شمایل یک ضدقهرمان تنها

آلن دلون بی‌تردید یکی از مطرح‌ترین ستاره‌های بازیگری عالم سینماست که جمعی از ماندگارترین نقش‌های تاریخ سینما توسط او ایفا شده است.

ستاره 80 ساله

چند روز قبل آلن دلون 80 ساله شد و این شاید خبری دلگیرکننده برای جمع بزرگی از علاقه‌مندان به سینما باشد که سال‌های خاطره‌انگیزی را با این ستاره بزرگ و خوش‌قیافه عالم سینما دارند.

بله این واقعیت دارد که گنگستر تنهای دهه‌های گذشته امروز پا به چهارمین دهه زندگی‌اش گذاشته است.

شاید همین موضوع بهترین بهانه برای پخش و تماشای مجدد سریال فرانک ریوا با بازی آلن دلون باشد.

فرانک ریوا

سریال فرانک ریوا سال 2003 از شبکه 2 کشور فرانسه پخش شد. در این سریال آلن دلون در نقش یک پلیس مخفی باتجربه که بعد از 25 سال دوباره به پاریس بازگشته است را بازی می‌کند.

ریوا که در گذشته ماموری نفوذی در میان مافیا و گنگسترها بوده بعد از احراز هویتش می‌گریزد و حالا بعد از سال‌ها به عنوان رئیس پلیس منطقه بازمی‌گردد.

این سریال یکی از آخرین نقش‌آفرینی‌های این ستاره بزرگ بازیگری سینما نیز به شمار می‌آید.

ستاره‌ای بزرگ

آلن دلون یکی از ستاره‌های بزرگ عالم بازیگری سینماست. او از معدود بازیگرانی است که افتخار همکاری با تعدادی از بزرگ‌ترین کارگردانان تاریخ سینمای جهان را داشته است.

لوکینو ویسکونتی، ژان لوک گودار، ژان پیر ملویل، میکل‌آنجلو آنتونیونی و لویی مال تنها بخشی از هنرمندان بزرگی هستند که آلن دلون مقابل دوربین آنها نقش‌آفرینی کرده است.

اما جالب است که داستان زندگی و موفقیت آلن دلون شباهت زیادی به داستان موفقیت بسیاری از ستاره‌های تاریخ سینما دارد.

نقل است که سال 1957 او به عنوان یک علاقه‌مند به بازیگری با لباس‌های کرایه‌ای به جشنواره کن می‌رود و البته در هیبت یک بازیگر از آنجا خارج می‌شود.

بعدها این خبر منتشر شد که در همان شب به واسطه چهره آلن دلون بسیاری از کارگردانان سرشناس به او پیشنهاد بازی داده‌اند و از آن به بعد بود که او خیلی زود به ستاره بازیگری سینما برای حداقل دو دهه مداوم تبدیل شد.

شمایل یک قهرمان

این‌که می‌گویند موفقیت با شانس رابطه مستقیم دارد، شاید در رابطه با آلن دلون صدق کند. این‌که صاحب چنین تیپ و قیافه‌ای باشید و در دهه 60 و اوج ساخت فیلم‌های گنگستری و نوآر زندگی کنید نیز همان اتفاقی است که می‌توان به شانس تعبیرش کرد.

او از آن به بعد به قهرمان اصلی فیلم‌های گنگستری و نوآری تبدیل شد که اروپا و آمریکا را به سرعت و با شتابی عجیب در بر می‌گرفت.

او خیلی زود به شمایل ضدقهرمان خونسرد و تنها تبدیل شد. قهرمانی که بهترین مدل و الگو برای نمایش فلسفه اصالت وجودی و پوچی و اگزیستانسیالیست سینمایی همان دوران به حساب می‌آمد.

در آن دوران با اوجگیری موج نوی سینمای فرانسه و تولد سینماگران کایه دو سینمایی داستان‌های مدرن و نمایش زندگی ضدقهرمان‌ها به موضوع اصلی سینمای فرانسه و جهان بدل شدند و بی‌تردید آلن دلون شمایل و قهرمان اصلی این‌گونه داستان‌ها بود.

