ماراتن داغ «اَپ‌ها»

برخی به آن به چشم منبع درآمد و شغلی کوتاه‌مدت نگاه می‌کنند و برای برخی دیگر سرمایه‌گذاری روی ساخت اپلیکیشن و رسیدن به سودی هنگفت، هدفی است که رسیدن به آن به آرزو تبدیل شده است. این روزها با اپلیکیشن‌های ایرانی زیادی مواجه می‌شویم که هر کدام کارکردهای متفاوتی دارند و به کاری می‌آیند. یکی شاخص آلایندگی هوا ـ که این روزها خیلی کاربرد دارد ـ را نشان می‌دهد و دیگری می‌خواهد زمان‌های مرده را برایمان زنده کند (اپلیکیشن ناملیک)، آن یکی کمک می‌کند قبل از بیرون رفتن از خانه و شاید سرگردان شدن در کوچه و خیابان بتوانیم جاذبه‌های گردشگری، رستوران‌ها و فروشگاه‌های شهرمان را پیدا کنیم (اپلیکیشن همگردی)، با مراجعه به دیگری، از اخبار روزنامه‌ها با خبر می‌شویم (اپلیکیشن جار) و دیگری امکان خرید و فروش از شیر مرغ تا جان آدمیزاد را برایمان فراهم کرده است (اپلیکیشن دیوار). اینها تنها نمونه‌هایی کوچک از اپلیکیشن‌هایی است که کارهای روزانه را آسان می‌کند. البته در کنار اینها باید از اپلیکیشن‌های شرکت‌های مختلف نام برد که هر کدام از آنها به‌عنوان ابزاری کاربردی و آگاهی‌دهنده به کمک شرکت‌های مختلف آمده و امکان ارتباط با مشتری را آسان کرده‌اند.

به اندازه جیبت خرج کن

جدا از اپلیکیشن‌هایی که خدمات خود را به صورت رایگان در اختیار کاربران قرار می‌دهند که تعدادشان در ایران کم نیست، اپلیکیشن‌هایی وجود دارد که سازندگان به چشم منبع درآمد به آنها نگاه می‌کنند، مثل اپلیکیشن‌های بازی که پیچیده‌ترین نوع اپ‌ها هستند و تعدادشان روز به روز بیشتر می‌شود. معمولا بازی‌ها طرفداران زیادی دارند و شاید حتی بیش از بعضی اپلیکیشن‌های دیگر مورد توجه قرار بگیرند. به همین دلیل هم معمولا تولیدکنندگان این نوع از اپ‌ها، جزو موفق‌ترین توسعه‌دهندگان اپلیکیشن هستند. با توجه به این‌که چه امکانات و قابلیت‌هایی در اپلیکیشن قرار داده می‌شود، هزینه ساخت آنها فرق دارد.

ابراهیم مسجدی، ایده‌پرداز و مدیر اپ بازی «موتوری» می‌گوید: «با توجه به نوع کارکردها و امکاناتی که در اپ خود می‌خواهید قرار دهید و تعداد نفراتی که به کار مشغول هستند، هزینه‌های ایجاد اپ هم متفاوت است. ما از سال 89 وارد این کار شدیم و برای نسخه اولیه بازی 40 میلیون هزینه کردیم که شامل برنامه‌نویس، صدا و طراح هنری بود و برای به‌روز‌رسانی آن نیز همین مبلغ خرج شد.»

او معتقد است نمی‌توان به بازگشت سرمایه مطمئن بود؛ زیرا رقبا زیاد هستند و ریسک کار بالاست. البته برای بازگشت سرمایه، کیفیت کار بسیار مهم است، چون اگر کار شما کیفیت نداشته باشد رقبا از میدان به درتان می‌کنند. مسجدی می‌گوید: «هرچند پیدا کردن اسپانسر در موفقیت کار نقش زیادی دارد، اما سازندگان بازی نباید به دنبال حامی مالی باشند و بهتر است به اندازه جیبشان خرج کنند، زیرا پیدا کردن حامی مالی دردسرها و سختی‌هایی نیز دارد. باید به اندازه‌ای خرج کنیم که اگر شکست خوردیم روی آینده‌مان تاثیر نگذارد.»

