بایدهای حضور هیات‌های اقتصادی خارجی در ایران

به گزارش خبرنگار جام‌جم، با اعلام بیانیه مشترک ایران و گروه 1+5 در وین و روشن شدن افق رفع احتمالی تحریم‌ها تا پایان امسال و همچنین صدور و قرائت قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل، موج سفر هیات‌های اقتصادی خارجی به ایران شروع شده و پیش‌بینی می‌شود تهران در هفته‌های آینده پذیرای شمار بیشتری از این هیات‌ها باشد؛ هیات‌هایی که به دنبال فروش کالاها و خدمات خود به ایران بوده و در فکر کسب سهم هر چه بیشتری از بازار بزرگ و بکر ایران هستند.

در این راستا، دیروز هیات بزرگ آلمانی به ریاست زیگمار گابریل، معاون صدر اعظم و وزیر اقتصاد انرژی آلمان به عنوان نخستین هیات اقتصادی خارجی به تهران وارد شد. در سفر سه روزه معاون صدراعظم آلمان بیش از 60 نفر از نمایندگان شرکت‌های تجاری و صنعتی وی را همراهی می‌کنند.

این نخستین هیات اقتصادی اروپایی است که پس از اعلام جمع‌بندی گفت‌وگوهای هسته‌ای در وین به تهران سفر می‌کند.

شرکت‌های لینده، زیمنس، مرسدس دایملر، باسف، فولکس واگن و جی آی زد (GIZ) از جمله شرکت‌های مطرح حاضر در هیات آلمان هستند. آلمان به دنبال سرمایه‌گذاری مشترک در ایران در بخش‌هایی چون خودروسازی، پتروشیمی، پالایش، ذخیره‌سازی، بهینه‌سازی مصرف انرژی، توسعه انرژی‌های نو و... است.

در همین حال کارشناسان اقتصادی با اشاره به موج در حال شکل‌گیری ورود هیات‌های تجاری و اقتصادی به ایران به مدیران اقتصاد کشور هشدار می‌دهند که با برنامه و طرح مشخص به استقبال این شرکت‌ها رفته و بدانند از سفر آنها به ایران چه می‌خواهند. در واقع باید هدف ایران از پذیرش این شرکت‌ها مشخص باشد و این هدف در تمام مذاکرات تجاری به عنوان نقشه راهی اصولی مورد توجه قرار گیرد. به زعم کارشناسان این هدف اصولی این است که سفر هیات‌های اقتصادی خارجی معطوف به کمک به حل مشکلات اقتصاد ایران باشد و بهره‌برداری صرفا تجاری به معنای واردات کالای مصرفی مدنظر قرار نداشته باشد.

در این راستا وزارتخانه‌هایی چون نفت، نیرو، صنعت، معدن و تجارت و همچنین اتاق بازرگانی و دیگر تشکل‌های بخش خصوصی باید زمینه‌های همکاری و مشخصا نوع صنایعی که در ایران دارای مزیت نسبی فعالیت هستند را شناسایی و اولویت‌بندی کرده و در مذاکرات به عنوان نقشه راه منظور کنند.

به گفته کارشناسان، اهدافی چون جلوگیری از خام‌فروشی، ورود فناوری‌های نوین به کشور، تقویت صادرات، ارتقای کمی وکیفی تولیدات داخلی و در نهایت کمک به تحقق تولید درون‌زا و برون‌نگر که یکی از محورهای اصلی ابلاغیه اقتصاد مقاومتی است باید به عنوان اصول مذاکرات جدید اقتصادی با هیات‌های خارجی مطرح باشد.

ترکیب واردات را کنترل کنید

دکتر مهدی تقوی، کارشناس اقتصادی در این باره به جام‌جم گفت: دولت نباید اجازه دهد مذاکره با هیات‌های خارجی به تقدیم بی‌امتیاز بازار ایران به آنان منتهی شود. بلکه اگر هم قرار است آنان وارداتی به ایران داشته باشند و کالاهایشان را بفروشند ترکیب واردات آنها باید کنترل شود.