بازگشت ضدقهرمان

آلن دلون سال 1998 در فیلم «نیمه شانس» در کنار «ژان پل بلوموندو» بازی کرد و پس از آن از بازیگری سینما برای همیشه کنار رفت.

او بعد از این اتفاق جمله جالبی گفت که به نظر حقیقت زندگی پربار حرفه‌ای او را به خوبی عیان می‌کرد: «من در اکثر فیلم‌هایی که بازی کرده‌ام یا دزد بوده‌ام یا پلیس، اما جالب این است که فرقی نمی‌کرده است که چه کاره بوده‌ام، در همه فیلم‌ها تنها بوده‌ام.

نمی‌دانم، اما فکر می‌کنم کارگردان‌ها و حتی تماشاگران همیشه دوست دارند مرا تنها ببینند».

او قهرمان تنهای چند نسل از عشاق واقعی سینماست و امروز دیدن چهره او در سریال فرانک ریوا به نوعی مرور خاطرات یکی از بزرگ‌ترین ستاره‌های تاریخ سینماست.

او در فرانک ریوا هم یک پلیس است و البته مثل همیشه تنهاست. او نقشی را بازی می‌کند که انگار در امتداد تمامی نقش‌های ماندگاری است که پیش از این بازی کرده است.

قهرمانی تنها در جامعه گنگسترها و پلیس‌ها که در نهایت باید به تنهایی دست به عمل بزند.

فرانک ریوا به نوعی بازنمایی همان جف کاستلوی جوان است که انگار سال‌ها و دهه‌ها خودش را از انظار پنهان کرده است و حالا در میانسالی بازگشته است.

او آرام و شاید عاری از احساسات به نظر برسد، اما در هر کجا که باشد، چه پلیس و چه تبهکار کارش را به خوبی و به نحو احسن و البته در آرامش انجام می‌دهد و مثل همیشه نه‌تنها معدود تکه‌های احساسی‌اش را از دست می‌دهد که جانش در خطر است

و چرا که همواره قهرمان‌هایی مثل او به دلیل پایبندی‌شان به اصولی خاص ممکن است در یک دام بزرگ بیفتند و عاقبت نیز از پا درآیند.

چرا ستاره‌ها به تلویزیون می‌آیند

بعد از خداحافظی آلن دلون از عرصه سینما و چند سال بعد او در هیبت یک پلیس حرفه‌ای با سریال فرانک ریوا به تلویزیون می‌آید.

سازندگان این سریال به‌شدت انتظار داشتند تا فرانک ریوا با استقبال مخاطبان مواجه شود و از این‌رو برنامه‌ریزی وسیعی را برای تولید پروژه‌ای طولانی انجام دادند.

لااقل در کشور فرانسه استقبال خوبی از این سریال شد، اما باعث نشد تا ساخت آن از شش قسمت فراتر رود.

درباره این‌که سریال‌های تلویزیونی در سال‌های اخیر به استفاده از ستاره‌های قدیمی سینمارو آورده‌اند خود می‌تواند موضوع جالبی باشد.

احتمالا سازندگان این آثار روی محبوبیت این ستاره‌ها در جذب مخاطب حساب کرده‌اند هرچند به نظر می‌رسد سریالی چون فرانک ریوا در اصل برای کاراکتر قهرمان خاطره‌انگیز آلن دلون نوشته و ساخته شده است.

اما این‌که سطح استقبال مخاطبان به حدی نبود که تولید این پروژه به چندین و چند قسمت برسد شاید به این دلیل است که در عصر بمباران تصویری و رسانه‌ای نسل‌های جدیدتر شناختی از قهرمان‌های گذشته ندارند و آن طیفی به عشق آلن دلون پای این سریال می‌نشیند که حداقل چند فیلم خاطره‌انگیز را از او دیده باشد.

