پادکستان!

برای آنهایی که مسن‌تر هستند، پادکست را می‌توان نوعی رادیو آماتوری اینترنتی تعریف کرد. البته با این تفاوت که در پادکست خبری از پخش زنده نیست و شنوندگان، اپیزودهای برنامه‌های مورد علاقه‌شان را دانلود و گوش می‌کنند. آنهایی هم که نمی‌دانند رادیو آماتوری چیست، پادکست را می‌توانند با نام قدیمی‌تر آن یعنی «بلاگ صوتی» بشناسند؛ همان بلاگ،‌ اما با پست‌های صوتی اپیزودی!

پادکست از کجا آمده؟

این ده به طرز تاریه‌ای دوگانه دارد و این دوگانگی به نام آن هم ارتباط می‌یابد. سیستم بلاگ صوتی، سابقه‌ طولانی دارد و به دهه‌ 80 میلادی برمی‌گردد، یعنی حتی پیش از پیدایش وب امروزی! در آن زمان برنامه‌ها و موسیقی به‌صورت دیجیتالی (با فرمت‌هایی مانند MIDI) ذخیره می‌شد، اما پخش آن عموما از طریق ایستگاه‌های رادیویی و به‌صورت آنالوگ صورت می‌گرفت. پس از آن و با گسترش وب، سایت‌های مختلفی اقدام به ذخیره‌ و توزیع این محتوای صوتی کردند.

در بازه‌ سال‌‌های 2000 تا 2003 دو اتفاق مهم در این زمینه رخ داد. اول،‌ اضافه شدن مدل پادکست به ساختار فیدهای RSS بود. با این کار، «بلاگ صوتی» عملا مثل وبلاگ‌های متنی شده بود که مخاطبان می‌توانستند با دنبال کردن RSS مربوط به یک پادکست، از اپیزودهای جدید آن باخبر شده و در صورت تمایل آنها را دانلود کنند. دوم، با ورود آیپاد اپل، ضبط و گوش دادن به پادکست‌ها فراگیری بیشتری یافت.

اما دوره‌ جدید تاریخ این پدیده، از فوریه‌ سال 2004 آغاز می‌شود، زمانی که بن همرزلی روزنامه‌نگار، اصطلاح «پادکست» (Podcast) را برای این محتوای صوتی اپیزودی پیشنهاد داد. اصطلاحی که با ترکیب iPod اپل و Broadcast (پخش کردن) ساخته شده بود و به‌سرعت نیز مورد استقبال فعالان این حوزه قرار گرفت. پس از آن، با افزوده شدن بخش پادکست به نرم‌افزار آی‌تیونز اپل، بستر فوق‌العاده‌ای برای توزیع پادکست‌ها از هر ژانر و کشوری فراهم شد.

امروزه بیش از 65 میلیون نفر تنها در آمریکا به‌صورت ماهانه پادکست گوش می‌دهند و با این‌که تعداد دقیقی از کل پادکست‌ها در دنیا وجود ندارد، حدود 180 هزار پادکست فعال تخمین زده می‌شود. در ایران نیز پادکست به آرامی جای خود را در میان علاقه‌مندان باز کرده و استارت‌آپ‌هایی هم در این زمینه ایجاد شده است.

چگونه پادکست دانلود کنیم و گوش دهیم؟

همان‌طور که در مورد موسیقی، یک منبع مشخص برای استریم یا دانلود همه‌ آهنگ‌ها وجود ندارد، برای یافتن و گوش دادن به پادکست‌ها نیز منابع متنوعی وجود دارد. تمام این منابع هم در نرم‌افزارهایشان خلاصه می‌شوند. امکان دانلود پادکست‌ها، هم از طریق وبسایت‌ها و روی کامپیوتر وجود دارد و هم روی تلفن‌های همراه. اجازه دهید به دلیل محبوبیت گوش کردن به پادکست روی گوشی، از معرفی نرم‌افزارهای پادکست برای سیستم‌های ‌‌عامل اندروید و iOS شروع کنیم.

برای اندروید، نرم‌افزارهای پادکست زیادی وجود دارد. برخی سابقه طولانی دارند و برخی تازه‌کار هستند، اما اگر بخواهیم رایگان‌ها را در نظر بگیریم، از دید نگارنده،‌ بهترینشان CastBox است. CastBox محیط زیبایی دارد و کارایی بسیار عالی آن باعث می‌شود به پادکست علاقه‌مند شوید! جست‌وجوی قوی و دسته‌بندی موضوعی پادکست‌ها از دیگر نقاط قوت این نرم‌افزار به شمار می‌آید. از CastBox که بگذریم، به Podcast Addict‌ می‌رسیم که همان‌طور که از نامش پیداست، محبوب خوره‌های پادکست است! اگر حرفه‌ای این کار هستید و می‌خواهیم نرم‌افزاری با امکانات فراوان و البته رایگان داشته باشید، حتما Podcast Addict‌ را امتحان کنید.