وی افزود: نمی‌توان کالاهای مصرفی را به طور کامل از ترکیب کالاهای وارداتی حذف کرد، اما می‌توان سهم آن را به نفع کالاهای سرمایه‌ای، نیمه‌ساخته و ماشین‌آلات و فناوری کاهش داد. در واقع به آنان می‌توان گفت در صورتی من بازارم را به رویت باز می‌کنم که در قبالش به من فناوری و سرمایه‌گذاری منتهی به ساخت خط تولید بدهی.

وی اظهار کرد: روشن است که ما نمی‌خواهیم پولمان باعث ایجاد شغل برای دیگر کشورها باشد. لذا باید نتیجه سفر هیات‌های خارجی به ایران معطوف به راه‌اندازی کارخانه باشد تا هم فناوری منتقل شود و هم اشتغال ایجاد گردد و از حالت رکود تورمی خارج شویم.

تقوی تصریح کرد: این گونه حضور سرمایه‌گذاران خارجی باعث ایجاد رقابت مثبت و تحریک تولیدکنندگان ایرانی برای تولید کالای بهتر شده و کمیت و کیفیت کالاهای تولیدی و صادراتی کشور را افزایش می‌دهد و به نظرم این امر تحقق خمیرمایه اقتصاد مقاومتی است.

وی افزود: پیشنهاد دیگری که در این خصوص دارم این است که بازار داخلی در مقابل بازار خارجی اعطا شود که این امر در رشد صادرات کشور اثر بسزایی خواهد داشت.

نقشه راه صنعتی تدوین کنید

همچنین دکتر بهمن آرمان، کارشناس اقتصاد صنعتی درباره باید‌های مذاکره با هیات‌های تجاری واقتصادی خارجی به جام‌جم گفت: باید همزمان با پذیرش این شرکت‌ها در ایران برای مذاکره با آنان نقشه راه داشته باشیم و این نکته‌ای است که در بیشتر مذاکرات اینچنینی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.

وی افزود: روشن است که مذاکره بده‌بستان است و شما باید بدانید اقتصادتان چه چیز نیاز دارد و باید ستانده شود. در بخش تولیدی و صنعتی شما باید اولویت‌های صنعتی که کشورتان در آن مزیت و برتری تولید دارد و ضمنا می‌تواند به ارتقای صادراتی نیز کمک کند را شناسایی کنید و از طرف مقابل بخواهید روی آن تمرکز کند و البته برایش تسهیلات قائل شوید.

وی تصریح کرد: مثلا در کشور ما انرژی برای تولید ارزان‌تر از سایر نقاط دنیاست و در همین حال ما صنعت پتروشیمی را داریم که از انرژی ارزان برخوردار است و بازار صادراتی دارد و این بازار را می‌تواند گسترش دهد. اما نیاز به فناوری روز و ارتقای بهره‌وری دارد که سرمایه‌گذار خارجی می‌تواند روی آنها تمرکز کند.

آرمان گفت: در حقیقت شما باید سرمایه‌گذار را در راهی بیندازید که به نفع اقتصاد ملی و عزت اقتصادی‌تان است. باید به او بفهمانید که منافع اقتصادی کشور بازیچه خواست و امیال سایر کشورها نیست و در صورتی می‌تواند از بازار ایران بهره ببرد که به قواعد بازی آن تن دهد. مثلا باید تعهد بدهد که با بروز تلاطم‌های سیاسی کشور را ترک نکند و دست شریک ایرانی‌اش را در پوست گردو نگذارد. لذا اگر از همین الان که هیات‌های اقتصادی خارجی دارند به ایران می‌آیند نقشه راه خودتان و نوع نگاهتان را به آنان اعلام کنید، می‌فهمند باید چه بکنند. اما اگر همه چیز درحد کلیات بگذرد و شما نقشه راه نداشته باشید مانند برگی در باد، هر اتفاقی ممکن است بیفتد.

این کارشناس افزود: لذا به نظرم از همین حالا وزارتخانه‌های مسئول باید سیاست خود را در مذاکره با هیات‌های خارجی مشخص کنند و به مشورت بگذارند تا باری به هر جهت به اتاق مذاکره وارد نشوند.

مهم‌ترین نکات مطرح شده در ملاقات هیات آلمانی با مقامات ارشد اقتصادی ایران

گروه اقتصاد - روزنامه جام جم