ریفلاکس یا برگشت محتویات معده به مری

اختلالات حرکتی مری، نارسایی دریچه مری به معده و فتق‌های دیافراگم سه عامل اصلی ایجاد این بیماری هستند. به طور طبیعی مواد غذایی بلعیده شده از مری وارد معده می‌شوند، اگر به هر دلیلی حرکات پیش‌برنده مری مختل شده که واسفنکتر مری انقباض لازم را نداشته یا قسمتی از معده به علت فتق دیافراگم به بالا رانده شده باشد، محتویات مری وارد معده نشده یا بعد از ورود دوباره به داخل مری برگشت پیدا می‌کنند.

علاوه بر سه علت اصلی، عوامل جانبی دیگر مثل چاقی، زورزدن زیاد خم شدن‌های مکرر، کمربندهای محکم، حاملگی، دراز کشیدن بعد از خوردن غذا و همچنین نوشیدن چای، قهوه، الکل و خوردن مواد چرب و ترش و شکلات و سیگار کشیدن در بروز این بیماری موثر هستند .

شایع‌ترین علائم این بیماری شامل سوزش سردل (ورسوزه)، برگشت اسید و صفرا به داخل دهان، سخت بلعی، سرفه‌های مزمن، تغییرصدا و آسم بزرگسالی و در نهایت دردهای شبه‌قلبی هستند.

این بیماری با جراحی و روش‌های غیرجراحی بهبود می‌یابد. گروهی از بیماران ممکن است با تغییر رفتار غذایی شامل اجتناب از خوردن قهوه، چای، الکل و مواد چرب و ترش و همچنین پرهیز از پرخوری و اقدام به کاهش وزن و اجتناب از دراز کشیدن بعد از خوردن غذا بهبود نسبی پیدا کنند. عده‌ای نیز با داروهای کاهنده و خنثی‌کننده اسید و تقویت‌کننده اسفنکتر مری جواب خوبی می‌گیرند .

متاسفانه گروهی از بیماران به علت اصرار پزشک به درمان دارویی و جراحی نکردن و همچنین نا آگاهی آنان از عواقب خطرناک طولانی شدن بیماری، ممکن است با مشکلاتی مثل سرطان مری و معده، سوختگی و تنگی مری مواجه شوند.

تنها درمان قطعی و موثر ریفلاکس در عمده بیماران بخصوص آنها که فتق‌های دیافراگمی دارند، جراحی به روش لاپاروسکوپی است که درصد بالایی از آن، با موفقیت همراه است.

این بیماران باید توجه داشته باشند عدم تمکین به عمل جراحی و درمان‌های طولانی با داروهای ضداسید ممکن است عوارض خطرناکی مثل سرطان، تنگی و سوختگی مری را به دنبال داشته باشد.

دکتر کرم‌الله طولابی

دانشیار جراحی دانشگاه علوم پزشکی تهران