قند و چربی نخورید

اهمیت تغذیه برای دانش‌آموزان تا چه حد است؟

تغذیه در دوران مدرسه از این نظر اهمیت پیدا می‌کند که فرزندان با الگوهای تغذیه‌ای خارج از خانواده و متفاوت با آن آشنا می‌شوند. این که در مدرسه چه مواد غذایی به دانش‌آموزان عرضه می‌شود و دوستان کودک چه چیزهایی مصرف می‌کنند روی روند تغذیه‌ای آنها به شدت تأثیر می‌گذارد. بچه‌ها باید در محیطی باشند که غذاهای سالم عرضه می‌کنند و همچنین باید با روش‌های تهیه مواد غذایی هم آشنا شوند. در برخی مدارس خارج از کشور، دانش‌آموزان زیر نظر معلم خود آشپزی را تجربه و برخی غذاها را تهیه می‌کنند، با شیوه درست کردن آنها، غذاها و ارزش‌های غذایی آنها آشنا می‌شوند. در تعدادی از مدارس مروج سلامت، برنامه‌هایی شروع شده که با اجرایی کردن برنامه‌های خاص، اهداف را به سمت و سوی سلامت دانش‌آموزان نزدیک کرده است. ولی چون در بسیاری از مدارس حال حاضر کشور، مواد غذایی مفید و سالم برای کودکان و دانش‌آموزان در سطح محدود عرضه می‌شود و تنوع غذایی کمتر است، این طرح هنوز با گستردگی بالایی انجام نگرفته است.

چه توصیه‌ای درباره تغذیه به کلاس اولی‌ها دارید؟

در مورد کلاس‌اولی‌هایی که امسال برای نخستین‌بار به مدرسه پا می‌گذارند، خانواده‌ها باید مراقب باشند که کودک خارج از منزل چه چیزی به عنوان میان وعده استفاده می‌کند؛ اولین منبع تغذیه صحیح در این قشر، غذایی است که از خانه با خود همراه می‌برند. بهترین کار این است که والدین خوراکی و غذای مورد استفاده را از خانه برایشان آماده کنند و همراه کودک بگذارند. در واقع، لقمه‌های سالم مثل نان و پنیر، نان و تخم‌مرغ، سبزیجات و میوه‌ها از مهم‌ترین غذاهایی است که توصیه می‌کنیم والدین حتما از آنها به عنوان خوراکی برای کودک استفاده کنند. در این میان، از گنجاندن نمک اضافه، قند و چربی اضافه در غذای کودک خودداری کنید. منبع دوم، مدرسه و نوع غذایی است که در آن محیط به دانش‌آموزان ارائه می‌شود. اگر مسئولان مدرسه میان‌وعده بین دانش‌آموزان توزیع می‌کنند، باید سعی کنند از مواد غذایی تازه و متنوع استفاده کنند و حتما میوه‌ها، سبزیجات و لبنیات را در آن بگنجانند. نان، گوشت و حبوبات پخته، بهترین گزینه‌های ممکن است که سلامت دانش‌آموزان را به دنبال خواهد داشت و باید تا حد امکان از عرضه گوشت‌های فرآوری‌شده مثل سوسیس و کالباس، سس مایونز و نان سفید پرهیز شود که برای سلامت مضر هستند.

در وعده صبحانه چه غذاهایی باید خورده شود؟

محققان و پزشکان همیشه بر لزوم صرف صبحانه و اهمیت این وعده غذایی نسبت به دیگر وعده‌های غذایی در طول روز تاکید کرده‌اند. خوردن صبحانه موضوع مهمی‌است و کمک می‌کند دانش‌آموزان بتوانند سر کلاس تمرکز لازم را روی درس داشته باشند.

اگر قند خون افت کرده و خون گلیکوژن ذخیره نداشته باشد، مانع تمرکز شده و یادگیری در فرد مختل می‌شود.

دانش‌آموزان به ویژه کلاس‌اولی‌ها باید شب‌ها زود بخوابند تا صبح زود بتوانند سرحال از خواب بیدار شده و سر کلاس درس حاضر شوند و تمرکز کافی برای یادگیری داشته باشند.

معمولا بسیاری از افراد حتی کودکان، صبح‌ها علاقه و کششی برای خوردن صبحانه ندارند و همین امر باعث می‌شود با معده خالی روانه مدرسه شوند. از این‌رو والدین باید راهکاری بیاندیشند که از این طریق بتوانند اشتهای کودک را تحریک کنند تا بیشتر گرایش به خوردن صبحانه داشته باشند. بهتر است صبحانه آماده باشد و والدین یا خواهر و برادر، کودک را برای خوردن صبحانه همراهی کند تا تمایل بیشتری برای خوردن پیدا کند.

بهتر است از خوراکی‌هایی که کودک بیشتر دوست دارد در وعده صبحانه استفاده کنید و تنوع لازم را در روزهای متوالی بین وعده‌های صبحانه حفظ کنید و از تکراری شدن آن بپرهیزید. نان و پنیر و خیار و گوجه، آبمیوه، پنیر و گردو، کره و حلواشکری و خلاصه غذاهایی که تنوع داشته باشد، در این وعده بگنجانید. ولی برخی کودکان هستند که حتی با وجود چنین شرایطی باز هم میلی به خوردن صبحانه پیدا نمی‌کنند. اگر با رعایت تمام این نکات باز هم صبحانه نخورد، صبحانه را در قالب لقمه سالم برای او آماده کنید تا در مدرسه آن را بخورد.

به‌عنوان میان‌وعده چه خوراکی‌هایی را توصیه می‌کنید؟

معمولا غذاهای سالم بهترین گزینه برای یک میان‌وعده به شمار می‌رود.

سبزیجات و میوه‌های شسته شده به ویژه میوه‌های پوست‌دار مثل پرتقال و نارنگی که راحت‌تر می‌توان آنها را عرضه کرد، بهترین گزینه به‌عنوان یک میان‌وعده سالم برای دانش‌آموزان است که مدارس می‌توانند آن را در دستور کار خود قرار دهند. علاوه بر این، لقمه‌های مناسب مثل نان و پنیر و تخم‌مرغ و لبنیات، گوشت و لوبیا را نیز به شرط اطمینان از بهداشتی بودن آنها می‌توان به راحتی به دانش‌آموزان عرضه کرد. تمامی ‌میان‌وعده‌های سالم که اشاره شد به خصوص استفاده از انواع میوه‌ها و سبزیجات برای رها شدن از خستگی طول روز گزینه‌های بسیار مناسبی هستند و بهتر است هر سه تا چهار ساعت یک میان‌وعده مصرف شود تا انرژی از دست رفته بدن تأمین گردد.

پیشنهاد برای یک شام مناسب چیست؟

به‌دلیل این که معمولا افراد بعد از صرف شام می‌خوابند، بهتر است وعده شام حدود دو ساعت قبل از خواب خورده شود. به عبارتی با فرض این‌که کودک باید هشت ساعت کامل بخوابد و ساعت 10 شب به رختخواب برود، باید ساعت 8 شب شام بخورد تا علاوه بر این که هضم غذا راحت‌تر صورت می‌گیرد، احتمال بروز مشکل گوارشی نیز برای کودک به حداقل می‌رسد. بهتر این است که کودک از خوردن غذاهای سرخ‌کرده، پرچرب و غذاهای سنگین و حجیم خودداری کند تا خواب راحت‌تری داشته باشد.

ندا اظهری