نگاه کارشناس

اینترنت اشیا و امنیت

یکی از بحث‌های چالشی در حوزه امنیت، ظهور پارادایم جدیدی است که از آن به‌عنوان اینترنت اشیا (Internet of Things) یاد می‌شود. «شیء»ها طیف وسیعی از وسایل الکترونیکی را شامل می‌شود که قابلیت اتصال به شبکه اینترنت را دارند. اکنون حدود 10 میلیارد شیء به اینترنت متصل می‌شود و این رقم بیش از تعداد انسان‌هایی است که روی کره زمین زندگی می‌کنند. دانشمندان پیش‌بینی کرده‌اند این تعداد تا سال 2020 به 30 میلیارد شیء افزایش پیدا ‌کند.

کد خبر: ۸۰۷۵۲۹

دامنه این اشیا از وسایلی مانند تلفن‌همراه، تبلت، انواع رایانه‌ها و تلویزیون‌های هوشمند فراتر است. مثلا شرکت گوگل در سال 2014 شرکتی را به نام NEST با سه میلیارد دلار خرید که این شرکت ترموستات‌های هوشمند متصل به اینترنت را تولید می‌کند. این ترموستات‌های هوشمند می‌توانند رفتار کاربران را در واکنش به پارامترهای محیط مانند دما، نور، رطوبت و ... زیرنظر بگیرند و متناسب با آن به تنظیم میزان مصرف انرژی بپردازند.

با کمک این ترموستات‌ها می‌توان یخچال‌هایی داشت که با تشخیص تاریخ‌مصرف خوردنی‌ها و آشامیدنی‌های درون خود، به کاربران هشدارهای لازم را می‌دهد یا حتی می‌توان سیستم تهویه مطبوع و روشنایی داشت که تشخیص می‌دهد کاربرش در چه ساعت از چه روز به چه شرایط دما و نوری نیاز دارد. حتی می‌توان با استفاده از یک ساعت هوشمند، سیستمی برای حفظ سلامت و پیشگیری از بیماری‌ها داشت که هر لحظه علائم حیاتی بدن را کنترل کرده و با گزارش آن به مرجع خود ، دستورات پزشکی صادر می‌کند.

اینها دیگر داستان‌های علمی ـ تخیلی نیست، بلکه به همه آنها جامه عمل پوشانده شده است. همین شرکت NEST قصد دارد ترموستات‌های هوشمند را به درون تک تک لوازم خانه بیاورد. حال چشمانمان را بشوییم و جور دیگری ببینیم: یخچالی داریم که تاریخ مصرف غذایمان را از روی بارکد آن به‌واسطه ارتباط با اینترنت می‌داند، سیستم تهویه و روشنایی ما می‌داند چه ساعاتی در خانه هستیم و معمولا چه وقت‌هایی به نور بیشتری نیاز داریم. ساعت هوشمند ما کاملا شرایط جسمانی ما را می‌داند و از بیماری‌هایمان آگاه است، مثلا از روی نبض ما می‌داند آیا دچار آریتمی قلبی، فشار خون و ... هستیم یا نه.

اینترنت اشیا شبکه‌ای است که سخاوتمندانه تراکنش‌های اشیای پیرامونمان همراه توصیفات فراداده‌ای ما را در خود جا داده است. در انتقال داده تولید شده از سوی حسگرهای متصل به اشیای رمزنگاری جایی ندارد.

از سوی دیگر به‌کارگیری وب معنایی در پیاده‌سازی نرم‌افزاری ساختار اینترنت اشیا شفافیت را به عالی‌ترین درجه خود می‌رساند که این خود ناقض محرمانگی است. آیا در چنین جهانی جایی برای پنهان شدن وجود خواهد داشت؟ آیا می‌توان اندرونی و بیرونی داشت؟ اندک اندک هنگام آن رسیده به جای آن‌که بگوییم یخچالی دارم که قابلیت اتصال به اینترنت را دارد، باید بگوییم رایانه متصل به اینترنتی دارم که غذا را سرد نگاه می‌دارد.