش نفت و روان شدن روابط اقتصادی و مالی است بی‌بهره بماند. چنانچه خرید نفت اروپا از ایران ادامه داشته باشد و اینستکس در خدمت آن قرار گیرد در آن صورت می‌توان گفت اروپا راهی جدا از آمریکا برگزیده در غیر این صورت اقدام اروپا در خدمت راهبرد آمریکاست.
در جلسه‌ای که در حضور ترامپ برگزار شد، دانفورد، رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا توضیحات مبسوطی داد که حمله به ایران برای آمریکا ویرانگر خواهد بود و باتلاقی است که مفری از آن وجود نخواهد داشت و ترامپ بر آن اساس به جمع‌بندی رسید. بنابراین توانمندی ایران و اقتدار ملی نظام تنها ضامن موفقیت در عرصه سیاست خارجی است، دلخوش نبودن به اینستکس و محقق ساختن آنچه شورای‌عالی امنیت ملی تصویب کرده باید مهم‌ترین اولویت کشور باشد. وقتی طرف مقابل دیپلماسی ایجابی را ناشی از ضعف ما می‌داند لازم است دیپلماسی قهری و سلبی برای کاهش تعهدات در برجام را در دستور کار قرار دهیم. ادامه این مسیر بدون تردید موجب می‌شود منافع ایران تامین شده و اروپا بداند با اتلاف وقت و اقدامات پیش پا افتاده نمی‌تواند ایران را از مسیر خود خارج کند.

حمیدرضا آصفی

سخنگوی پیشین وزارت خارجه