مجلس قانع نشد

جلسه علنی دیروز مجلس شورای اسلامی برای بررسی سؤال نمایندگان از رئیس‌جمهور از ساعت ۸ صبح به ریاست علی لاریجانی و با حضور اکثریت نمایندگان آغاز شد و نمایندگان در بخش اول فرصت 30 دقیقه‌ای برای طرح سوالات به طرح دیدگاه‌های خود پرداختند.

امور کشور با خرد جمعی پیش نمی‌رود

محمد دهقان به عنوان اولین سوال‌کننده با بیان این‌که امور کشور باید به طور کارشناسی و با خِرَدجمعی پیش برود، گفت: کدام کارشناس تجویز کرده بود که دولت و ملت در دو سه سال اخیر و بویژه در ماه‌های اخیر ده‌ها میلیارد دلار ارز کشور را برای واردات کالاهای لوکس اختصاص دهد؟!

محمدحسین فرهنگی هم با اشاره به این‌که فقدان مدیریت کارآمد در دولت روحانی باعث تشدید و اوج گرفتن رکود تورمی شده است، گفت: جناب آقای رئیس‌جمهور در ابتدای شروع دولت، شما تصویر موفقی از مدیریت آتی خود در اقتصاد ترسیم کردید هرچند که رکود مساله‌ای نیست که در دولت شما ایجاد شده باشد، اما در دولت شما به دلیل فقدان مدیریت کارآمد، تشدید شد و به اوج رسید و به رکود تورمی مبدل شد.

حمیدرضا فولادگر یکی دیگر از نمایندگان سوال‌کننده خطاب به رئیس‌جمهور با اشاره به تنگنای معیشت مردم گفت: فعالان اقتصادی بویژه تولیدکنندگان و پیمانکاران بیشترین مشکلات را از ناحیه برخی از تصمیمات اجرایی دولت روی دوش خویش حس می‌کنند. کوروش کرم‌پور حقیقی هم به موضوع قاچاق اشاره کرد و گفت:آقای رئیس‌جمهور خطر جدی است و لازم است با جدیت تمام با آن مبارزه شود. لطفا نفرمایید نمی‌شود و نمی‌گذارند.سیدحسین نقوی حسینی هم در جریان سؤال از رئیس‌جمهور با اشاره به این‌که مشکل اصلی کشور بیکاری است خطاب به حسن روحانی گفت: به نمایندگان ملت بگویید شورای عالی اشتغال در طول پنج سال مدیریت شما چه کرده است.

وضعیت بحرانی نیست

حسن روحانی رئیس‌جمهور در بخش اول سخنان خود در جلسه طرح سوال با بیان این‌که همه آمار و ارقام وجود دارد و چیزی مخفی نیست، عنوان کرد: بیکاری درد بزرگی است، نابسامانی بانکی، رونق و ارز موضوع مهمی است؛ اما همه اینها در برابر اعتماد و امید مردم ناچیز است. وی با تاکید بر این‌که با هماهنگی قوا و نیروهای مسلح و با هدایت‌های رهبر انقلاب از مشکلات عبور خواهیم کرد، گفت: نخواهیم گذاشت توطئه‌های آمریکا پیروز شود.

وی با ابراز امیدواری به این‌که بتواند به توصیه‌های رهبری در خصوص این جلسه جامه‌عمل بپوشاند در پاسخ سوال مربوط به قاچاق اظهار کرد: اساس کار برای جلوگیری از قاچاق کالا، تولید با کیفیت داخلی است. همه باید به تولید داخلی کمک کنیم. روحانی با اشاره به نقش ارزشمند نیروهای مسلح در زمینه برخورد با قاچاق ادامه داد: سؤال باید این باشد که چطور دولت به کمک مجلس و قوه قضاییه و نیروهای مسلح به خوبی توانست قاچاق ۲۵ میلیارد را به ۱۲ میلیارد برساند و الان برنامه دولت چیست که این ۱۲ میلیارد را به صفر برساند. اگر سؤال این بود من با ذوق بیشتری برنامه‌های آینده را مطرح می‌کردم.

