وقتی کارهای نمایشی جای آموزش را می گیرد + عکس

محفظه های کوچک شیشه ای با کف آلومینیومی، یک ظرف آب و یک لامپ، مکانی که هیچ شباهتی به محل طبیعی زندگی حیوان ندارد.

بر روی دیوارها تصاویری از کودکان خردسال و افرادی دیده می شود که در حال بوسیدن مارها و عقرب ها هستند.

مارها را در دست گرفته یا بر شانه خود قرار داده اند. این نمایی کلی از فضایی است که «باغ خرندگان اصفهان» نامیده می شود.

در حقیقت وقتی برای نخستین بار وارد سالن موسوم به باغ خزندگان اصفهان می شوید تصور می کنید که کسی با این حیوانات دشمنی داشته و قصد آزار آنها را دارد.

چرا که محیط نگهداری این حیوانات بسیار کوچک است و از حداقل امکانات برای نگهداری یا بهتر است بگوییم زنده نگه داشتن حیوانات در آن استفاده شده است.

به گفته بسیاری از بازدید کنندگان استرس و عصبی بودن به خوبی در رفتار برخی از خزندگان این محل مشخص است.

یک فعال حقوق حیوانات معتقد است؛ اساسا باغ وحش ها و محل های نگهداری حیوانات تلاش دارند به رفاه حیوانات توجه کنند یا دست کم شرایط ظاهری مناسبی برای حیوانات فراهم کنند اما این مساله در مورد باغ خزندگان صدق نمی کند .

سپهر سلیمی، با بیان اینکه معلوم نیست هدف از ایجاد این فضا چه بوده تأکید می کند: به نظر می رسد هدفی جز کسب درآمد برای این محل تعریف نشده است.

به گفته وی، در واقع این محل برای شهری مانند اصفهان با آن پشتوانه فرهنگی و هنری که مدعی پایتخت فرهنگی ایران است یک نکته منفی حساب می شود.

این فعال حقوق حیوانات اضافه می کند. آیا وجود هر مرکزی به هر شکلی برای کسب درآمد و یا سرگرمی شهروندان لازم است؟ شرایط بسیاری از حیوانات این مرکز مصداق بارز «حیوان آزاری» است که بر خلاف آموزه های دینی و فرهنگی کشور بوده و زیبنده شهری مانند اصفهان نیست.

آنطور که سلیمی می گوید: نکته مهم این است که حیوانات این مرکز از کجا آمده و به چه شکل وارد ایران شده اند؟ بالای قفس خزندگان نوشته شده زیستگاه اصلی برخی از این حیوانات استرالیا، تایلند و جنگل های آمازون است و معلوم نیست این حیوانات به چه شکل وارد ایران شده اند؟

به اعتقاد او، هر یک از این حیوانات به هر دلیلی وارد محیط طبیعی شوند به عنوان گونه مهاجم تبعات زیادی را برای محیط زیست کشور به بار خواهند آورد ضمن اینکه تعداد زیادی از این خرندگان جفت هستند و حتی در زمان بازدید دیده شد که یک گونه از مارها حدود ۱۵ عدد تخم گذاشته که معلوم نیست حیوانات جدید تولید شده به کجا می روند و چه سرنوشتی در انتظار آنها است.

در این خصوص ایمان ابراهیمی، فعال محیط زیست و کارشناس روانشناسی می گوید: خیلی ها تصور می کنند بازدید از انواع باغ وحش ها و محل های نگهداری از حیوانات فعالیتی مفید و اثر بخش برای آشنایی کودکان و بزرگسالان با حیوانات و حیات وحش است، این در حالی است که این ذهنیت در بیشتر موارد نه تنها درست نیست بلکه در مورد باغ وحش هایی که اصول حقوق حیوانات را رعایت نمی کنند کاملا بر عکس است.

وی با بیان اینکه انسان در برخورد با اشیا و موجودات دنیای خارج آنطوری عمل می کند که در مورد آن ها فرا گرفته است تأکید می کند: اساسا فراگیری در مورد هر شی و موجود خارجی از طریق حواس پنجگانه صورت می گیرد.

به اعتقاد ابراهیمی، هنگامی که کودکی برای نخستین بار گونه ای مانند مار را در باغ وحشی می بیند، اطلاعاتی که در مورد این گونه در آن لحظه در حافظه اش ثبت می شود، تعیین کننده نحوه رفتار آینده و تفکر وی در مورد آن گونه است.

حال اگر مار را در جایگاهی در باغ وحش ببیند که در فضایی کوچک حبس شده که در گوشه کنار قفس فضولات آن حیوان به چشم می خورد، تصور و طرح واره وی از مار به این گونه خواهد بود که مار موجودی است آلوده و بی احساس که به راحتی و در صورت تمایل می توان آن را در شیشه ای محفوظ نگه داشت.

متاسفانه در هنگام ایجاد چنین اماکنی به جنبه های فرهنگی توجه نمی شود و برآوردی از اینکه بازدید کنندگان پس از حضور در این مراکز چه دیدگاهی نسبت به حیوانات خواهند داشت نمی شود.

اگرچه سازمانهای غیردولتی و سازمان محیط زیست در مواردی تلاش می کنند با اجرای برنامه های فرهنگی، مردم را به حیوان دوستی و برخورد مشفقانه با حیوانات ترغیب کنند ولی وجود چنین مراکزی، دستاوردهای فرهنگی و آموزشی این گروه ها را از بین برده و موجب نگرانی بسیاری دوستداران محیط زیست و حامیان حیوانات می شود.(مهر)