سحرگاه فردا ؛ دیدار ماه و زهره در آسمان

این نمادی است در دنیای نجوم که از آن با عنوان مقارنه (به معنی قرین و همنشین) یاد می‌شود. وقتی ماه یا سیاره‌ای درخشان در آسمان کنار هم یا کنار ستاره‌ای پرنور واقع شوند، این وضعیت به‌وجود می‌آید.

در گذشته معتقد بودند هرگاه ماه با سیاره‌ای همچون زهره یا مشتری در مقارنه باشد، آن زمان مبارک است و زمان خوش‌یمنی است.

با این حال این موضوعی نیست که در حوزه دانش نجوم قابل مطالعه و اثبات‌پذیر باشد.

از همین‌روست که در تاریخ و ادبیات بارها با نشانه‌هایی از مفاهیم مرتبط با «مقارنه» مواجه می‌شویم. چنان‌که مجیزگویان دربار ناصرالدین شاه، او را «سلطان صاحب‌قران» لقب می‌دادند؛ به معنی پادشاهی که قدومش مبارک است! یا احتمالا در زمانی متولد شده که ماه و زهره یا ماه و مشتری در مقارنه بوده‌اند.

حالا بامداد فردا چهارشنبه 31 خرداد، هنگامی که برای صرف سحری و ادای فریضه صبحگاهی بیدار می‌شوید، پیشنهاد می‌کنم دقایقی پس از اذان صبح به حیاط یا بام منزل بروید و به آسمان در جهت مشرق نگاه کنید تا هلال ماه را ببینید. کمی بالاتر از ماه ستاره درخشانی خواهید دید که در حقیقت سیاره زهره است. این سیاره، نزدیک‌ترین سیاره منظومه شمسی به زمین است و از نظر اندازه تقریبا هم‌اندازه سیاره ماست. اما به قدری گاز گلخانه‌ای دی‌اکسیدکربن در آن انباشته شده است که دما در روزهای آن به بیش از 400 درجه سانتی‌گراد می‌رسد! این سرنوشتی است که در صورت عدم تعهد افراد و کشورهایی همچون آمریکا به توافق‌نامه اقلیمی پاریس در کنترل وضع محیط‌زیست می‌تواند برای سیاره ما هم رقم بخورد و زمین روزی قابل سکونت نباشد.

زیبایی سیاره زهره و درخشش آن به‌قدری مسحورکننده است که همواره منشا الهام برای شعرای پارسی‌گوی بوده است. چنان‌که لسان‌الغیب، حافظ شیرازی در وصف این زیبایی می‌فرماید:

وانگهم در داد جامی کز فروغش بر فلک

زهره در رقص آمد و بربط‌زنان می‌گفت نوش

یا جای دیگری که حافظ زیبایی بی‌نظیر زهره را در مقابل شیوایی سخنش در شعرسرایی قرار می‌دهد و می‌سراید:

ز چنگ زهره شنیدم که صبحدم می‌گفت

غلام حافظ خوش لهجه خوش آوازم

گمان می‌کنم تماشای مقارنه ماه و زهره برای هر کسی تجربه خاص و نابی باشد؛ بخصوص در صبحدم 31 خرداد در ماه مبارک رمضان که قرار است طولانی‌ترین روز سال باشد!

کاظم کوکرم - دبیر دانش