گوینده بدون مطالعه بازنده است

یک گوینده رادیو برای اجرای موفق، چقدر لازم است مردم جامعه و سلایق‌شان را بشناسد؟

مسلما باید گوینده شناخت خوبی نسبت به مخاطبان، دیدگاه‌ها و سلایق‌‌شان داشته باشد. در این صورت است که می‌تواند محتوای برنامه را به درستی انتقال بدهد. واقعیت این است که گوینده برای انتقال پیام به مخاطب باید چند کار انجام بدهد. در مرحله اول باید اجرایش طوری باشد که برای مدت زمانی مخاطب را پای رادیو نگه دارد و به او این حس را القا کند که به یادگیری این معلومات نیاز دارد. در مرحله دوم مخاطب باید احساس کند که شما به عنوان گوینده رادیو صلاحیت و توانایی آموختن به او را دارید. در واقع شنونده در او باید احساسی به وجود بیاورد که آن چیزی که از شما می‌شنود، درست است و سند دارد.

این اتفاق در برنامه کاوشگر افتاده است؟

مسلما این اتفاق برای برنامه‌های علمی همچون کاوشگر که تخصصی هستند، باید بیفتد. از سوی دیگر باید از مشارکت مخاطب استفاده کنیم، طوری که او برنامه را از آن خود بداند و خودش را در آن سهیم کند. بنابراین گوینده باید مردم را خیلی خوب بشناسد تا بتواند همه این کارها را انجام بدهد. علاوه بر آن گوینده نباید طوری رفتار کند که مخاطب احساس کند با حس برتری با او صحبت می‌شود. یا این که فکر کند گوینده خودش را دانای کل می‌پندارد. البته درگذشته گاهی گویندگان رادیو چه در ایران و چه در دنیا هر روز که به استودیو می‌آمدند عکسی از مخاطب را می‌کشیدند و روی یک کاغذ و مقابل میکروفن می‌گذاشتند و انگار که با او حرف بزنند، سعی می‌کردند با درک درست از مخاطب و روحیاتش برنامه را اجرا کنند. بنابراین شناخت مخاطب اهمیت زیادی دارد، زیرا در غیر این صورت برنامه خوب در نخواهد آمد. از سوی دیگر اعتقاد دارم برنامه کاوشگر یک کار گروهی است و موفقیتش هم مدیون همین اتفاق است.

به عنوان یک گوینده فکر می‌کنید تا چه میزان به این هدف رسیده‌اید؟

من همیشه تلاش خودم را کرده‌ام، اما قضاوت به عهده شنوندگان است. در مجموع این قاعده را می‌دانم که از مردم دور شوم، مسلما زنگ خطر برایم به صدا درمی‌آید و مخاطبانم را از دست خواهم داد. گوینده باید اطلاعات گسترده‌ای از وضعیت مردم، صنف دانشجویان، بازاری‌ها و... داشته باشد تا بتواند اجرای خوب و مردم‌پسندی داشته باشد. اگر گوینده اطلاعات مناسب را نداشته باشد، بدون تردید خواهد باخت و اتفاقی که باید در برنامه بیفتد و مربوط به انتقال پیام است، هرگز نخواهد افتاد.

ادبیات گویندگان رادیو جوان با دیگر شبکه‌ها تفاوت دارد و برخی منتقدان معتقدند این نوع اجرا اشتباه است و بهتر است ادبیات گویندگان کلاسیک باشد. شما چقدر موافق این مساله هستید؟

جامعه منتقدان ما نه در رادیو، بلکه در سینما، تلویزیون و ادبیات هم در دوران کلاسیک ماندند. در واقع این دوستان فقط کسانی را قبول دارند که دیدگاه کلاسیک داشته باشند، ولی هر رسانه‌ای براساس جمعیت مخاطب باید زبان مناسب را انتخاب کند؛ نباید انتظار داشته باشید زبان رادیو فرهنگ با زبان رادیو جوان و رادیو ورزش یکی باشد. این صحبت منتقدان که معتقدند زبان برخی گویندگان وارد لمپنیزم شده، جای بحث بسیاری دارد.

به گمانم لحن امروزی گویندگان رادیو جوان از لحن معیار فاصله گرفته و این فاصله به تفاوت منجر شده که به نظرم درست است، چراکه این شبکه باید زبان خودش را متناسب با مخاطبانش داشته باشد. باید حرف‌های گوینده طوری باشد که محتوا برای مخاطب شنیدنی باشد. از سوی دیگر گوینده باید تلاش کند کارش را ارتقا بدهد نه این که درجا بزند، زیرا سکون باعث می‌شود بعد از مدتی مخاطب را از دست بدهیم.

با توجه به این که شما علاوه بر اجرای برنامه‌های علمی، گویندگی ویژه‌برنامه‌های مناسبتی ازجمله سال تحویل را هم به‌عهده داشتید، بیشتر علاقه‌مند هستید چه برنامه‌هایی را اجرا کنید؟

گرچه من ویژه‌برنامه سال تحویل نوروز 94 را هم اجرا کردم، اما خودم را بیشتر گوینده برنامه‌های علمی و اقتصادی می‌دانم و تلاش می‌کنم کمتر برنامه‌هایی با موضوعات دیگر بپذیرم، مگر این که به صلاح شبکه و سازمان باشد که قطعا صلاح من هم خواهد بود. بنابراین دوست دارم به گونه‌ای به مباحث علمی بپردازم که موضوع را برای شنوندگان شیرین کنم. به عنوان نمونه ممکن است موضوع سیاه چاله‌ها خیلی برای مخاطب جذاب نباشد، اما وقتی ما این موضوع را با زندگی امروز ادغام می‌کنیم، حتما برای شنوندگان جذاب خواهد شد.

شنیده‌ایم قبل از این که گوینده رادیو شوید مهندس بوده‌اید، چطور رشته فنی را رها کردید و وارد کار رسانه شدید؟

8 سال پیش در اثر یک اتفاق راهی رادیو شدم. راستش در یکی از جشنواره‌های بین‌المللی رتبه‌ای کسب کرده بودم و رادیو جوان از من به عنوان مهمان یکی از برنامه‌های علمی دعوت کرد تا درباره اثرم توضیح بدهم. همان زمان دوستان به من پیشنهاد کردند در رادیو بمانم و به عنوان کارشناس با برنامه‌های علمی همکاری کنم. خوشبختانه بعد از مدتی به این کار علاقه‌مند شدم و باعث شد پروژه‌های کلان نفتی را رها کنم و گویندگی حرفه اصلی و مهندسی کار فرعی‌ام باشد.

در حال حاضر از این اتفاق راضی هستید؟

بله، خیلی راضی هستم. رادیو خانه من است. هیچ جایی را به آن ترجیح نمی‌دهم. نمی‌توانم جایی بهتر از رادیو را برای کار کردن تصور کنم.آنتن اف‌ام کارت ملی ماست.

سوگند آرامی