ضرورت تشکیل کارگروه ملی نجات یوز ایرانی

با این شرایط، تنها عزم ملی و اقدامات اورژانسی تا برقرارشدن شرایط ایده‌آل برای حیات این جانور می‌تواند از انقراضش جلوگیری کند، لذا انتظار می‌رود تمام دست‌اندرکاران و مسئولان، تصمیم‌گیرندگان و مردم، دست در دست هم دهند و پرچمدار نجات یوزپلنگ ایرانی شوند تا شاید قبل از آن که بیش از این دیر شود، از این پیچ سرنوشت‌ساز گذر کرد.

در حالی که حدود یک ماه از تشکیل کارگروه نجات یوزپلنگ ایرانی در شهرستان شاهرود می‌گذرد و طی این مدت، شاهد اقداماتی چون نصب علائم هشدار و تابلوهای تردد یوز در محل حادثه خیز جاده شاهرود ـ سبزوار و همچنین آموزش جوامع محلی در یکی از روستاهای حاشیه زیستگاه توران توسط تشکل زیست‌محیطی جمعیت دیده‌بان طبیعت بوده‌ایم. در همین حال خبر تلف شدن یک یوز دیگر در همین شهرستان، ابعاد وسیع رسانه‌ای پیدا کرد، هرچند زمان دقیق این اتفاق چندان مشخص نیست (گرچه برخی نشانه‌ها آن را به زمستان سال قبل مربوط می‌کند)، ولی نتیجه‌ای که می‌توان از این حادثه غم‌‌انگیز گرفت، درخواست و مطالبه سرعت عمل سازمان حفاظت از محیط زیست کشور در تشکیل کارگروه ملی نجات یوز و در دست گرفتن و مدیریت شرایط ناگوار فعلی است؛ کارگروهی که ضروری است به دستور مستقیم ریاست سازمان و نه واحدهای زیرمجموعه تشکیل و پیگیری شود و تعلل در راه‌اندازی آن می‌تواند باعث تکرار ماجرای از دست دادن یوزهای سرزمینمان باشد.

به گفته کارشناسان، یوز تلف شده در خارج از منطقه تحت حفاظت توران بوده و با توجه به این که پایش یوزهای توران، نشان‌دهنده آن است که بعضا یوزهای توران در قسمت‌هایی خارج از منطقه تحت حفاظت و حاشیه آن زیست می‌کنند، یکی از مهم‌ترین فعالیت‌هایی که کارگروه ملی نجات یوز می‌تواند در دستور کار خود قرار دهد، بازتعریف مرزهای جغرافیایی منطقه تحت حفاظت توران است تا به این وسیله نقشه توران (منطقه حفاظت شده) که مربوط به 40 سال پیش است، به‌روزرسانی شده، حیات وحش این زیستگاه مهم، محافظت و مراقبت بیشتری شود.

یکی دیگر از فعالیت‌های کارگروه می‌تواند اعمال قوانین حفاظتی ویژه برای زیستگاه‌های یوز باشد (قوانینی نزدیک به قوانین پارک‌های ملی). به عنوان مثال در منطقه توران، هنوز شاهد رایزنی بعضی مسئولان برای احداث جاده از روستای کم‌جمعیت دستجرد به عباس‌آباد هستیم (روستایی که از مسیری دیگر جاده آسفالته و تردد آسان دارد) در حالی که جاده جدید می‌تواند نقش گازانبر را به کمک جاده شاهرود ـ سبزوار در نابودی یوزآسیایی ایفا کرده و دقیقا کریدور حرکتی یوزهای توران و میاندشت را با خطر جدی مواجه سازد.

لذا چنانچه حداقل زیستگاه‌های یوز بازتعریف شده و به لحاظ حفاظتی دارای قوانین ویژه‌ای شوند، می‌توان امید بیشتری به بقای یوزآسیایی و حفظ این گونه بی‌نظیر خالق هستی داشت.

امین ولیان

عضو هیات مدیره جمعیت دیده‌بان طبیعت شاهرود