بچه‌ها برای خودشان آستین بالا می زنند

به گزارش جام‌جم، جشنواره‌های فرهنگی و هنری و خاصه سینمایی در دنیا به قدری خوب و حرفه‌ای و منظم عمل می‌کنند که در همان دوره‌های اولیه برگزاری، به ثبات و جایگاه ویژه و مهم می‌رسند؛ به‌طوری‌که علاوه بر جریان‌سازی و اتخاذ و پافشاری در یک خط‌مشی تعیین‌کننده و مشخص، فیلمسازان مختلفی از سراسر دنیا برای شرکت در آن مشتاقانه اعلام آمادگی می‌کنند و موفقیت در آنها و حتی همین نفس حضور را مایه افتخار خود می‌دانند.

جشنواره‌هایی که جریان‌ساز نیستند

متاسفانه کمتر جشنواره سینمایی در کشور ما وجود دارد که منجر به یک موج و جریان دامنه دار و تاثیرگذار در عرصه فیلمسازی شده باشد. اگر هم رغبت و شوقی از سوی فیلمسازان برای شرکت در آنها وجود داشته و دارد، به دلیل خالی بودن عریضه و فقط بحث قدمت و اعتبار آنهاست، وگرنه خوب می‌دانیم حتی موفقیت در مهم‌ترین جشنواره سینمایی ایران، یعنی فیلم فجر هم ضامن پیروزی و اکران موفق یک فیلم نیست.

کفگیر جشنواره کودک به ته‌دیگ خورده

جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان به عنوان مهم‌ترین رویداد مرتبط با حوزه سینمای کودک و نوجوان باوجود پشت‌سرگذاشتن 28 دوره و حدود سه دهه فعالیت، نه تنها نتوانسته به یک جایگاه باثبات، مهم، تعیین‌کننده و جریان‌ساز برسد، بلکه هنوز در فاصله دو ماهه تا نوبت برگزاری، کفگیرش بدجوری به ته‌دیگ خورده و به نوعی در آستانه تعطیلی قرار دارد تا آنجا که حتی میزبان آن معلوم نیست کدام شهر باشد!

بی‌اعتنایی به اصلی‌ترین مخاطبان

جشنواره‌ای که زمانی بهترین و تواناترین سینماگران کشور و بخصوص حوزه سینمای کودک و نوجوان در آن حضور داشتند، چند سالی است فقط به محلی برای دورهمی مهمانان وطنی و خارجی و گشت و گذار در مراکز دیدنی و تاریخی اصفهان و گرفتن عکس‌های یادگاری و خرید سوغاتی‌هایی چون گز و پولکی و صنایع دستی تبدیل شده است و هیچ عایدی مناسبی برای سینمای کودک و نوجوان کشور ندارد. حتی فیلم‌هایی که عناوین برتر و پروانه‌های زرین این رویداد را به خود اختصاص می‌دهند هم راهی به اکران و سالن‌های سینما پیدا نمی‌کنند.

در واقع سینمای کودک و نوجوان و جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان در سال‌های اخیر و در تعاملی دوسویه و هماهنگ، بچه‌ها ـ مهم‌ترین مخاطبان خود ـ را از رئوس برنامه‌هایشان حذف کرده‌اند. آن هم در شرایطی که کودکان و نوجوانان در خطر ما که تحت تاثیر مستقیم هجوم‌های ماهواره‌ای و انواع سرگرمی‌های هدفدار و برنامه‌ریزی شده جهان غرب هستند و نیاز به مراقبه‌های سینمایی و تلویزیونی ما ـ با ساخت آثاری جذاب و شایسته و حاوی پیام ـ دارند، آنها را با بی‌اعتنایی و بی‌مسئولیتی تمام رها کرده‌ایم.

