دنیای ذهن

وداع با چماق

پیش از شروع سال نو، بسیاری از مطالبی که در فضای مجازی می‌خواندیم درباره فنون کاهش و رسیدن به وزن ایده‌آل بود. تلاشی برای کاهش وزن براساس شگردهای جدید و روزآمد درباره نخوردن،‌ خوردن و کم کردن و کنترل اشتها. یکی از دوستانم به شوخی می‌گفت: چرا دانشمندان کاری نمی‌کنند هر چه می‌خواهیم بخوریم و چاق نشویم؟!

کد خبر: ۱۲۰۴۶۲۸

به نظر می‌آید دانشمندان چندان هم در این زمینه بیکار نبوده‌اند. در سال‌های گذشته محققان روی مسیرهای عصبی که باعث تولید احساس سیری می‌شوند کار کرده‌اند اما تحقیقات جدید بیشتر بر توانمندی‌های بالاتری از مغز در زمینه خوردن تمرکز کرده است. محققان سال‌هاست تلاش می‌کنند به چگونگی ارتباط محتویات روده با مرکز لذت در مغز پی ببرند. سوال اول این است که ما چگونه تصمیم می‌گیریم چه چیزی بخوریم؟ گرچه غذاهای خوشمزه در اولویت است، دانشمندان متوجه شده‌اند انسان و حیوانات می‌توانند براساس محتوای کالری غذا، مستقل از طعم و مزه، انتخاب کنند که چه چیزی بخورند. پژوهش‌های دهه‌های مختلف نشان داده است مواد مغذی موجود در دستگاه گوارش، ترجیحات طعم غذایی را برای حیوانات شکل می‌دهد. همچنین کالری می‌تواند شادابی را سرعت ببخشد.
دانشمندان در مطالعات جدید در پی آن هستند که با فراهم کردن مکانیسمی متوجه شوند چرا حضور کالری یا مواد مغذی در روده باعث تغییر رفتار ما می‌شود. همچنین باید مشخص کنند وجود چه نوع غذایی باعث فعال شدن مسیر پاداش در مغز می‌شود.
دانشمندان با آزمایش‌های مختلف روی موش‌هایی با توانایی و عدم توانایی درک مزه و طعم متوجه شدند شکر موجود در دستگاه گوارش موش‌ها می‌تواند مراکز پاداش مغز را فعال کند. حتی در آنها که قادر به درک طعم و مزه شیرینی نیستند نیز نتایج نشان داده شیرینی منطقه‌ای از مغز به نام استریاتوم شکمی (منطقه مغزی که در فرآیند پاداش دخیل است) را فعال می‌کند. این موضوع وقتی جالب‌تر می‌شود که بدانیم رفتار ما تا حد زیادی براساس پاداش‌ها شکل می‌گیرد. مدار عصبی تازه کشف شده در موش‌ها ممکن است روزی به کمک تغییر تنظیمات غذایی و رفتار خوردن غذا بینجامد.
در حال حاضر نیز گروهی از محققان، عصب واگ (مجموعه‌ای از اعصاب که ساقه مغز را به روده و سایر اندام‌های اصلی بدن متصل می‌کند) را به عنوان کانال احتمالی در موش‌ها می‌شناسند که سیگنال‌های مربوط به لذت در روده را به مغز می‌رساند. نتایج تحقیقات نشان دادند تحریک اعصاب روده می‌تواند به آزادشدن هورمون دوپامین در مناطق پاداش مغز منجر شود.
در تحقیقی جدید نیز دانشمندی در دانشگاه کالیفرنیا نشان داد با ایجاد اختلال در مسیر روده و ساقه مغز، توانایی حیوانات برای ایجاد خاطرات در مورد اشیا یا مکان‌های جدید را مختل می‌کند. البته تحقیقات بیشتری لازم است تا تأیید شود این نوع مدار همان اثرات رفتاری در انسان‌ها را اعمال می‌کند یا خیر؟
این تحقیقات در ادامه ممکن است به کشف درمانی جدید برای اختلالات اضطرابی و انواع دیگر اختلالات مثل اختلال حافظه و آلزایمر و نظایر آن بینجامد.