ترامپ در برزخ تصمیم گیری

اولین حکم موضوع پر سر و صدایی بود که ترامپ فرمان تعدیل شده ضد مهاجرتی را که قبلا با منع قضایی مواجه شده بود، به امضا رساند.

در فرمان جدید، دولت آمریکا عراق را از زمره هفت کشور ممنوعه برای ورود به خاک آمریکا خارج کرد اما ایران همچنان در این لیست کافی ماند. تا 10 روز اجازه داد این فرمان اجرا گردد.

در واقع طرح مدت داری است که در طی سه ماه اجرایی می شود. طرح مذکور بر خلاف سایر فرامین که یکساله است و از مدت زمان کمتری برخودار می​باشد، ضمن اینکه از لحاظ کیفی افرادی که دارای گرین کارت هستند از شمول قانون ضد مهاجرتی معاف شده اند.

از سویی دیگر وزارت خزانه داری آمریکا حکمی داد که متاثر از قانون پر سر و صدای ضد مهاجرتی ترامپ کمتر سر وصدا کرد اما در مناسبات ایران و آمریکا به لحاظ عملی کم سابقه بود.

بر مبنای این دستور اتباع آمریکایی که مبادلات بانکی با ایران دارند اجازه یافتند تا سقف 100 میلیون دلار در بانکهای ایران موجودی حساب داشته باشند.

بدین معنا کسانی که خط اعتباری یا ال سی با ایران باز می کنند یا عبارتی مناسبات تجاری با ایران شکل داده اند مشمول این بند می شوند. بطور مشخص این موضوع با قرارداد خرید هواپیما از بوئینگ مرتبط می شود.

گرچه فرمان ضد مهاجرتی ترامپ با واکنشهای داخلی همراه خواهد بود لیکن در بین کشورهای ممنوعه اتباع ایران بیش از دیگر پنچ کشور در لیست، تحت شعاع قرار می گیرند.

افزون بر این در عرصه دولتی و ورود به فرودگاه ها این حکم باعث بروز مشکلاتی شده است. مهمترین اثرات سوء آن در حوزه اجتماعی است که افراطیون آمریکا اقداماتی علیه جان و مال و ناموس ایرانی شکل می دهند که این موضوع ماهیت آمریکا را برای کسانی به همسویی با آنها دلخوش کرده بود از گذشته آشکارتر می سازد.

بیش از 95 درصد ایرانیان مقیم آمریکا هیچ مشکلی با نظام جمهوری اسلامی نداشته و برای تحصیل و اشتغال در آنجا سکونت گزیده اند و الان با ناجوان مردانه ترین حکم علیه خود مواجه شده اند.

رویکرد ضد ایرانی آمریکا نشان می دهد اتباع ایرانی باید روابط تازه ای را با سرزمین مادری خود و نیز دولت ایالات متحده شکل دهند. معتقدم دولت جمهوری اسلامی باید بر وظیفه خود در قبال اتباع ایرانی عمل کند.

در همین راستا مجلس شورای اسلامی ردیف بودجه ای را در اختیار وزارت امور خارجه،بهداشت، صنعت و علوم و سایر نهادهای مرتبط با علم و فناوری قرار داد تا ما نوعی پذیرایی برای کسانی که قربانی فرامین آمریکا می شوند داشته باشیم و لازم است این مسئله به یک راهبرد تبدیل گردد.

در عین حال در طرف دیگر ماجرا تصور می کنم آمریکایی ها مجبور گشته اند توافق برجام بعنوان یک واقعیت بپذیرند و وزارت خزانه داری آمریکا نوعی تردید زدایی با بانکها و فعالان مختلف تجاری ایجاد کرده، چون تجار بواسطه احتمال بازگشت تحریمها با دستی لرزان پای میز مذاکره با ایران می رفتند.

بطور نمونه رقمی بالغ بر 80 میلیارد دلار ال سی بین ایران و شرکتها و بانکهای مختلف از شرق آسیا و چین گرفته تا قلب اروپا و حتی در آمریکا در قراردادهای هوایی در آمریکا وجود دارد که این توافق ها عملا بخش عمده ای از آن بخاطر تحریمها غیر عملی شده بود.

در واقع طرف های خارجی در پی یک حکمی بودند که چنانچه تحریمها بازگردانده شود، جمهوری اسلامی باید حداکثر ظرف شش ماه کل اقساط دریافتی را عودت داده مضاف بر این خسارات وارده را هم به شرکتهای خارجی پرداخت کند.

با این توصیف، حکمی که وزارت خزانه داری آمریکا مبنی بر افزایش سقف موجودی تجار در بانکهای ایرانی داده چنین تردیدی از رفته و اگر ایران با جدیت مذاکرات را دنبال کند، این ظرفیت وجود دارد که 80 میلیارد ال سی بکار در ایران تبدیل کرده و در حوزه های مختلف سود مانند صنعت پتروشیمی و احداث صنایع تبدیلی در حوزه انرژی و نیز اقدامات زیر ساختی نظیر ساخت راه آهن و بنادر سرمایه گذاری کند تا گام بزرگی برای عمران و توسعه کشور برداشته شود.

اما در ارتباط با برجام معتقدم مسئولین جمهوری اسلامی باید نسبت به حکم مهاجرتی ترامپ شکایت رسمی خود را اعلام کنند چرا اقدامات متناقض وی تا نیمه اردیبهشت ادامه پیدا خواهد کرد، چون در نیمه این ماه رییس جمهور آمریکا تصمیم می گیرد که تحریمها علیه ایران باقی بماند یا خیر؟

اگر تحریمها به قوت خود باقی بماند به این معناست که آمریکایی ها

عملا تحریم را زیر پا گذاشته اند و اگر عکس این موضوع رخ یعنی آنها با اغماض نظر جامعه جهانی و البته حقانیت و قابلیت ایران را پذیرفته و مجبور به اجرای برجام خواهند شد و ایران را بعنوان یک واقعیت تحمل کنند.

بنده معتقدم تا اردیبهشت ماه سال آینده ترامپ اوضاع سیاسی را در همین فضا ارزیابی کرده و تیم سیاست خارجی وی بر اساس ایت تحلیل سعی در تصمیم گیری دارد.

روند کلی تحولات و تصیمات نشان می دهد، تیم سیاست خارجی ترامپ روز به روز بر واقعیت جمهوری اسلامی پی برده و ناگزیر به عقب نشینی های تاکتیکی شده است.

دکتر حشمت‌الله فلاحت‌پیشه

استاد دانشگاه علامه و کارشناس سیاست خارجی