گشایش‌های اقتصادی برجام

رئیس‌جمهور درباره ادامه تحریم‌های بانکی بعد از توافق هسته‌ای با اشاره به این‌که برجام تاکیدی بر صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران است، ابراز کرد: در زمینه اقتصادی، برجام گشایش‌هایی به وجود آورد، شما همگی می‌دانید شرکت‌هایی که الان مشغول رفتن هستند بالاخره یک زمان آمده بودند. برجام آمده و بخش بزرگی از مشکلات اقتصادی را حل کرده است. بعد از امضا و اجرایی شدن برجام، تحریم‌های مربوط به برنامه هسته‌ای لغو شد اما شما می‌دانید که بخشی از تحریم‌های ما هسته‌ای و بخش دیگر مربوط به سیستم بانکی بود.

رئیس‌جمهور افزود: در زمینه اشتغال ما موفقیت بزرگی را داشته‌ایم و در بهار ۹۷ بیش از آنچه که داوطلب کار بوده‌اند ما اشتغال ایجاد کرده‌ایم. وی ادامه داد: علی‌رغم کارنامه درخشان دولت در این زمینه، اما مردم ما راضی نیستند که این هم حرف درستی است. چرا که هنوز بیکاری فراوانی داریم و این بیکاری مزمن چندین سال است که وجود دارد.

روحانی گفت: ما در سال ۹۵ میزان 5/12 درصد رشد اقتصادی داشتیم که در دنیا کم‌نظیر بوده و رشد متوسط ما در طول این پنج سال بالای ۴درصد است. رئیس‌جمهور در خصوص بازار ارز و نوسانات آن اظهار کرد: باید در ابتدا این مساله را پرسید که چرا شرایط ارز به این ترتیب که امروز شاهد هستیم، درآمد. آیا عامل آن سیاسی بود یا روانی یا اقتصادی یا تلفیقی از همه این عوامل؟ من می‌گویم در مساله ارز، مسائل اجتماعی، روانی، سیاسی، سیاست خارجی، آثار بیشتری داشته است تا مسائل اقتصادی.

بعد از پایان بخش اول سخنان رئیس‌جمهور، مجتبی ذوالنور طراح سوال از رئیس‌جمهور با انتقاد از ادعای دولت درباره ارتباط با 300 بانک دنیا پس از برجام و با اشاره به این‌که یقینا برقراری ارتباط با بانک‌های کوچک بوده و نه بزرگ تصریح کرد: مشکل این است که شما در مذاکرات برجام نتوانستید تضمین بگیرید و سایه تهدید و تحریم آمریکا روی بانک‌های بزرگ دنیا باقی است و اگر صد تا اف‌ای‌تی‌اف را هم حل کنید، آن سایه تحریم برداشته نمی‌شود؛ چرا چیزهای دیگری به مردم می‌گویید؟

نماینده مردم قم در مجلس با طرح این سوال که این فضا را چه کسی درست کرده است؟ گفت: جناب آقای روحانی فضای فعلی به این دلیل درست شد که یک کاخ آرزوها به اسم برجام ساختید که تهِ آن به رابطه با آمریکا منتهی شود، اما این کاخ با یک لگد ترامپ خراب شد، ولی شما گزینه بعدی نداشتید. اقتصاد مقاومتی جدی گرفته نشد و بر توانمندی داخلی تکیه نشد.

پس از نطق ذوالنور، روحانی بار دیگر پشت تریبون رفت و گفت: 5 دی‌ماه سال 96 بود که مردم ناگهان دیدند که عده‌ای در خیابان شعار می‌دهند و شعارها کم‌کم تبدیل به شعارهای هنجارشکنانه و غیرقابل قبول برای همه مردم شد. دی‌ماه آقای ترامپ را به‌طمع انداخت تا این‌که در اواخر دی‌ماه اعلام کند «من در برجام نمی‌مانم مگر آن‌که اروپا با من در موضوع موشک ایران همراه شود».

وی با بیان این مطلب که نمایندگان محترم می‌فرمایید زندگی مردم مطلوب نیست و ناراحتند، کاملا درست است، اظهار کرد: می‌پرسم آیا دولت یازدهم برای رفاه مردم کاری نکرد؟ آیا مستمری را 4/3 برابر و در برخی مواقع به چهار برابر افزایش ندادیم؟ در انتخابات 92 و انتخابات 96 گفته‌ام راه من، راه اعتدال است، با تندروی به جایی نمی‌رسیم، از راست باشد یا چپ. راهی جز اعتدال و دوستی و برادری و وحدت نداریم. اشکالی ندارد مخالف دولت باشید، اما وحدت داشته باشیم. خواهش می‌کنم هم شما هم ما، هرکاری می‌خواهیم بکنیم، اصل 40 قانون اساسی را بخوانیم؛ نمی‌توانیم به منافع ملی آسیب بزنیم.اگر سؤال می‌کنید، استیضاح می‌کنید این حق شماست. مهم است دست به دست هم بدهیم برای حل مشکل مردم.

