تهدیـدی برای جهان

با پذیرش بودجه هفتصد میلیارد دلاری برای سال مالی پیش رو که بزرگ‌ترین بودجه تاریخ وزارت دفاع آمریکا (پنتاگون) به شمار می‌رود و بسیار بیشتر از مجموع بودجه نظامی روسیه و چین است. دولت دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا اختیار جذب هزاران نیروی جدید، خرید تجهیزات پرزرق و برق نظامی از جمله هواپیما‌ها و کشتی‌های جنگی و فرصت تسلیح دموکراسی آمریکایی را در سرتاسر جهان برای خود فراهم کرده است. امیرعلی ابوالفتح، کارشناس مسائل آمریکا با تاکید بر این‌که دولت کنونی آمریکا و شخص دونالد ترامپ در قالب شعار دوباره آمریکا را شکوهمند سازیم در تلاش است که ارتش آمریکا را به‌روزرسانی کند معتقد است که در چارچوب این استراتژی و نگرش تقویت بنیه استراتژیک آمریکا، این کشور تقویت سلاح‌های اتمی خود رابه لحاظ کمی و کیفی برای ساخت سلاح‌های جدیدی مدنظر قرار داده است. وی در گفت‌وگو با جام سیاست در این زمینه به سوالاتمان پاسخ داده که می‌خوانید.

ترامپ بودجه‌ای 30 میلیارددلاری برای به روزرسانی زرادخانه‌های هسته‌ای خود اختصاص داده، دلیل این امر چیست؟

از دید دولت دونالد ترامپ ارتش آمریکا بنا به دلایلی فرسوده شده و به روز نشده و دولت‌های قبلی به وظیفه خود مبنی بر ارتقا بخشیدن کمی و کیفی ارتش آمریکا توجه نکردند و به همین دلیل رقبای آمریکا و به طور مشخص روسیه و چین فاصله‌ خود را با ایالات متحده کم کردند و در برخی موضوعات حتی پیشرفت‌ها و برتری‌هایی نسبت به توان نظامی آمریکا داشتند. پس براساس این دلایل، دولت کنونی آمریکا و شخص دونالد ترامپ در قالب شعار دوباره آمریکا را شکوهمند سازیم در تلاش است ارتش آمریکا را به‌روزرسانی کند و به گفته خودشان ارتش را به دوران برتری که در دهه‌های پیش بوده برگرداند. دونالد ترامپ در رقابت انتخاباتی‌اش وعده داده بود درصورتی که پیروز بشود و به کاخ سفید راه پیدا کند قدرتمندترین ارتش تاریخ را بسازد که البته در حال حاضر هم همین وضعیت را دنبال می‌کند،اما از نظر جریان ملی‌گرا در آمریکا که دونالدترامپ این جریان را نمایندگی می‌کند باید هزینه‌ بیشتری صرف ارتش شود، لذا شاهدیم که در بودجه 2018، هفتصد میلیارد دلار برای بودجه وزارت دفاع و پنتاگون اختصاص پیدا کرد و در بودجه 2019 پیش‌بینی می‌شود که 719 میلیارد دلار درخواست کاخ سفید باشد که در جریان رسیدگی به لوایح بودجه دفاعی، معمولا کنگره نیز به این مبلغ اضافه می‌کند که پیش‌بینی می‌شود این رقم به بالای 720 میلیارد دلار برسد.

هدف نهایی از این افزایش بودجه چیست؟

در چارچوب این استراتژی و نگرش تقویت بنیه استراتژیک آمریکا، این کشور تقویت سلاح‌های اتمی خود را به لحاظ کمی و کیفی برای ساخت سلاح‌های جدید مدنظر قرار داده است. ساخت موشک‌های کروز مسلح به کلاهک اتمی، بمب‌های اتمی کوچک موسوم به بمب‌های مینیاتوری و بهینه‌سازی و بهسازی تسلیحات موجود، این اطمینان خاطر را به آمریکا می‌دهد که هیچ کشوری قصد لطمه زدن به منافع این کشور را ندارد که در این صورت با توان هسته‌ای آمریکا مواجه می‌شود.

چرا ترامپ قصد دارد حضور نظامی آمریکا در مناطق مختلف خصوصا منطقه غرب آسیا را تقویت ‌کند؟

