« روح خدا » در قاب تصویر

این مجموعه تلویزیونی 13 قسمتی ساخته جواد شمقدری از جمله تلاش‌های مدیران تلویزیون برای خلق اثری نمایشی با محوریت بخشی از دوران زندگانی امام خمینی(ره) است که خوب از کار درآمده و به مخاطب شناخت بیشتری نسبت به خانواده ایشان و مبارزاتشان می‌دهد. شمقدری در این مجموعه از تولد تا شش ماهگی حضرت امام(ره) را به تصویر کشیده و بیشتر روی پدر ایشان (سیدمصطفی خمینی) و فعالیت‌های سیاسی‌شان تمرکز کرده است. سیدمصطفی خمینی به‌عنوان یک روحانی از ارج و قرب خاصی در خمین برخوردار بود که در عین حال به کشاورزی می‌پرداخت. در ضمن مردم هم که از ظلم و ستم ماموران دولتی وقت به ستوه آمده بودند، نزد ایشان آمده و از او کمک می‌خواستند. وی در عین حال با خوانین منطقه هم به‌واسطه ظلمشان بر رعیت رابطه خوبی نداشت و همواره با آنان در کشمکش بود. در نهایت هم سیدمصطفی خمینی به‌واسطه همین عدالت‌خواهی به‌دست امنیه‌های دولتی به شهادت رسید. کارگردان کل این حوادث را در یک دوره شش ماهه به تصویر کشیده و تلاش کرده تا از طریق پدر امام(ره) به ریشه‌های ضداستعماری و عدالت طلب ایشان در آینده بپردازد؛ کاری که تا حدود زیادی هم در انجامش موفق شده و مخاطبان خود را از این بابت راضی نگه داشته است. انتخاب ولی‌ا... مومنی برای نقش پدر ایشان نیز انتخاب هوشمندانه‌ای بوده که بخوبی در نقش جا افتاده و اثر‌گذار جلوه کرده است. به لحاظ فنی هم «آفتاب و زمین» خوب از کار درآمده و دکورهای مربوط به بیش از یک قرن پیش آن هم واقعی جلوه می‌کند.

سریال روح‌ا...

بسیاری از مردم تهران بنا به سن و سال و مقتضیات شغلی خود خاطراتی از امام خمینی(ره) و نزدیکانشان دارند که بخش مهمی از آنها گردآوری شده و در یک مجموعه به چاپ رسیده است. خاطراتی شیرین و جذاب و در عین حال ساده و بی‌پیرایه که عشق و علاقه و اعتقاد مردم به امامشان در تک‌تک آنها موج می‌زند. مجموعه تلویزیونی «روح‌ا...» نوشته سعید نعمت‌ا... و به کارگردانی راما قویدل و تهیه‌کنندگی محمدرضا شفیعی براساس همین خاطرات مردمی ساخته شده و سازندگان آن نیز تلاش فراوانی برای حفظ لحن موجود در این خاطرات به خرج داده‌اند؛ تلاشی که به ثمر نشسته و «روح‌ا...» را به یکی از جذاب‌ترین آثار تلویزیونی با محوریت حضرت امام(ره) تبدیل کرده است. در یکی از این قسمت‌ها با باغبان مسنی همراه می‌شویم که یک روز از زندگی‌اش به تصویر کشیده شده است. باغبانی که کاشت درخت در باغچه منزل جماران امام(ره) را برعهده داشته و با عشق خاصی هم این کار را انجام می‌دهد. در طول داستان با مشکلات زندگی باغبان از جمله بگومگو و قهر داماد و دخترش آشنا شده و همراه او از یک صبح تا ظهر همراه می‌شویم. ایده اصلی فیلمنامه این قسمت از مجموعه «روح‌ا...»، گرسنگی باغبان به هنگام ظهر است که هر بار به نحوی از سفره غذا دور می‌شود. یک بار به‌واسطه دعوای نزدیکان خانواده همسایه متوفی، بار دیگر کم آوردن پول هنگام سفارش غذا برای بردن به منزل خواهرش و بار دیگر هم سوختن تنها تخم‌مرغ خانه در ماهیتابه که سرانجام او را به سفره بی‌تکلف و ساده منزل حضرت امام(ره) پیش از شروع کارش می‌رساند. در یکی دیگر از قسمت‌ها با رادیوسازی همراه می‌شویم که خدمتکار منزل امام(ره) رادیوی ایشان را برای تعمیر نزد او آورده و نوجوان دستیارش برای تعمیر آن سعی و تلاش بسیار به خرج می‌دهد. عشق و علاقه این نوجوان و دوستش به امام که روزهای پایانی عمرشان را در بیمارستان می‌گذرانند، موتور حرکت داستان آن بوده و در آخر هم به پایان حزن‌انگیزی ختم می‌شود.

فیلم ـ سریال »صنوبر»

»صنوبر» ساخته مجتبی راعی یک فیلم ـ سریال شش قسمتی است که نسخه تلویزیونی آن پس از اکران سینمایی‌اش روی آنتن رفته است. راعی در این اثر، به مقطع نوجوانی امام خمینی(ره) و در فاصله 13 تا 16‌سالگی ایشان می‌پردازد. مقطعی که با آغاز جنگ جهانی اول همزمان است که با وجود اعلام بی‌طرفی ایران، کشورمان از سوی بیگانگان مورد هجوم واقع می‌شود. روس‌ها از شمال کشور تا قزوین پیش آمده و انگلستان نیز به شکلی دیگر وارد ایران می‌شود. تمامی حوادث فوق روی روح‌ا... نوجوان تاثیر گذاشته و او را به مرز پختگی در نوجوانی می‌رساند. راعی در «صنوبر» تلاش کرده تا برشی از دوران نوجوانی امام خمینی(ره)را به تصویر کشیده و مخاطبان را با آن همراه کند که به‌واسطه ساختار حرفه‌ای و بهره‌گیری از بازیگران مجربی همچون جهانگیر الماسی و حسین محجوب، این اتفاق رخ داده است. نابازیگر نوجوانی هم که برای ایفای نقش اصلی صنوبر برگزیده شده، انتخاب خوب و متقاعدکننده‌ای به نظر می‌رسد که در برابر بازیگران باسابقه سینما و تلویزیون به اصطلاح کم نیاورده است.

محمد جلیلوند