برای iOS و آیفون‌بازها هم گزینه‌های فراوانی برای گوش دادن به پادکست هست. اصلا اپل خودش نرم‌افزاری به نام Podcasts دارد! شاید انتظار داشته باشید با توجه به آن‌که حضور پادکست روی آی‌تیونز اپل باعث همه‌گیر شدن آن شد، این نرم‌افزار گزینه‌ اول باشد، اما باید ناامیدتان کنم! رتبه‌ نخست از دید بسیاری به Overcast می‌رسد که تمام امکانات لازم برای گوش دادن به پادکست‌ها را با محیطی کاربرپسند و رایگان در اختیار می‌گذارد. پیشنهاد پادکست‌ها و پخش سریع از قابلیت‌های جالب و مفید این نرم‌افزار است. در کنار Overcast، اپ رایگان دیگری به نام Castro را می‌توانید از اپ‌استور بگیرید که با ویژگی‌های فراوانش، پادکست‌بازان حرفه‌ای را هدف گرفته است.

اگر می‌خواهید روی کامپیوترتان پادکست گوش کنید، پیشنهاد اول آی‌تیونز اپل است که هم برای مک‌او‌اس و هم ویندوز عرضه می‌شود و هنوز جزو اصلی‌ترین منابع توزیع پادکست‌ها به شمار می‌آید.

علاوه بر آی‌تیونز، ویندوزی‌ها می‌‌توانند از نرم‌افزار Miro استفاده کنند که کمی ساده‌تر است، اما کار را راه‌ می‌اندازد. نرم‌افزار عالی Overcast هم که توضیحش را دادیم، نسخه مک‌ هم دارد که با نسخه‌ آیفونش ترکیب فوق‌العاده‌ای می‌سازد!

پادکست‌های ایرانی چطور؟

تمام منابع و نرم‌افزارهایی که معرفی کردیم، برای پادکست‌های انگلیسی و زبان‌های دیگر مناسب است، اما فارسی چطور؟ پاسخ این سوال را دو استارت‌آپ ایرانی می‌دهند: شنوتو و ناملیک. البته فضای پادکستی ایران تنها به این دو خلاصه نمی‌شود، اما این دو سرویس شاخص‌ترین ارائه‌دهندگان بستر برای دانلود و گوش دادن به پادکست‌های فارسی هستند.

برای استفاده از این سرویس‌ها، می‌توانید نرم‌افزار اندرویدی‌شان را دانلود کرده یا مطالب را از وب‌سایتشان دریافت کنید. اگر بخواهیم مقایسه‌ای کلی میان این دو داشته باشیم از نظر محتوایی، شنوتو تنوع موضوعی بیشتری را نسبت به ناملیک ارائه می‌کند،‌ اما پاشنه آشیل شنوتو محیط سایت و نرم‌افزارش است که نیاز به کار بیشتری دارد. ناملیک محیط حرفه‌ای‌تر و کاربرپسند‌تری دارد و برخلاف شنوتو، برای گوش دادن به پادکست‌ها نیازی به عضویت ندارد. ناملیک همچنین وعده «بزودی» نرم‌افزار آیفونش را هم داده است.

اما کسی شما را مجبور نکرده فقط از یکی از این دو سرویس استفاده کنید! بنابراین می‌توانید هر دوی آنها را روی گوشی‌تان داشته باشید و از پادکست‌های ایرانی لذت ببرید.

پادکست بسازیم

خیلی خوب است اگر می‌خواهید وارد حوزه‌ ایجاد پادکست شوید، زیرا این حوزه در ایران هنوز فضای بکری است که به تولید محتوای جذاب و غنی نیاز دارد، اما قبل از هر چیز حواستان باشد «محتوا پادشاه است» و باید برای ساخت یک پادکست گیرا و پرمخاطب وقت بگذارید و همه‌ توجه‌تان را به محتوایی معطوف کنید که به شنوندگان عرضه کنید. از ابتدا دنبال میکروفن و استودیو نباشید! برخی پادکست‌کاران حرفه‌ای کارشان را از ضبط و ویرایش اپیزودها روی موبایل آغاز کرده‌اند.

اما اگر بخواهیم به ابزارها بپردازیم، یک پادکست‌کار با دو چیز کارش راه می‌افتد: یک میکروفن و یک نرم‌افزار ویرایشگر صدا. برای میکروفن می‌توانید در شروع کار از موبایل یا هندزفری‌ استفاده کنید. مهم‌تر از آن، نرم‌افزار ویرایش صدای ضبط‌شده است که با وجود فراوانی، تنها دو گزینه‌ رایگان شاخص هستند. نرم‌افزار فوق‌العاده‌ Audacity بسیار قدرتمند و محبوب است و برای همه سیستم‌های ‌عامل هم عرضه می‌شود. Audacity انواع و اقسام امکانات را برای ضبط، ویرایش،‌ افزودن افکت‌ها و ... در اختیارتان قرار می‌دهد. برای آنهایی هم که مک دارند، اپل نرم‌افزار بسیار عالی GarageBand را ارائه می‌کند که از تازه‌کارها تا حرفه‌ای‌ها می‌توانند به کمک قابلیت‌های متنوع آن، اپیزودهای پادکست‌شان را ایجاد و ویرایش کنند.

محمود صادقی

ضمیمه کلیک جام‌جم