سعید کاملی، مدیرعامل شرکت بازی‌سازی هگزی پیکسل نیز که تا به حال همراه گروه‌شان دو بازی به نام‌های «توپ‌های تنبل» و «فارم تیف» را در کافه بازار منتشر کرده‌اند، درباره فرآیند ساخت بازی‌ها و هزینه‌ای که کرده‌اند، می‌گوید: «برخی از بازی‌ها ممکن است یک هفته‌ای ساخته شوند، اما ما دو تا بازی ساختیم که بازی اولمان به دلیل کم‌تجربگی یک سال و نیم زمان برد و هزینه‌هایمان هم بیشتر بود، اما بازی دوم (فارم تیف) را شش ماهه ساختیم و برای ساخت آن حدود 100 میلیون تومان هزینه کردیم که شامل هزینه ساخت، سرور و حقوق کارمندان بود. در کل با توجه به کیفیت کار افراد تیم و امکاناتی که می‌خواهید در اپ مورد نظر قرار دهید، هزینه‌ها متفاوت است.»

رضا رضایی، مدیر اپلیکیشن ناملیک که امکان شنیدن مطالب جذاب رسانه‌های نوشتاری را فراهم کرده، می‌گوید: «ابتدا تنها سایت داشتیم سپس به این فکر افتادیم که اپلیکیشنی برای آسان شدن ارتباط با مخاطبان بسازیم. از آنجا که حامی مالی نداشتیم و ابتدا استارت‌آپ بودیم، با سختی زیادی کارمان را شروع کردیم در حالی که فقط 40 میلیون تومان بودجه داشتیم که از طریق شتاب‌دهنده تامین می‌شد.» شتاب‌دهنده، پول اولیه‌ای را با توجه به جذابیت ایده در اختیارتان قرار می‌دهد و در ازای آن سودی را برمی‌دارد.

اندرویدی‌های پیشتاز

براساس آمارها 10 درصد کل ترافیک بازار ایران در کافه بازار استفاده می‌شود. همچنین برخلاف خارج از ایران بیشتر اپلیکیشن‌ها روی گوگل‌پلی و کافه بازار (یعنی برای سیستم اندروید) قرار دارند و سهم اپ‌ها در اپ‌استور اپل بسیار ناچیز است؛ اتفاقی که بسیاری دلیل آن را پیچیدگی‌های مربوط به پرداخت هزینه‌ها و از سوی دیگر سهم زیاد گوشی‌های اندروید در مقایسه با آیفون می‌دانند.

رضا رضایی می‌گوید: «در ایران سهم بازار گوشی‌های اندروید بیشتر است و در نتیجه برنامه نوشتن برای اندروید بیشتر. دلیل دیگر تحریم‌هاست، چون اگر بخواهی برای آی‌او‌اس اپلیکیشن بسازی، همان ابتدا باید حدود صد دلار هزینه کنی، این در حالی است که انجام تراکنش در ایران سخت است و تبادلات مالی وقت و هزینه زیادی دربردارد. برای پرداخت‌ها باید credit card داشته باشید که در ایران معضل است. در حالی که اپلیکیشن خود را در سرویس‌هایی مثل کافه بازار به‌راحتی می‌توان منتشر و به‌آسانی درآمد کسب کرد.»

اما سعید کمیلی، نظر دیگری دارد و به بازار ایران به چشم یک محک و سنگ بنا نگاه می‌کند و بازار اپلیکیشن‌های خارج از کشور را داغ‌تر از آنی می‌داند که فعلا بشود با آن رقابت کرد. او می‌گوید: «کیفیت اپلیکیشن در بازار خارج بیشتر است و برای قرار گرفتن در اپ استور باید کیفیت ایده بالا باشد. از طرف دیگر تعداد کاربران و تنوع در اپ‌استور و به‌طور کلی خارج از ایران بالاست، بنابراین ما به دنبال این هستیم که ابتدا در بازار ایران بازخورد بگیریم و کیفیت کارمان را بالا ببریم سپس دنبال ورود به بازار جهانی باشیم.»

