شمعدونی زرد

مجموعه‌هایی که گرچه در زمان خود مخالفان و موافقان زیادی داشت اما علاوه بر پرمخاطب بودن معنادار بوده و حرفی برای گفتن داشتند و با پرداختن به مسائل اجتماعی و فرهنگی و بعضا سیاسی با زبان طنز به نقد و بررسی مسائل می‌پرداخت و نسبت به اثر قبلی این کارگردان یعنی چارخونه چند گام به جلو محسوب می‌شد. این شب‌ها شاهد پخش شمعدونی از شبکه 3 هستیم مجموعه‌ای که نه تنها پیشرفتی در کارنامه صحت به شمار نمی‌آید بلکه چند گام هم به عقب در زمینه طنزهای شبانه است.

در حالی که چند سالی است از لودگی در مجموعه‌های طنز عبور کرده‌ایم این مجموعه با عقب‌گردی واضح گویا قصد دارد به همان نقطه شروع برگردد.

این مجموعه در مورد دو خانواده خویشاوند است که ارتباطاتشان زمینه‌ساز مشکلات و معضلاتی می‌شود. ارتباطاتی که حاصل آن جز سوءتفاهم نیست. شمعدونی در تله‌ای که در کمین مجموعه‌های طنز است یعنی بدآموزی اسیر است. شخصیت‌های ضعیف این سریال گویا جز کل‌کل و ایراد گرفتن و از کاه کوه ساختن، انتظارات و توقعات بیجا، دو به هم‌زنی، سخن‌چینی، عیب‌جویی، عدم رعایت حریم شخصی دیگران و... کاری ندارند.

به تمام این مسائل چاشنی بی‌احترامی را هم اضافه کنید این خلاصه‌ای از روابط بین خانواده‌ها در این مجموعه است در حالی که به نظر می‌رسد یکی از اهداف مجموعه ترویج روابط خانوادگی است، همان‌طور که اسم مجموعه هم یادآور حیاط‌های خانه‌های قدیمی است که همیشه پر از مهمان بود ولی بیننده با دیدن روابط پر از حاشیه آنها ساده‌ترین پیشنهاد به ذهنش می‌رسد: «خب رفت و آمد نکنید» و ساده‌ترین برداشت را می‌کند: «ارتباط زیاد باعث این مشکلات می‌شود از قدیم گفتن دوری و دوستی» شمعدونی در اولین هدف خود بازنده است چرا که مهم، نشان دادن ارتباطات نیست مهم زیبا و دلپذیر و آرامبخش جلوه دادن آن است. در روابط درون خانواده همین بس که شباهتی به خانواده ایرانی ندارد روابط از هم گسیخته و تعریف نشده است پدر در برخورد با فرزندش دستپاچه می‌شود و قرار است این تلاش او برای برقراری ارتباط برای ما خنده‌دار باشد بحث و جدل‌های بی‌معنی و بی‌نتیجه، همه و همه اگر افکت خنده جمعیت داشت شاید بیننده بهتر متوجه می‌شد کجا باید بخندد.

بی‌توجهی شخصیت‌های طنز از درست یا نادرستی مسائل و یا تائید دسته‌جمعی شخصیت‌ها در مورد یک غلط واضح می‌تواند بستری باشد برای نشاندن لبخند بر لبان مخاطب و تلنگری برای تفکری هرچند کوتاه و وادار کردن مخاطب به قضاوت در موضوعی خاص اما در این مجموعه شخصیت‌ها بخوبی بدرستی یا نادرستی مسائل واقف هستند. در این میان حضور پسربچه شلوغ به شباهت مجموعه به سریال‌های طنز غربی دامن زده است پسربچه‌ای که هدف از حضورش شیرین‌تر شدن مجموعه است با سر و صدا نه تنها به جذابیت کار نمی‌افزاید بلکه گاهی بیننده همصدا با دیگر شخصیت‌های داخل مجموعه از کودک می‌خواهد سکوت کند شاید هم برای حفظ آرامش محیط خانه‌اش شبکه را عوض کند.

طیبه زهرایی / جام‌جم