غیبت بزرگترها در کلاس بچه‌ها

در مقررات این دوره و در پایان بخش شرایط جشنواره آمده است که تهیه‌کننده‌ها و کارگردان‌ها حداکثر تا دهم مرداد می‌توانند برگ درخواست شرکت در جشنواره را تکمیل و نسخه اولیه بلوری، دی وی دی یا اچ دی اثر خود را همراه با عکس صحنه و کارگردان و تهیه‌کننده به دبیرخانه جشنواره تحویل دهد. اما عملا و در حالی که این مهلت شنبه هفته بعد به پایان می‌رسد، کمتر فیلمساز و تهیه‌کننده‌ای است که برای حضور در بخش مسابقه سینمای ایران اعلام آمادگی کرده باشد. طبق شنیده‌ها و با استناد به آمار فیلم‌های تولیدی از ابتدای سال تاکنون فقط چند فیلم ( بنا بر برخی ادعاها 11 فیلم) در حوزه کودک و نوجوان ساخته شده یا در حال ساخت است که طبیعتا همه آنها کیفیت و شایستگی یکسانی برای حضور در بخش مسابقه جشنواره را ندارند. به فرض اگر چنین چیزی هم باشد، آیا می‌توان با همین تعداد اندک، رویدادی رقابتی برگزار کرد؟

امسال گز نمی‌خوریم؟!

نکته مهم دیگر به مشخص نبودن میزبان و محل برگزاری جشنواره‌ای با این قدمت مربوط می‌شود. البته این بلاتکلیفی و سرگردانی تا لحظه آخر، به عنوان یکی از شاخص‌ترین ویژگی‌های جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان، دیگر به امری عادی و بدیهی تبدیل شده است و اهالی سینما آن را پذیرفته‌اند! اما این مساله امسال وارد فاز جدید و بامزه‌ای شده و حتی خود مسئولان جشنواره نمی‌دانند باید بساط این رویداد را در چه شهری از ایران پهناور پهن کنند.

دبیر این دوره پیشتر در اظهارنظری گفته بود ما همه قول و قرارها را برای برگزاری جشنواره‌ای خوب در اصفهان گذاشتیم، اما عوض شدن شهردار اصفهان همه پیش‌بینی‌ها را به هم زد و برای میزبانی، دوباره باید رایزنی کنیم! آیا میزبانی جشنواره‌ای با این همه سال سابقه باید قائم به شخص باشد که با تغییر او همه چیز نقش برآب شود؟

کنکور فیلمسازی به جای جشنواره!

با این حال مسئولان جشنواره با وجود همه این کمبودها و کاستی‌های کمرشکن و تعیین‌کننده، قصد کم آوردن ندارند و تلاش دارند با آلترناتیوها و جایگزین‌هایی مقاومت کنند و هر طور که هست بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان را برگزار کنند.

مسئولان جشنواره همان‌طور که دبیر این رویداد در نشست رسانه‌ای از آن سخن گفته بود، تصمیم گرفتند در غیاب کمکاری و تنبلی با دلیل و بی‌دلیل فیلمسازان و تهیه‌کننده‌ها برای ساخت فیلم‌های کودک و نوجوانان، دست به دامن بچه‌ها شوند و روی آنها سرمایه‌گذاری کنند. به این ترتیب که سازمان سینمایی، بنیاد سینمایی فارابی و انجمن سینمای جوان تصمیم گرفتند طی اقدام مشترکی، المپیاد فیلمسازی نوجوانان را برگزار کنند و نوجوانان 12 تا 19 ساله مستعدی از سراسر کشور را انتخاب و در قالب کارگاه‌هایی به آنها آموزش فیلمسازی دهند. درنهایت فیلم‌های برگزیده این فیلمسازان انتخاب می‌شود و در جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان به نمایش درمی‌آید.

نفس عملی کردن چنین طرحی بسیار پسندیده است و می‌تواند در تربیت فیلمسازان آینده نقش موثری داشته باشد، اما این‌که بخواهیم با مانور دادن روی آن، روی کم‌کاری و غیبت سینمای حرفه‌ای سرپوش بگذاریم، اصلا صورت خوشی برای جشنواره‌ای مشهور و باسابقه ندارد.

اعلام وضعیت قرمز

وضع جشنواره فیلم‌های کودک و نوجوانان امسال اسفبارتر از سال‌های پیش است. وضعیت قرمزی که حتی علیرضا شجاع‌نوری، دبیر این رویداد هم در نشست رسانه‌ای به آن اشاره کرده بود و گفت در صورتی‌که فیلم شایسته و با کیفیتی به جشنواره نرسد، اصراری برای برگزاری آن نداریم. نگاهی به فراخوان و مقررات بیست و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان مقداری از عمق فاجعه را نشان می‌دهد.

علی رستگار - گروه فرهنگ و هنر