واقعیت، زیر تیغ شایعات پزشکی

این در حالی است که همه این پیام‌ها قابل اعتماد نیستند و نمی‌توانیم براساس آنها سبک زندگی‌مان را تغییر دهیم؛ به‌ویژه اگر پای توصیه‌های پزشکی در میان باشد باید از صحت و سقم این اخبار مطمئن شویم. در واقع یکی از رایج‌ترین شایعات اطلاعات نادرست مربوط به موضوعات بهداشت و سلامت هستند. این‌گونه پیام‌ها معمولا از آلودگی یک ماده غذایی، مرگبار بودن یک دارو و شیوع بیماری‌های مهلک خبر می‌دهند یا توصیه‌هایی برای درمان‌های جادویی هستند و به دلیل حساسیت و البته جذابیت‌شان هم دریافت‌کنندگان بدون چک کردن منبع خبر، آن را برای دیگران ارسال می‌کنند.

اما این پیام‌ها تا چه اندازه قابل اطمینان هستند؟ و آیا می‌شود مقوله مهمی چون سلامت را در حلقه‌های زنجیره‌ای شایعه‌پراکنی جستجو کرد؟

دکتر علی‌اکبر رمضانی، متخصص تغذیه در گفت‌وگو با جام‌جم در این باره می‌گوید: هر روز میان انبوه پیام‌های جدی و شوخی که در شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شود، مطالبی با تیتر بسیار مهم، جدی بگیرید، اطلاع‌رسانی فوری و... به‌ویژه در حوزه تغذیه دست به دست می‌شوند و سلامت افراد را نشانه می‌گیرند. همین چند روز پیش بود که خبر مسموم بودن خرماهای فله و بسته‌بندی آن هم از قول یکی از منابع آگاه وزارت بهداشت که به دلایل امنیتی نمی‌خواست اسمش فاش شود، منتشر شد. نباید فراموش کنیم درج یک خبر یا پیام در گروه‌های تلگرام و سایر شبکه‌های اجتماعی دلیل بر صحت آن نیست؛ حتی اگر از قول مسئولان باشد. بلکه تنها اخباری قابل اعتمادند که به صورت رسمی در رسانه‌های معتبر تائید شده‌اند وگرنه اعتبار ندارند.

جادوی زنجبیل و عسل و لیمو برای سرماخوردگی

به گفته دکتر رمضانی از جمله پیغام‌های دست به دست شده این روزها که اتفاقا سوال بسیاری از مراجعه‌کنندگان به مطب‌ها هم هست، مصرف روزانه (به مدت یک ماه) یک نوشیدنی جادویی با ترکیب عسل، زنجبیل و آب جوشیده و لیمو است که بدن را در برابر سرماخوردگی و آنفلوآنزای فصلی ایمن می‌کند. شاید بد نباشد کمی به عقب برگردیم و به این پرسش پاسخ دهیم که چرا سرما می‌خوریم؟ یکی از ویژگی‌های فصل پاییز و زمستان، تغییرات آب و هوایی ناگهانی است.

افت شدید دما در بدن هر فرد تغییراتی ایجاد می‌کند چون کاهش دما روی سیستم ایمنی بدن تاثیر می‌گذارد و آن را ضعیف می‌کند و در نتیجه بدن مستعد بیماری می‌شود و ویروس وارد شده به سرعت وارد عمل خواهد شد و علائمی مثل آبریزش بینی، بدن‌درد، گلودرد، سرفه و... سراغ فرد می‌آید. پس اگر این نوشیدنی به اصطلاح جادویی تا این حد کارایی داشت یک واکسن سرماخوردگی محسوب می‌شد و شاید هم جایزه نوبل می‌گرفت. البته از دیدگاه طب سنتی مصرف عسل، زنجبیل و لیمو تا حدی علائم سرماخوردگی را بهبود می‌بخشد، اما این که جلوی آن را بگیرد از نظر پزشکی اصلا قابل قبول نیست.

درمان کیست تخمدان با غذاهای گیاهی

به گفته دکتر رمضانی از‌جمله شایعات دیگری که این روزها در شبکه‌های اجتماعی حسابی جنجالی شده این است که «برای درمان کیست تخمدان تا 40 روز از مصرف فرآورده‌های حیوانی پرهیز کنید؛ در این صورت کیست خودبه‌خود از بین می‌رود.» باید بدانید از نظر پزشکی چنین چیزی اثبات نشده است و برای درمان کیست باید به متخصص زنان مراجعه کرد تا علت بروز آن مشخص شود، چرا که مصرف نکردن هیچ غذایی این مشکل را رفع نمی‌کند. مگر کیست با کباب به وجود آمده که با نخوردنش درمان شود؟! بنابراین باید در برخورد با پیام‌های اینچنینی پس از درخواست ذکر منبع خبر از فرستنده، در صورت بی‌اطلاعی او خودمان درباره صحت خبر تحقیق کنیم و در صورت اطمینان نیافتن از درستی منبع آن از کپی کردن پیام بپرهیزیم و به بقیه اعضای گروه هم این موضوع را اطلاع دهیم که فلان خبر منبع مطمئنی ندارد، پس از انتشار آن خودداری کنید.

اخبار داغ سرطان در گروه‌های مجازی

از‌جمله شایع‌ترین اخبار منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی خبرهای مرتبط با سرطان است؛ مثلا این که «خبر فوری؛ لطفا اطلاع‌رسانی کنید: براساس بررسی پزشکان ایرانی‌الاصل دانشگاه هاروارد، مصرف روزانه یک لیوان چای سبز از بروز انواع سرطان‌ پیشگیری می‌کند»، «پروفسور سمیعی: استرس اولین عامل ابتلا به تومورهای مغزی است پس تا می‌توانید از استرس دوری کنید»، «لطفا به نزدیکانتان اطلاع دهید: اخیرا قیمت انواع سوسیس، کالباس و نوشابه در فروشگاه‌های زنجیره‌ای به‌شدت کاهش پیدا کرده، اما از خرید آنها خودداری کنید چون حاوی مواد خطرناکی هستند که باعث بروز سرطان کبد می‌شوند».

دکتر عباس محمدی، فوق‌تخصص انکولوژی در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: این گروه از خبرها در دنیای مجازی کم نیستند. در عین حال، ثبت سالانه 90 هزار مورد جدید از ابتلا به سرطان در کشور و مرگ و میر 55 هزار مبتلا به سرطان، حکایت از این واقعیت دارد که شیوع سرطان در ایران نگران‌کننده است و به همین دلیل هم مردم حساسیت ویژه‌ای روی اخبار مرتبط با سرطان دارند؛ اما این که فلان غذا باعث بروز سرطان می‌شود یا مصرف این خوراکی جلوی بروز آن را می‌گیرد و حتی نقل‌قولی که از پزشکان معتبر و سرشناس می‌شود در بسیاری از مواقع پایه علمی ندارند و از منابع نامعلومی در شبکه‌ها و گروه‌ها منتشر می‌شود. متاسفانه گاهی افراد بدون کوچک‌ترین تحقیقی آنها را دست به دست می‌کنند.

فراموش نکنید عوامل مختلفی مثل ژنتیک، تغذیه، شرایط محیطی و اقلیمی و‌... در بروز بیماری سرطان نقش دارند و یک عامل به‌تنهایی نمی‌تواند سرطان ایجاد کند یا مانع ابتلا به آن شود. پس اگر چنین اخباری صحت داشته باشد باید از سوی رسانه‌های معتبر مثل روزنامه‌ها، رادیو و تلویزیون، خبرگزاری‌های رسمی، وبگاه‌‌های معتبر و... به اطلاع عموم مردم برسد.

پریسا اصولی

جام‌جم