دانش اسلامی در دانشنامه آنلاین

اولین بار دانشنامه ویکی‌پدیا حدود دو دهه پیش فعالیت خود را شروع کرد و رفته‌رفته آن‌قدر بزرگ و کامل شد که جای تمام دانشنامه‌های مکتوب پیش از خود را گرفت.

حالا دانشنامه ویکی‌فقه با الگوبرداری از ویکی‌پدیا، دانشنامه تخصصی جامعی را در دسترس قرار داده تا نیاز علاقه‌مندان و پژوهشگران این حوزه را تامین کند.

ویکی‌فقه به دو زبان فارسی و عربی فعالیت می‌کند و تمام سرفصل‌های مرتبط با حوزه‌های اسلامی و فقه را در برمی‌گیرد.

ویکی‌فقه یک دانشنامه با منابع آزاد (open source) است که طلبه‌ها و پژوهشگران دینی می‌توانند آن را تکمیل و ویرایش کنند.

منبعی برای مقاله‌های اسلامی

وبسایت ویکی‌فقه، منبعی کامل برای پیدا کردن مقالات علمی ـ اسلامی است. در این دانشنامه می‌توانید مطالب و مقاله‌هایی را که توسط طلاب قم، نجف، مشهد، دیگر شهرستان‌ها و کشورها تهیه شده در دسته‌بندی دقیق و کاربردی‌ دریافت کنید.

مهندس جوادی، مدیرعامل شرکت طراح سایت در گفت‌و‌گو با کلیک می‌گوید: «در ویکی‌فقه تلاش شده مبانی فقه و اصول را که توسط محققان حوزوی نوشته می‌شود، روی اینترنت منعکس کرده و ابزاری برای تولید دانشنامه در اختیار طلاب قرار دهیم.

یکی از اهداف اصلی ویکی‌فقه ایجاد فضایی تعاملی برای ارتباط نزدیک‌تر محقق با استاد، تحقیق و کتب است.

وقتی یک مقاله روی ویکی‌فقه قرار می‌گیرد محقق می‌تواند مقاله‌ها، کلید‌واژه‌ها و کتب منبع را از طریق وبسایت به آن متصل کند تا کار دیگر کاربران برای استفاده از دانشنامه‌ راحت‌تر باشد.»

این پایگاه اسلامی ـ علمی به یک کتابخانه مجازی نیز مجهز است که 1530 جلد کتاب شامل 636 عنوان در بخش‌های فقه، اصول، حدیث، تفسیر، ترجمه‌ها، ائمه‌اطهار و موضوعات متفرقه در آن جای داده شده است.

به طور تفکیک شده می‌توان گفت 179 عنوان کتاب در بخش فقه،44 عنوان کتاب اصول، 23 عنوان کتاب حدیث، 26 عنوان کتاب تفسیر، 34 عنوان کتاب ترجمه، 68 عنوان کتاب در بخش ائمه اطهار و 262 عنوان کتاب نیز در بخش موضوعات متفرقه در اختیار مخاطبان قرار گرفته است.

جست‌وجوی لفظی، نمایش عنوان همراه خلاصه متن کتاب پس از جست‌وجو، جست‌وجوی پیشرفته و تعیین محدوده جست‌وجو توسط کاربر از ویژگی‌ها و قابلیت‌های این کتابخانه مجازی است که طلاب می‌توانند از آن استفاده کنند.

رابطی بین تحقیق، محقق و استاد

تاکنون 14 هزار و 464 مقاله در ویکی فقه قرار داده شده که نشان‌دهنده پویایی دانشنامه ویکی‌فقه در درج مقالات مختلف فقهی است.

وجود چنین فضایی باعث برقراری ارتباط بین حوزه‌ها، استادان و طلاب می‌شود و نتیجه این ارتباط چند سویه، چیزی جز هم‌افزایی علمی نخواهد بود.

به گفته حجت‌الاسلام محمدرضا بهروز، مدیر محتوایی وبسایت ویکی‌فقه بسیاری از طلبه‌ها، مقاله‌هایی را در مورد درس استادان خود می‌نویسند که بنا به شرایط ممکن است هیچ‌گاه منتشر نشود.

در میان همین مقالات هرگز منتشر نشده ممکن است گاهی این محققان نظریه‌های جدیدی مطرح کنند که به دست فراموشی سپرده شود یا در اختیار عده‌ای قرار گیرد.

اگر همین نظریه‌ها در جایی برای همه مانند ویکی‌فقه قرار بگیرد، دسترسی دیگر طلبه‌ها به مقاله امکان‌پذیر می‌شود، نظریه‌ها آنلاین شده و در منبعی ارزشمند ماندگار می‌شود تا در کمترین زمان ممکن در اختیار کاربران گذاشته شود.

این مسائل باعث می‌شود اشتباه‌ها و مشکلات احتمالی نظریه‌ها هم در زمانی بسیار کوتاه دیده و برطرف شود.

در کنار تمام اینها بخشی در وبسایت ویکی‌فقه با عنوان مقالات برگزیده قرار دارد که در انتهای هر ماه مقالات برتر در آن قرار می‌گیرد.

این بخش نه تنها کمکی است به کاربران برای پیدا کردن مقالات برگزیده، حتی می‌تواند تشویقی باشد برای محققانی که نوشته‌های خود را به این سطح از کیفیت برسانند.

ثبت مقاله در موضوعاتی علاوه بر فقه مانند اصول و کلام زیر نظر استادان و همچنین تدوین آیین‌نامه اصول نوشتاری و محتوایی، آموزش کاربران از طریق برگزاری جلسات آموزشی برای چگونگی ثبت مقاله در ویکی فقه و همان‌طور که پیش‌بینی می‌شود

کنترل محتوا توسط مدیریت محتوایی از کارهایی است که برای بالا رفتن سطح کیفی این دانشنامه انجام می‌شود.

مفاهیم دینی برای عموم

به گفته متولیان این سایت‌ اسلامی، کاربران ویکی‌فقه را می‌توان در دو گروه تقسیم‌بندی کرد؛ یکی طلابی که به هدفی مشخص و حوزوی سراغ ویکی‌فقه می‌آیند و گروه دیگر کاربران عادی که می‌توانند دغدغه‌های دینی‌شان را در فضایی راحت‌ و قابل فهم‌تر دریافت کنند.

آن طور که حجت الاسلام بهروز بیان می‌کند، ویکی‌فقه به دنبال تسهیل در فهم مطالب و تبیین استدلال‌هاست که باعث می‌شود افراد بیشتری به این علوم دسترسی مفید داشته باشند.

ویکی‌فقه به دنبال بیان مفاهیم دینی، فقهی، عقیدتی و تاریخی است تا عموم مردم بتوانند از منبع منسجمی که کلمه‌های کلیدی را به هم پیوند داده بهره‌مند شوند.

در چنین فضایی مردم می‌توانند مسائل فقهی و دینی خود را با استفاده از ویکی‌فقه پاسخ دهند و به منابع دیگری که چندان معتبر نیستند و گاه ممکن است مغرضانه پاسخ بدهند، متوسل نشوند.

این وبسایت سعی کرده امکان دسترسی سریع‌تر و بهتر مخاطب را به مباحث علوم اسلامی و منابع معتبر فراهم کند و با این که ویکی‌فقه عنوان فقه را با خود به همراه دارد، اما این فقه به معنای عام است و شامل تمام علوم اسلامی می‌شود.

آرش جهانگیری

ضمیمه کلیک