جولان «شب پره» در‌جنگل‌های شمال

به گزارش جام‌جم، جنگل‌های شمشاد که گستره‌ای به وسعت 52 هزار هکتار از غرب تا شرق شمال کشور یعنی استان گیلان تا گلستان را دربرمی‌گیرد، چند سالی است که تب‌دار است؛ تب‌دار به واسطه شیوع یک بیماری قارچی به نام «بلایت» که از سال 91 وارد کشور شده و محدوده‌ای به وسعت 42 هزار هکتار در سراسر جنگل‌های شمشاد شمال را آلوده کرده است، اما آفتی به گفته کارشناسان خطرناک‌تر از «بلایت» با نام آفت «شب‌پره» که از خرداد سال گذشته در میان شمشادها مشاهده شد، توانست در بازه دو تا سه ماه از مشاهده، بسرعت تکثیر یافته و تمام برگ‌ها و پوست درختان بخشی از شمشادها را تغذیه کرده و موجب مرگ آنان ‌شود.

این آفت به کشورهای بومی خود خسارت زیادی وارد نمی‌کند، اما در کشورهایی نظیر ایران که تازه میزبان آن شده‌اند، خسارات بسیار زیادی به هر دو نوع شمشاد جنگلی و زینتی وارد می‌کند و از آنجا که شمشادهای شمال کشور بومی ایران بوده و در جای دیگری رویش ندارد، حفاظت از آنها ارزش و اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

سال گذشته با هجوم آفت شب پره و در حدود دو تا سه ماه تمام جنگل‌های شمشاد منطقه نمک‌آبرود و هتل هایت چالوس، وسعتی به اندازه 50 هکتار نابود شد و پس از چالوس در شمشادهای جنگل‌های تالش گیلان هم مشاهده و به آنها هم خسارت زد.

همان زمان کارشناسان هشدار دادند اگر این آفت کنترل نشود، می‌تواند براحتی تمام شمشادهای شمال کشور را آلوده و نابود کند.

حالا و با گذشت یک سال کارشناسان همچنان از جولان این آفت در جنگل‌های شمشاد اظهار نگرانی می‌کنند.

احتمال طغیان آفت

محمدرضا عزیز کمالی، معاون حفاظت اداره منابع طبیعی مازنداران ـ ساری دراین باره به جام‌جم می‌گوید: سال گذشته چهار منطقه جنگلی در حوزه شهرستان ساری شامل پارک جنگلی نور، تلوشهر، اشتروش و رزکه به آفت «شب پره» آلوده شد که به دنبال این آلودگی بیش از 87 هکتار از عرصه شمشادی این مناطق توسط آفت نابود شد.

عزیزکمالی می‌افزاید: با توجه به اقدامات کنترلی و مقابله‌ای که با آفت شب پره در این چهار منطقه طی سال گذشته تاکنون صورت گرفت، اکنون هیچ گزارشی مبنی بر طغیان آفت در این مناطق ارائه نشده است. وی یادآور می‌شود که البته امسال در منطقه‌ای دیگر در شهرستان نکا،گزارشی مبنی بر طغیان آفت به ما رسید که با بررسی کارشناسان فنی ما مشخص شد تاکنون ده هکتار از این منطقه توسط آفت نابود شده، هرچند اکنون با انجام برخی اقدامات مقابله‌ای بیولوژیکی، موفق به کنترل و جلوگیری از پیشگیری آفت در منطقه شده‌ایم.

عزیزکمالی با اشاره به تخصیص بودجه در سال گذشته برای مقابله با آفت شب پره و انجام اقدامات کنترلی، تصریح می‌کند: از آنجا که هوا روبه گرم شدن است، احتمال طغیان آفت و پیشروی آن در سایر مناطق جنگلی وجود دارد، بنابراین انتظار می‌رود که مسئولان کشوری توجه بیشتری به این مقوله کرده و اعتبارات بیشتری برای مقابله با این آفت اختصاص دهند.

تلاش‌مان زیاد اما بی‌تاثیر بود

در همین حال بهمن افراسیابی، مدیرکل حفاظت و حمایت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور درباره مبارزه با آفت شب‌پره طی سال گذشته به جام‌جم می‌گوید: چند هفته طول کشید تا این آفت را که خرداد سال گذشته برای اولین‌بار وارد کشور شده بود، شناسایی و روش‌های مبارزه با آن را در کمیته تخصصی گیاه پزشکی سازمان جنگل‌ها تعیین و به استان‌های شمالی ارسال کنیم.

وی با بیان این‌که ما برای مقابله با این حشره از دو محلول شیمیایی استفاده کردیم که فقط باعث نابودی حشره در مرحله لارو می‌شود، می‌افزاید: زندگی آفت شب‌پره درچهار مرحله تخم، لارو، شفیره و حشره کامل می‌شود که برای مبارزه کامل با تمام این مراحل احتیاج به استفاده از سموم شیمیایی قوی بود که می‌توانست به کل محیط‌زیست آسیب زیادی بزند، بنابراین چاره‌ای جز استفاده از محلول شیمیایی برای مقابله با مرحله لارو نداشتیم.

افراسیابی تصریح می‌کند: مقابله با مرحله لارو گرچه موثر بود، اما چون با سه مرحله دیگر مقابله‌ای نشد، بنابراین رشد و نمو آفت همچنان ادامه یافت و تا به امروز پایان نیافته که متاسفانه با فرارسیدن فصل گرما احتمال طغیان و تسری آن به سایر مناطق جنگلی وجود دارد.

وی صعب‌العبور بودن برخی مناطق جنگلی و در دسترس نبودن این عرصه‌ها را دلیل دیگر عدم مقابله کامل با این آفت و آن دسته از حشره‌هایی می‌داند که به این عرصه‌ها پناه برده‌اند و در عین حال یادآور می‌شود: این آفت‌ها با مهاجرت به مناطقی که تحت‌کنترل و مقابله ماست دوباره رشد و تکثیر یافته و عملا مبارزات ما را بی‌تاثیر می‌کنند، بنابراین می‌توان گفت مقابله با آنها بسیار سخت است و شاید تنها یک شرایط یا دشمن طبیعی بتواند به‌طور کامل آنها را از میان بردارد.

فاطمه مرادزاده

گروه ایران