با پایان یافتن جلسه بررسی سؤالات پنج‌گانه نمایندگان مجلس از رئیس‌جمهور و دریافت پاسخ‌های حسن روحانی، رئیس مجلس پنج‌سؤال مطرح شده و پاسخ‌های رئیس‌جمهور را به صورت جداگانه به رأی گذاشت که نمایندگان از مجموع پنج سؤال، تنها یک پاسخ رئیس‌جمهور در خصوص علت استمرار تحریم‌های بانکی با وجود گذشت بیش از دوسال از آغاز اجرای برجام را قانع‌کننده تشخیص دادند و چهار پاسخ دیگر را قانع‌کننده ندانستند.

نتیجه سوال چه می‌شود

بر اساس آیین‌نامه داخلی مجلس پس از برگزاری جلسه سوال، مواردی که مشخص شود رئیس‌جمهور از اجرای قانون استنکاف کرده است برای پیگیری به قوه قضاییه ارجاع می‌شود. اما در خصوص این‌که آیا قانع نشدن نمایندگان از پاسخ‌های رئیس‌جمهور به معنی استنکاف روحانی از قانون است یا خیر اختلافاتی وجود دارد. احمد امیرآبادی فراهانی، عضو هیأت رئیسه مجلس در این باره به خبرگزاری صداوسیما گفت: آیین نامه داخلی مجلس صراحتا مرجع تشخیص استنکاف از قانون را تعیین نکرده ولی برداشت من این است که صرف قانع نشدن نمایندگان براساس ماده 213 قانون آیین نامه داخلی مجلس، به معنای آن است که رئیس جمهور استنکاف از قانون داشته است.

امیرآبادی فراهانی با بیان این‌که ملاک تشخیص استنکاف از اجرای قانون هیأت رئیسه مجلس نیست، ادامه داد: مفسر قانون آیین‌نامه داخلی مجلس، خود مجلس است و باید آن را تفسیر کند، اما آنچه از قانون آیین‌نامه داخلی مجلس برداشت می‌شود این است که چهار پاسخی که قانع کننده نبوده، استنکاف از قانون است.

عبدالرضا مصری، یکی از طراحان سوال هم اظهار کرد: پس از ارسال سوال به دستگاه قضا، قاضی با استماع تکالیفی که دولت نسبت به آن توفیق اجرایی نداشته است و توضیحات طرفین درباره آن تصمیم گیری می کند.

اما بهروز نعمتی، سخنگوی هیات رئیسه مجلس گفت: چهار سوال از رئیس‌جمهوری که نمایندگان قانع نشدند، فعلا به قوه قضاییه ارجاع نمی شود و ارسال آن منوط به جمع‌بندی و نظر حقوقی مجلس است.

فرصتی برای رئیس‌جمهور جهت بازبینی سیاست‌ها

احمد توکلی، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام در گفت‌وگو با جام جم، گفت: قانع نشدن نمایندگان در جریان سوال از رئیس‌جمهور به معنای وجود اشکالاتی در برخی از سیاست‌های ایشان یا اقدامات برخی از همکارانش است.

وی تصریح کرد: این موضوع برای رئیس جمهور فرصتی در جهت بازبینی برخی سیاست های خود یا همکارانش ایجاد می کند و در عین حال نمایندگان هم باید برای حل و فصل مشکلات از دولت حمایت کنند.

این نماینده سابق مجلس بیان کرد: اگر رئیس‌جمهور گام های مثبتی برای رفع اشکالات بردارد، نمایندگان هم از رئیس‌جمهور حمایت خواهند کرد. توکلی گفت: دولت و مجلس باید در جهت بهبود وضع مردم به هم کمک کنند.

