بحران سوریه در نقطه عطف

تلاش مکرر تروریست‌ها و ارتش آزاد سوریه برای شکستن محاصره حلب ناکام مانده و شمارش معکوس برای عملیات ارتش سوریه برای آزادسازی حلب آغاز شده است.

حلب شهری مهم و استراتژیک به‌حساب می‌آید. نیروهای سوری با تسلط بر این شهر می‌توانند هم ارتباط گروه‌های تروریستی را با خارج از سوریه محدود کنند و هم ارتباط این گروه‌ها را در بخش‌های شمالی و جنوبی سوریه قطع کنند. از این‌رو جنگ حلب جنگ سرنوشت‌ساز به حساب می‌آید.

مهم‌تر از آن تحولات در عرصه سیاسی و تغییرات در مواضع بازیگران موثر در بحران سوریه است. تحولی که می‌تواند امکان بقا و مقاومت گروه‌های تروریستی را در مقابل نیروهای ارتش سوریه به صفر برساند. گروه‌های تروریستی اگر در بحران سوریه پیشرفت‌هایی را انجام دادند ناشی از حمایت بازیگران منطقه‌ای مانند ترکیه و عربستان و بازیگران بین‌المللی مانند اروپا و آمریکا بود. در این جبهه‌بندی حداقل دو تغییر عمده محسوس است. اروپایی‌ها بعد از ورود موج آوارگان به اروپا و بعد از حملات تروریستی در کشورهای اروپایی، در حمایت از گروه‌های تروریستی سوریه دچار تردید شده‌اند. تغییر مهم دیگر در مواضع ترکیه است. تغییری که بویژه بعد از کودتای این کشور کاملا مشهود است و نشان می‌دهد ترکیه درصدد است راه خود را از عربستان و آمریکا جدا کند.

اظهارات نخست‌وزیر ترکیه مبنی بر تلاش برای کاستن از دشمنی‌ها و اظهارات اردوغان در تقدیر از بشار اسد و انتقاد تند از آمریکا و عربستان نشانه‌های این تغییر به حساب می‌آید.

از سوی دیگر ترکیه کدورت‌های خود را با روسیه کنار گذاشته و برای گسترش همکاری با مسکو پیشگام شده است. سفر پیش‌روی اردوغان به روسیه و مذاکراتش با پوتین که از حامیان دولت سوریه است، می‌تواند موضع دو کشور در بحران سوریه را به هم نزدیک‌تر و ترکیه را از عربستان و آمریکا دورتر سازد. این تغییرات می‌تواند جبهه‌بندی‌های سیاسی در بحران سوریه و به تبع آن موازنه نیروها در عرصه‌های میدانی جنگ را دگرگون کند.

آنچه موجب طولانی شدن بحران سوریه در پنج سال گذشته شده موازنه‌ای بوده که بین دولت سوریه و دولت‌های حامی آن یعنی ایران و روسیه، از یک‌سو و گروه‌های مخالف دولت سوریه و حامیان خارجی آنها مانند آمریکا، ترکیه، عربستان و قطر از سوی دیگر برقرار شده بود. اینک با پیشروی‌های ارتش سوریه در عرصه‌های میدانی و در نبرد با گروه‌های تروریستی و با تغییراتی که در مواضع سیاسی بازیگران ایجاد شده، به نظر می‌رسد این موازنه به سود دولت سوریه و حامیان آن در حال فروپاشی است.

از این‌رو به نظر می‌رسد بحران سوریه به نقطه عطف خود رسیده است. نقطه عطفی که نشان می‌دهد بحرانی که بعد از طی مراحل تصاعد، به حادترین وضعیت خود رسیده بود که در آن مخالفان دولت سوریه به شمارش معکوس برای فروپاشی این دولت پرداخته بودند، اینک مرحله فروکش کردن را آغاز کرده است. مرحله‌ای که در آن شمارش معکوس برای شکست مخالفان دولت سوریه آغاز شده است.

دکتر حاکم قاسمی

عضو هیات علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره)