پیگیری یک طرح ناتمام

تجلیل بانوان و مادران در این روز بسیار نیکو است، اما غایت و هدف این نامگذاری را تامین نمی‌کند، بلکه تجلیل از هر چیز، دست‌کم ‌باید با توجه و لحاظ به حقیقت آن چیز صورت گیرد؛ حقیقتی که در متن زندگی امروزی، هر روز بیش از پیش در معرض فراموشی قرار می‌گیرد.

زندگی امروز، چه در جامعه غربی و چه در جامعه جهان سومی، زیستن در عصر سرمایه‌داری به معنای تام و تمام آن است، هر چیز قیمتی دارد و به بهای قیمتش موظف به تامین کارکردی است و اطراف ما پر شده از چیزهایی که تصاحبشان قیمت دارد؛ فهرستی از کالاها.

زن، نه به مثابه فرد فرد زنان، بلکه زن به مثابه هویت جنسی این افراد، در زندگی امروز در همین فهرست قرار گرفته است و بنابراین هر روز بیش از پیش، ظهور «زن» با خودنمایی مصنوعات سرمایه‌داری مساوی می‌شود: تبلیغات تجاری.

این سخن به این معنا نیست که در زندگی پیشامدرن، یا ما قبل سرمایه‌داری، «زن» سروری می‌کرد و به حق و حقیقت خود رسیده بود.

هرچند عده‌ای با ادعای غیرت دینی، با این سخن مخالفند، ولی باید توجه داشته باشند که پیامبران و ائمه نسبت به جایگاه زن در سنت‌های حاکم بر جوامع خود، منتقد بودند و آرمان‌های زندگی دینی را هیچ‌گاه محقق شده نمی‌دانستند بنابراین رسیدن به حقیقت «زن» و حق «زنان» طرحی است ناتمام.

تکمیل این طرح نیاز به آگاهی و پایداری دارد. اگر میلاد فاطمه زهرا (س) در فرهنگ شیعه، یا بزرگداشت مریم مقدس یا هر بانوی اسطوره‌ای در فرهنگ‌های مختلف، مبدل به مراسم فانتزی شود، روز «زن» فاقد حقیقت شده و در کنار مناسبت‌های مشابه جذب شده در فرهنگ سرمایه‌داری معاصر (همچون روز ولنتاین و...) قرار می‌گیرد.

نامیدن یک روز به نام «روز زن» و «روز مادر» آغاز یک طرح است، نه تمام آن، طرحی برای یادآوردن حقیقتی فراموش شده: زایش، زندگی، عاطفه، آرامش، صلح و امنیت.

حسین شقاقی - دبیر گروه اندیشه