نمایش آثار بی‌نظیر ایران اسلامی در یک موزه

موزه دوران اسلامی، مکانی است که به نمایش این آثار اختصاص دارد. ساختمان کنونی این موزه، پیش از انقلاب، به منظور تشکیل موزه مردم‌شناسی بنا شده بود. اما به دلیل اشکالاتی که در ساختمان وجود داشت، پوسته داخلی آن را به منظور انجام اصلاحات فنی برمی‌دارند، اما با وقوع انقلاب اسلامی این تعمیرات به تعویق می‌افتد و تا اوایل دهه 70 وضع به همین منوال باقی می‌ماند و جز سالن سخنرانی، قسمت‌های دیگر ساختمان قابل بهره‌برداری نبود. در سال 1374 موزه اسلامی از بخش موزه ایران باستان تفکیک شده و اشیای دوران اسلامی که در طبقه دوم موزه ایران باستان جا‌نمایی شده بود با استحکام‌بخشی و تجهیز ساختمان کنونی، به این ساختمان منتقل می‌شود. در آن زمان، انتقال اشیای بسیار بزرگ دوران اسلامی موزه مانند محراب‌ها و کتیبه‌ها به عهده اینجانب گذاشته شد. سرانجام سال 1375 این ساختمان توسط رئیس جمهور وقت افتتاح شد.

در سال 1386 به دلیل مشکلاتی که در سامانه‌های تهویه و نورپردازی موزه دوران اسلامی وجود داشت، ساختمان آن تعطیل شد، ولی به دلیل مشکلات متعدد بازسازی آن به درازا کشید. این مسأله مورد انتقاد بسیاری از کارشناسان و علاقه‌مندان میراث فرهنگی ایران واقع شد تا این‌که به اصرار دکتر سلطانی‌فر، رئیس سازمان میراث فرهنگی در یکی دو سال اخیر بازگشایی این موزه در دستور کار قرار گرفت و سرانجام روز گذشته با چیدمان جدید این موزه افتتاح شد.

آثاری که در این موزه به نمایش در آمده از آثار نفیس دوران اسلامی به‌شمار می‌آید. در چیدمان اشیا و اتصال آنها به بدنه و دیوارهای موزه چند نکته در نظر گرفته شده است؛ نخست این‌که ایمن باشند و از ایستایی لازم برخوردار باشند. دیگر آن‌که در شرایط بحران، امکان جداسازی آنها فراهم باشند. جابه‌جایی آثار کوچک موزه‌ای چندان دشوار نیست، ولی جداسازی و انتقال کتیبه‌ها و محراب‌های سنگین در شرایط بحرانی از مشکلات اساسی طراحان و مسئولان چیدمان موزه‌هاست. در چیدمان اشیای بزرگ و سنگین موزه دوران اسلامی، این مسأله کاملا مورد توجه قرار گرفت.

دکتر علیرضا بهرمان

مدیر پژوهشکده هنرهای سنتی و مسئول چیدمان اشیای موزه دوران اسلامی