خود دلون درباره حضورش در این سریال می‌گوید: «شاید این کاراکتر در ادامه نقش‌هایی باشد که در سینما بازی کرده‌ام، اما به نظرم کاراکتر فرانک ریوا در جایی مثل تلویزیون بهتر جواب می‌دهد.

شما نمی‌توانید یک پلیس سن و سال‌دار را برای نقش اصلی یک فیلم سینمایی انتخاب کنید. احتمالا تماشاگران سینما استقبالی از او و کارهای ماجراجویانه‌اش نخواهند کرد.

جوانان و تماشاگران امروزی سینما بیشتر به دنبال ماجراجویی، حادثه‌پردازی و جلوه‌های ویژه پیشرفته هستند، اما آنها کاراکتر مرا در یک مجموعه تلویزیونی راحت‌تر قبول می‌کنند.»

او همچنین در رابطه با علاقه‌اش به کاراکتر فرانک ریوا می‌گوید: « فرانک ریوا یک پلیس مخفی است که 25 سال از عمر خود را در تبعید به سر برده است.

او پس از این همه سال دوباره به شهر قدیمی خود برمی‌گردد و با یک سری ماجراجویی روبه‌رو می‌شود.

این جنبه از شخصیت او برایم جالب بود. ضمن این که مرا به یاد کاراکترهای مشابهی می‌انداخت که در چند دهه گذشته روی پرده سینما بازی کرده‌ام.»

سینما خانه اول و آخر من است

آلن دلون، اما هنوز هم عاشق و شیفته سینماست. قهرمان بزرگ نوآرها و فیلم گنگستری‌های دهه‌های 60 و 70 در این باره می‌گوید: «سینما انتخاب و گزینه اول من است، اما باید دعوت به کار شوم تا بتوانم جلوی دوربین آن بروم.

من اکنون آلن دلون ‌40 ـ ‌30 سال قبل نیستم که جوان بودم و در فیلم‌های زیادی بازی می‌کردم. غبار پیری تاثیر خودش را روی بازیگر می‌گذارد. بعضی وقت‌ها فکر می‌‌کنم شاید بهتر بود که یک نویسنده یا شاعر بودم.

در این حالت، کسی با چهره، ظاهر، سن و سال من کاری نداشت و می‌توانستم تا هر زمانی که بخواهم به کار و فعالیتم ادامه بدهم، اما وجهه بد بازیگری این است که تو در اولین قدم با چهره‌ات دیده و شناخته می‌شوی. چهره تو، ویترین توست.»

ستاره‌ها از سینما می‌آیند

حرف‌های آلن دلون به خوبی نشان می‌دهد که چرا ستاره‌های سابق سینما این ‌روزها به بازی در سریال‌های تلویزیونی روی آورده‌اند.

این‌که قهرمان‌های تلویزیونی به اندازه قهرمان‌های سینمایی به دلیل ماجراجویی‌های داستانی و ساختار سینمایی است که جذابیت ایجاد می‌کنند نیز دلیل مهمی است ضمن این‌که ستاره‌های سابق برای دیده شدن نیاز دارند که کار کنند و وقتی پیشنهاد سینمایی نباشد بهترین جا تلویزیون است.

برای یک بازیگر دیده نشدن چیزی شبیه مرگ است و شاید به همین دلیل است که آلن دلون آرزو می‌کند که ای‌کاش شاعر یا نویسنده بود.

او همچون بسیاری از ستاره‌ها بخشی از شهرت خود را مدیون چهره زیبا و شمایلی است که از خود ساخته است و اینها مسائلی است که به مرور زمان از دست رفته و پیری جایگزین زیبایی و شور جوانی می‌شود.

اما شاید بتوان یکی از دلایلی که فرانک ریوا به اندازه‌ای که باید شهرت نیافت نیز همین باشد که علاقه‌مندان آلن دلون در سرتاسر جهان ترجیح می‌دهند تا همان شمایل ضدقهرمان زیبا، جوان و آرام را در ذهن داشته باشند و ترجیح می‌دهند تصویر تازه‌ای را جایگزینش نکنند.

ضمیمه قاب کوچک