مسجدی هم دلیل حضور بیشتر اپلیکیشن‌ها در گوگل‌پلی و کافه بازار را سخت بودن رقابت در بازار خارج از کشور می‌داند و وجود ناشر برای دیده شدن محصول در اپ‌استور را امری ضروری معرفی ‌می‌کند.

فعالیت دائمی یا موقت؟

هرچند بسیاری به ساخت اپلیکیشن به‌عنوان منبع درآمد نگاه می‌کنند، اما برای بسیاری دیگر ساخت اپلیکیشن فعالیت و شغلی موقت است؛ زیرا معتقدند سختی‌هایی دارد و برای بازگشت سرمایه باید مدت‌ها صبر کرد. بنابراین بیشتر آنهایی که صبر چندانی ندارند و طاقتشان زود طاق می‌شود، هنوز عمر فعالیت‌شان در حوزه ساخت اپلیکیشن به چند ماه نرسیده، آن را رها می‌کنند و سراغ فعالیت جدیدی می‌روند. بسیاری از سازندگان اپلیکیشن، بازار اپلیکیشن در خارج از کشور و رونق آن را با داخل مقایسه می‌کنند و مشکل پرداخت هزینه‌ها را دلیل افت این بازار می‌دانند، هرچند معتقدند هنوز هم تنور ساخت اپلیکیشن داغ است.

رضا رضایی معتقد است در بازار ایران اگر کسی بخواهد برای اپلیکیشنی پول بدهد، باید هر بار برای خرید شارژ کلی وقت بگذارد. بیشتر مردم هم خیلی سخت حاضرند پول هزینه کنند، درنتیجه اپی را دانلود می‌کنند که امکانات کمتری دارد، ولی مشابه اپ پولی است و می‌تواند کارها را راه بیندازد. در صورتی که اپ‌های محبوب بسیاری هم بوده‌اند که هنوز به فعالیت ادامه می‌دهند و درآمدزا هستند. او توضیح می‌دهد: «در مورد بازی هم هر بازی دوره اوج دارد و بعد تب و تاب آن می‌خوابد و دیگر برای کسی جالب نیست. از طرفی سازندگان هم پولشان را درآورده‌اند و سراغ پروژه‌های جدید می‌روند، ولی اگر درآمد داشته باشد کسی رهایش نمی‌کند. رها کردن اپلیکیشن برای آنهایی است که هزینه کرده‌اند، ولی بعد از مدتی می‌فهمند نمی‌توانند خرجشان را دربیاورند یا آن طور که باید کارشان نگرفته و موفق نبوده‌اند.»

سعید کمیلی نیز نظر مشابهی دارد: «هر اپلیکیشن به‌خصوص اپلیکیشن‌های بازی عمر مشخصی دارند. برای برخی، جو مناسب برای چند روز طول می‌کشد و بعد سریع تب و تابش می‌خوابد و برای برخی دیگر مثل بازی «کلش آو کلنز» ماه‌ها به طول می‌انجامد. از طرفی سبک برخی بازی‌ها آن طور نیست که بشود زیاد بازی‌شان کرد، بنابراین مردم بعد از مدتی رهایش می‌کنند و سراغ بازی جدیدی می‌روند ولی آن طور نیست که بگوییم دیگر رونق ندارد و کسی پیگیرش نمی‌شود.»

بعضی‌ها می‌گویند اپ‌ها آن‌قدر عمر ندارند و با آمدن فناوری‌های جدید به بازار و عوض شدن شیوه درآمدزایی در چند سال آینده، اپ‌ها به دست فراموشی سپرده می‌شوند؛ اما چیزی که این روزها شاهدش هستیم خیل عظیم آدم‌هایی است که به امید کسب درآمد هر کدام اپی دارند و بعید نیست روزی برسد که هر کدام از اعضای خانواده اپ مخصوص خود را داشته باشد؛ هرچند این روزها هم چنین است.

راحله رسولی

ضمیمه کلیک