در زمان اوباما ارتش آمریکا از عراق وافغانستان خارج نشد بلکه ماموریت‌ها تغییر کرد، البته تعداد نظامی‌‌ها دراین کشور‌ها کاهش پیدا کرد اما در دولت اوباما عنوان شد که ماموریت رزمی ارتش آمریکا پایان پیدا کرده و در قالب ماموریت آموزشی، ارتش آمریکا در عراق و افغانستان باقی می‌ماند. اما در دوره ترامپ علاوه بر ماموریت آموزشی، گفته می‌شود چند هزار سرباز در عراق و همین تعداد در افغانستان به بهانه آموزش تعریف شده است. آمریکا مطرح می‌کند که به دلیل استمرار خطر گروه‌های تروریستی بویژه انتقال عوامل داعش از مناطق مختلف عراق و سوریه به افغانستان ضرورت ایجاب می‌کند که نظامیان و سربازان بیشتری به افغانستان برای مبارزه با داعش و همینطور در عراق جهت اطمینان گسیل بشود تا داعش باردیگر به عراق برنگردد، لذا این بهانه‌ای برای آمریکاست. اما باید درنظر بگیریم که استراتژی نظامی در قالب رویکردهای میلیتاریستی در دولت دونالد ترامپ تقویت شده که از مصادیق آن افزایش بودجه‌های نظامی و همینطور گسترش فعالیت‌های نظامی آمریکا در سطح جهان است که شامل منطقه افغانستان،منطقه غرب آسیا و منطقه شرق آسیا در اطراف شبه‌جزیره کره می‌شود و آمریکایی‌ها معتقد هستند که به لحاظ کمی وکیفی باید مسئولیت‌های بیشتری برعهده بگیرند و به گونه‌ای حرکت کنند که هژمونی نظامی آمریکا بر نظام بین‌الملل تنظیم بشود.

آیا راهبرد نظامی گری ترامپ،قدرت نرم آمریکا در سطح جهان را کاهش نمی‌دهد؟

مدافعان نظریه رئالییسم بین‌الملل که تاکیدش بر قدرت سخت متمرکز است و می‌گوید که کشورها از طریق ارتقای قدرت می‌توانند منافع خود را ارتقا ببخشند هم اکنون در دولت ترامپ تقویت شده و اسناد امنیتی و نظامی منتشر شده بر همین پایه استوار است. اما گروهی دیگر از نظریه‌پردازان مبتنی بر تفکرات نئولیبرالیستی معتقد هستند که در کنار قدرت سخت که مورد علاقه رئالیست‌ها هست باید بر قدرت نرم هم تاکید کرد و بر دیپلماسی عمومی و ائتلاف‌های بین‌المللی متمرکز شد که در دولت اوباما تهدیدات جدی امنیتی اینگونه پیگیری می‌شد، ملی‌گراها معتقدند تفکرات نئولیبرالیستی در نهایت منجر به ضعف توان ملی آمریکا شده و فرصتی را مهیا کرده که رقبا و دشمنان ایالت متحده مثل روسیه، چین، ایران و کره شمالی از فرصت استفاده کنند و منافع آمریکا و متحدانش را تهدید کنند، اما از طرف دیگر بازگشت به رویکرد سخت و تکیه بر قدرت سخت آمریکا در کنار رویکرد یکجانبه‌گرایانه در قالب شعار «اول آمریکا» که در عرصه‌های نظامی و امنیتی اتخاذ می‌شود باعث شده که شکاف‌هایی بین واشنگتن و متحدانش ایجاد شود که طیف وسیعی از پیمان اقلیمی پاریس تا بحث برجام، بحث آینده منطقه غرب آسیا، تا پیمان‌های تجاری wto را شامل شده است. لذا رویکرد دولت ترامپ از برخی جنبه‌ها می‌تواند نمایش قدرت و اطمینان خاطری باشد که ایالات متحده همچنان در صدر باقی بماند اما نقاط ضعف و آسیب‌پذیری نیز داشته باشد.

آیا این رفتار منجر به یک نوع رقابت تسلیحاتی در جهان نمی‌شود؟

دقیقا همینطور است، اتفاقی که رخ می‌دهد بازگشت به دوران جنگ سرد است که در این دوران، بین قدرت‌ها و کشورهای ابرقدرت رقابت ایجاد شده بود و در دوران پس از فروپاشی شوروی نظریات نئولیبرالیستی بتدریج براین دیدگاه غلبه پیدا کرد و بازیگران فراملی هم مطرح شدند. مسلما بودجه‌هایی که آمریکایی‌ها اختصاص می‌دهند از طریق چین به عنوان کشوری که توان اقتصادی و مالی بالایی دارد دنبال می‌شود و روس‌ها هم تلاش دارند که اخرین برگ برنده خود را در حفظ ابرقدرتی که جنبه نظامی دارد انجام دهند و حتما بودجه‌ها و برنامه‌هایی که آمریکا به نوسازی ارتش خود اختصاص داده از طرف روس‌ها هم پیگیری خواهد شد. به نظر می‌رسد در حال‌حاضر شدیدترین مسابقه تسلیحاتی بعد از دوران اوج جنگ سرد که در 1970 بود در حال شکل‌گیری است و قطعا می‌تواند تبعات منفی برای کشورهایی که تازه به این مسابقه پیوسته‌اند ایجاد کند و امنیت جهانی را به خطر بیندازد و جهان را در آستانه برخوردهای نظامی غیرمترقبه قرار دهد.