رئیس‌جمهور حرفی برای گفتن نداشت

غلامرضا مصباحی مقدم در گفت‌وگو با جام‌جم، با بیان این‌که بسیاری از نمایندگان به صورت متین و قوی سوالات خود را مطرح کردند، گفت: احساس کردم مجلس یا بخش قابل توجهی از آن، شایستگی‌های خود را به نحوی ابراز کرده و وظایف نمایندگی را به خوبی انجام دادند. وی افزود: در مجلس متانت بسیاری را شاهد بودیم و سوالات خوبی انتخاب شده بود. مصباحی مقدم تصریح کرد: گرچه موضوعات مطرح شده در جلسه دیروز در حوزه اختیارات رئیس جمهور بود، اما وی درصدد نشان دادن این بود که این موضوعات در حوزه وظایف وزرا بوده و به نیابت از آنها سخن می‌گوید.

این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام افزود: واقعیت این بود که هر چند هر وزیری در حیطه اختیاراتش صحبت می کند اما وظایف هیات دولت با رئیس جمهور است، هیات دولت حالت جمعی نیز دارد و هر یک از وزرا در حیطه ماموریت خاص خودشان یک وظیفه دارند که نمی توان از پاسخگویی نسبت به آن شانه خالی کرد.

نماینده سابق مجلس با بیان این‌که پاسخ های رئیس جمهور قانع کننده نبود، اظهار کرد: آقای روحانی به آمارهایی اتکا کرده بود که قابل لمس و درک نیست. در شرایطی که عامه مردم مشکلات را ناشی از ضعف مدیریت دولت می دانند چنین اظهاراتی از سوی رئیس جمهور به هیچ‌عنوان پذیرفته نیست. عامه مردم نیز نپذیرفته و قابل پذیرش از سوی نمایندگان هم نیست.

مصباحی مقدم گفت: رئیس جمهور نتوانست در جلسه دیروز به صورت قوی ظاهر شود چرا که مطالب قابل دفاعی برای گفتن نداشت.

رئیس‌جمهور می‌توانست باصراحت بیشتری سخن بگوید

سعید شریعتی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌و‌گو با جام‌جم، جلسه دیروز مجلس را جلسه خوبی ندانست و گفت: آقای روحانی به عنوان رئیس جمهور نمی توانست دقیقا حقایق را بازگو کند. وی افزود: همان‌طور که رئیس‌جمهور اشاره داشت دیدگاه رهبری پرهیز از جنجال و حاشیه و چالش بوده است. بنابراین از نمایندگان مجلس نیز انتظار می‌رفت که این ملاحظه را درک کنند. شریعتی افزود: کار مجلس در برخورد سیاسی با رئیس جمهور در این موقعیت شایسته نبود. این فعال سیاسی تصریح کرد: ظرفیت‌های موجود و فضای عمومی کشور اقتضا می‌کرد که روحانی با صراحت بیشتری در جلسه مجلس سخن بگوید.

روز تاریخی مجلس و دولت

سید رضا اکرمی، رئیس شورای فرهنگی نهاد ریاست‌جمهوری در گفت و گو با جام جم، گفت: دیروز روز تاریخی در انقلاب اسلامی و مجلس بود؛ چرا که مشکلات با صراحت و شفافیت مطرح و پاسخ داده شد، البته فرصت باز شکافی مشکلات و پاسخ‌ها کافی نبود. وی افزود: به عنوان مثال آنطور که شایسته بود در مورد موضوع برجام که موضوعی چند ساله است سخن گفته نشد و دستاوردهایش بازگو نشد، آقای روحانی و مجلسی ها هر کدام براساس ذهنیت شان از برجام سوال کرده و پاسخ دادند. اکرمی ادامه داد: در جلسه دیروز بازگو نشد که در صورت عدم وجود برجام و یا خروج از آن چه شرایطی بر کشور حاکم می شد.

نه حامیان روحانی قانع شدند، نه منتقدانش

داریوش قنبری، فعال سیاسی اصلاح طلب در ارزیابی جلسه پرسش و پاسخ دیروز مجلس با بیان اینکه سخنان رئیس جمهور انتظار موافقان و حامیانش را تامین نکرد، گفت: آقای روحانی تلاش کرد به گونه ای صحبت کند که کشور در مسیر وحدت و انسجام داخلی در برابر دشمنان خارجی قرار گیرد و در فضای عمومی کشور تنش زدایی صورت گیرد. این در حالی است که حامیان وی خواهان این بودند که رئیس جمهور واقعیت‌های موجود کشور را بیان کند و سهم جریان مخالف را در به‌وجود آوردن بحران فعلی به صورت شفاف مشخص کند.برهمین اساس پاسخ‌های وی نه تنها رضایت مخالفان را در پی نداشت بلکه توقع موافقان را نیز برآورده نکرد.