ویتامینی از جنس آفتاب

همچنین این ویتامین نشانه‌های ناشی از راشیتیسم تغذیه‌ای یا نرمی استخوان را برطرف می‌کند مگر آن که تغییر شکل دائمی بروز کرده باشد. علاوه براین، مطالعات جدید نشان داده است پروتئینی که توسط ویتامین D در بدن فعال می‌شود، می‌تواند در ترمیم آسیب‌های سلول‌های عصبی و درمان بیماری‌ ام‌اس مؤثر باشد. مطالعات متعددی نشان داده‌اند ویتامین D ممکن است بر ترشح و حساسیت به انسولین در افراد مبتلا به دیابت نوع دو نقش داشته باشد.

کمبود ویتامین D معمولا در افرادی به وجود می‌آید که به اندازه کافی در معرض نور خورشید قرار نمی‌گیرند یا رژیم‌های بسیار محدود از مواد غذایی حاوی ویتامین D دارند. همچنین برخی افراد ویتامین D غذا را جذب نمی‌کنند یا در بدن آنان تبدیل به فرم فعال ویتامین D صورت نمی‌گیرد.

ویتامین D در پوست تحت تاثیر نور خورشید ساخته می‌شود. مقدار نور لازم برای ساخت مقادیر مناسب این ویتامین به سن شخص، رنگ پوست ومشکلات پزشکی زمینه‌ای بستگی دارد. تولید ویتامین D ازپوست با افزایش سن کاهش می‌یابد. بعلاوه افرادی که پوست تیره‌تری دارند بخصوص طی فصل زمستان به تماس بیشتری با نور خورشید نیاز دارند تا مقادیر لازم ویتامین D ساخته شود.

منبع مهم دیگر ویتامین D بعضی از غذاها مثل ماهی‌های چرب، روغن کبدماهی و به مقدار کمتر تخم مرغ است.

همان طور که بیان شد کمبود این ویتامین منجر به کاهش جذب کلسیم و مشکلات جدی می‌شود. در شیرخواران و کودکان میزان ویتامین D مورد نیاز برای پیشگیری از کمبود، روزانه 400 واحد بین‌المللی است که براساس برنامه کشوری همراه با ویتامین A به صورت قطره ویتامین A+D یا قطره مولتی ویتامین از روز پانزدهم تولد تا دو سالگی تجویز می‌شود.

انستیتوی پزشکی (IOM) میزان مصرف ویتامین D برای افراد بین یک تا 70 سال را 600 واحد در روز و برای افراد بالاتر از 70 سال 800 واحد در روز پیشنهاد داده است.

سطح پایین ویتامین D با اندازه‌گیری 25 هیدروکسی ویتامین D تشخیص داده می‌شود، اما آزمایش ویتامین D برای اتمام افراد توصیه نمی‌شود. سنجش سطح ویتامین D خون برای کسانی که مدت طولانی را در منزل سپری می‌کنند یا در مراکز پرستاری اقامت دارند یا هنگام ابتلای شخص به بیماری‌هایی که ریسک کمبودویتامین D را افزایش می‌دهد، صورت می‌گیرد. علاوه بر این، افرادی که سابقه پوکی استخوان (استئوپروز) یا شکستگی در اثر ضربات جزئی مثل افتادن دارند و همچنین اشخاصی که سابقه کاهش کلسیم و فسفرخون را دارند باید از لحاظ سطح ویتامین D خون مورد ارزیابی قرار گیرند.

درمان کمبود ویتامین D از طریق مصرف مکمل‌های حاوی این ویتامین صورت می‌گیرد که دوز آن بسته بشدت کمبود، توسط پزشک تعیین می‌شود. مصرف این ویتامین در صورت بالابودن کلسیم خون، مسمومیت بارز با ویتامین D، سندرم سوء‌جذب، زیادی ویتامین D، حساسیت غیرطبیعی به اثرات ویتامین D و کاهش عملکرد کلیه ممنوع است.

به یاد داشته باشید این ویتامین در زمره ویتامین‌های محلول در چربی قرار دارد و مصرف مقادیر زیاد آن می‌تواند موجب ایجاد مسمومیت در افراد شود.

دکتر کاوه سالارمند

داروساز